Metrobüs (İstanbul)

İstanbul'da hizmet veren hızlı otobüs taşımacılığı hizmeti

Metrobüs, İstanbul'da İETT tarafından işletilen metrobüs sistemidir.

Metrobüs
Genel
Sahibiİstanbul Büyükşehir Belediyesi
Hizmet alanıİstanbul, Türkiye
BölgeSöğütlüçeşmeBeylikdüzü Sondurak
Taşıma türüMetrobüs
Hat sayısı8
Hat numarası34, 34A, 34AS, 34B, 34BZ, 34C, 34G, 34Z
İstasyon sayısı44
Günlük yolcu sayısı800.000
Web sitesiiett.istanbul
Hizmet
İnşaata başlamaMayıs 2006
Hizmete giriş17 Eylül 2007
İşletmeci(ler)İETT
Taşıt sayısı473
Teknik
Sistem uzunluğu52 kilometre (32 mi)
Yol sayısı2

SöğütlüçeşmeBeylikdüzü Sondurak güzergâhında ve 'ün ortasında kendisine ayrılan gidiş ve geliş olmak üzere iki şeritli yoldan oluşan sistemin toplam uzunluğu 52 kilometre (32 mi)'dir. 37'si Avrupa Yakası'nda, 7'si ise Anadolu Yakası'nda olmak üzere toplam 44 istasyondan oluşan sistemde, metrobüs araçları, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü üzerinden geçerek şehrin iki yakasını birbirine bağlamaktadır. Kesintisiz, tek bir yol üzerinde metrobüs seferlerinin gerçekleştirildiği sistemde, farklı istasyonlar arasında sefer gerçekleştiren 8 farklı güzergâh bulunmaktadır.

İnşa çalışmalarına Mayıs 2006'da başlanan sistem, dört farklı etap sonunda günümüzdeki şeklini almıştır. Avrupa Yakası'nda TopkapıAvcılar arasında olması planlanan ilk etap, Avcılar'a giden kısımdaki düzenlemelerin tamamlanamaması sebebiyle Topkapı – Küçükçekmece arasında 17 Eylül 2007'de hizmete girmiştir.

12 Ekim'de Avcılar'a giden kısmın açılmasıyla ilk etap tamamlanmıştır. İkinci etap olan Topkapı – Zincirlikuyu arası 8 Eylül 2008'de hizmete girmiştir. 3 Mart 2009'da hizmete giren üçüncü etap ise 15 Temmuz Şehitler Köprüsü üzerinden ZincirlikuyuSöğütlüçeşme arasını birbirine bağlanmış ve böylece de metrobüs Anadolu Yakası'na uzatılmıştır.[1]

Son etap ise yine Avrupