Musul Muharebesi (2016-17)
Musul Muharebesi, Musul şehir merkezini ve civarındaki köyleri IŞİD'in elinden geri almak için başlatılan askerî operasyondur.
| Musul Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Irak Savaşı (2014-günümüz) · IŞİD'e yönelik operasyonlar | |||||||||
 Irak'ta son durum: | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
|
|
 Irak ve Şam İslam Devleti | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
 Haydar el-İbadi  Mesud Barzani |
Ebu Bekir el-Bağdadi | ||||||||
| Güçler | |||||||||
|
| ||||||||
Operasyon planı ve hazırlıklar değiştir
Operasyona 50 bini Irak ordusundan, 20 bini Peşmerge güçlerinden, 10 bini Sünni aşiretler ve Türkmen gruplardan olmak üzere toplam 80 bin kişinin katılması bekleniyor. Ekim 2016'da başlaması planlanan operasyonun aşamalı şekilde 3 ay ile 6 ay arasında sürmesi ve operasyon sırasında kentten göç edecek siviller için Mahmur kasabasının çevresinde bir kamp kurulması planlanıyor.[1]
Türk ve Irak hükûmeti arasında gerginlik değiştir
Irak hükûmeti, 2015 yılında yaşanan Başika krizi nedeniyle Türk ordusunun operasyona katılmasını istemiyor ve Türk hükûmetinin mezhepçilik yaptığını savunuyordu.[2][3] Buna karşın Türk hükûmeti operasyona katılmak istiyor,[2] şart olarak da Iraklı Şii milislerin kente girmemelerini istiyordu.[3]
Türk ve Irak hükûmetleri arasındaki tartışma operasyondan önce giderek alevlendi. Irak başbakanı Haydar el-İbadi 5 Ekim günü "Türk tarafından pek çok kez Irak'ın işlerine karışmamalarını istedik. Türk liderlerinin tutumları kabul edilemez" ve "Türklerin macerasının bölgesel bir savaşa dönüşmesinden korkuyorum" şeklinde açıklama yaptı.[4] Irak parlamentosu ise Türk ordusunun Başika'daki varlığını "işgalci amaç" olarak tanımlayan bir karar aldı.[4] Hükûmet sözcüsü Numan Kurtuluş Türkiye'nin Irak'ta işgalci bir amaçla bulunmadığını, Musul halkını korumak için bulunduğunu belirtti.[4] Cumhurbaşkanı Erdoğan ise 11 Ekim tarihinde Irak başbakanı el-İbadi'ye hitaben "Irak'tan senin bağırman çağırman bizim için hiç de önemli değil, biz bildiğimizi okuyacağız, bunu böyle bilesin. Kim bu? Irak'ın Başbakanı. Önce haddini bil" şeklinde ifadeler kullandı ve Türk ordusunun Başika'dan çekilmeyeceğini tekrarladı.[5] El-İbadi ise operasyondan bir gün önce, 16 Ekim 2016 günü "Irak hükûmetinin Türk güçlerinin Musul’u kurtarma operasyonuna katılmasına izin vermeyeceğini" söyledi.[6]
Irak hükûmeti ile Türkiye hükûmeti arasında yaşanan kriz, Türkiye'nin Irak sınırına askeri araç yığması ile daha da arttı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 29 Ekim 2016'da Sincar ve Telafer'i işaret etmesinin ardından, Irak sınırındaki Silopi'ye tank, tank kurtarıcı ve iş makinelerinden oluşan yoğun bir sevkiyat başladı.[7] Sevkiyat üzerine Irak Başbakanı el-İbadi "Ankara ile savaşmak istemiyoruz ama buna hazırız" dedi.[8]
Operasyon değiştir
Musul operasyonu 17 Ekim 2016 günü yerel saatle 01:40'ta başladı. Operasyonla ilgili ilk açıklamayı Irak Başbakanı Haydar El-İbadi yaptı.[9] Operasyona Irak ordusu, çeşitli milis güçleri ve peşmerge güçlerinden yaklaşık 30.000 asker katıldı. 36 ülkeden 3.500 kişilik NATO askeri de bölgede konuşlandı. Musul merkezinde ise IŞİD'nin 8.000 civarında savaşçısının olduğu tahmin ediliyor.[10]
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Peşmerge Bakanlığının yaptığı açıklamaya göre üç cephede operasyon başlatıldı. Kuzeydeki Hazır cephesinde Peşmerge güçleri, güneydeki Güver ve Geyyara cephelerinde ise Irak ordusu ve milis güçleri yer aldı.[9] Buna karşılık IŞİD Musul'un çevresinde üç aşamalı hendek kazdı. İlk halka hendek ağır araçların geçmesini engellemek için, ikinci halka hendek petrol borularını bağlayıp yanıcı maddeyle doldurmak için. Harekâtın başlaması üzerine IŞİD şehrin çevresindeki hendeklerin içindeki petrollü ateşe verdi. IŞİD savaşçıları bu hamleleri ile ABD ve Fransa'nın yaptığı hava saldırılarını engellemeye çalıştı.[11] Üçüncü halka hendek ise siper savaşı için.[12]
Operasyonun ilk iki haftasında Musul civarındaki köylere saldırılar düzenlendi. Operasyonun ilk günü Irak devlet televizyonunun ordu kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Musul'un güneyindeki 12 köy IŞİD'den geri alındı.[13] Irak ordusu Musul'un güneyindeki Hud ve Kani Haram köylerini geri aldı.[14] Operasyonun ikinci haftasına gelindiğinde peşmerge güçleri Erbil-Bağdat arasındaki anlaşma gereği Peşmerge güçlerinin kurtarması planlanan tüm bölgeleri aldığını ve artık ilerleyişini durdurduğunu, bundan sonraki kısmın Irak ordusu tarafından yapılacağını duyurdu.[15] Musul'un güney batısındaki 9 köy, Sin ez-Zeban, El-Hamza, Tel Tiybe, Ayn el-Beyda, Es-Sacme, El-Hamidiyye, Eş-Şurug, El-Mahlat ve El-Cayef köyleri Şii milis gücü Haşdi-Şabi tarafından IŞİD'den alındı.[16]
31 Ekim 2016 günü Irak ordusu Musul merkezine doğudan bir operasyon başlattı, kentin doğusundaki Gorcelil mahallesine girdi[15][17] ve buradaki devlet televizyonu binasını ele geçirdi.[18]
Canlı bomba saldırıları değiştir
IŞİD örgütü operasyonun ilk iki haftasında Irak ordusu ve Peşmerge güçlerine karşı 76 canlı bomba saldırısı düzenlediklerini açıkladı.[19] Bunların 58'i ilk hafta, 18'i ikinci haftada gerçekleşti.[19]
Operasyonun ikinci aşaması ve taktik değişikliği değiştir
Operasyonun iki ayı aşması üzerine bölgedeki ABD askerlerinin komutanı albay Brett G. Sylvia Reuters'e taktik değişikliğine gideceklerini açıkladı.[20] Buna göre operasyona daha çok hava saldırılarıyla destek veren ABD bölgedeki asker sayısını artırarak 5.000'e çıkarttı. Musul'un içinde bulunan 5.000 kadar IŞİD militanı şehrin çevresindeki ordu birliklerinin ilerlemesini bomba yüklü araçlar ve nişancı ateşleriyle yavaşlatıyor.[20]
29 Aralık 2016'da Musul operasyonunun ikinci aşaması başladı.[21][22] Bu aşamanın hedefi olarak kentin doğusundaki mahallelerin kontrol altına alınması belirlendi.[21]
ABD'nin Irak ve Suriye'deki uluslararası koalisyon güçleri komutanı Korgeneral Stephen Townsend 27 Aralık 2016 günü Musul ve Rakka'nın tümüyle kontrol edilmesinin 2 yılı bulabileceğini söylerken,[23] Irak Başbakanı Haydar el Abadi, “Amerikalılar çok karamsar. Çok uzun sürelerden söz ediyorlardı ancak kahraman askerlerimizin başarıları bu süreyi kısalttı. Ben Irak’ta (bu mücadelenin) üç ay süreceğini tahmin ediyorum” dedi.[24]
Tepkiler değiştir
Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Ayrıca bakınız değiştir
Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Kaynakça değiştir
- ^ KDP Musul sorumlusu: Musul operasyonu ekim ayının ilk haftasında başlıyor 2 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., tr.sputnıknews.com, 28.09.2016 tarihli haber, 29.09.2016'da alındı.
- ^ a b Musul operasyonunun ‘eli kulağında’: 40 bin asker ve savaşçı görev yapacak 3 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., diken.com.tr, 29.09.2016 tarihli haber, 29.09.2016 tarihinde alındı.
- ^ a b DAEŞ, Musul'dan böyle atılacak 21 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., habertürk.com, 29.09.2016 tarihli haber
- ^ a b c Irak Başbakanı Haydar El İbadi'den Türkiye'ye 'bölgesel savaş' uyarıs 21 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ı, bbc Türkçe, 5 Ekim 2016
- ^ Erdoğan'dan İbadi'ye: Sen benim seviyemde değilsin 20 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hürriyet, 11 Ekim 2016
- ^ Irak Başbakanı İbadi'den Musul açıklaması 23 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hürriyet, 16 Ekim 2016
- ^ Irak sınırına ağır sevkiyat başladı 5 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 2 Kasım 2016
- ^ İbadi: Ankara ile savaşmak istemiyoruz ama buna hazırız 9 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 1 Kasım 2016
- ^ a b Musul operasyonu başladı... Bölge üç cepheden ateş altında 24 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hürriyet, 17.10.2016 tarihli haber
- ^ Musul operasyonu başladı 20 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., bbc.com Türkçe, 17.10.2016 tarihli haber
- ^ "IŞİD, Musul'da petrol dolu hendekleri ateşe verdi!". 8 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2016.
- ^ İmkansız çözüm: Musul'da ya toprak değişecek, ya da halk! 27 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Celal Başlangıç, 18 Ekim 2016
- ^ Musul çevresindeki köyler IŞİD'den kurtarılıyor 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Deutche Welle, 17 Ekim 2016
- ^ Musul'un güneyinde 2 köy daha kurtarıldı, 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Habertürk, 19 Ekim 2016
- ^ a b "Irak ordusu Musul’a doğudan girdi" 6 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Aljeezera, 31 Ekim 2016
- ^ Musul'da 9 köy daha DEAŞ'tan kurtarıldı 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Anadolu Ajansı, 29.10.2016
- ^ Irak ordusu Musul'a girdi, sokak çatışmaları yaşanıyor 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sputniknews, 31 Ekim 2016
- ^ Irak ordusu Musul’da TV binasını ele geçirdi 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 2 Kasım 2016
- ^ a b IŞİD’den 76 canlı bomba saldırısı! 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rudaw, 1 Kasım 2016
- ^ a b Musul'da son dakika gelişmesi: Taktik değişiyor, mynet haber 6 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 05.01.2017 tarihinde alındı.
- ^ a b Son Dakika- Musul operasyonunun ikinci aşaması başladı, CNN Türk 6 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Musul operasyonunun ikinci aşaması başladı, sputniknews.com 6 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Amerikalı komutan: Rakka ve Musul’un IŞİD’den temizlenmesi 2 yıl alabilir, tr.sputniknews.com 6 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Musul operasyonu hakkında kritik soruya cevap verdi, sözcü gazetesi 6 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.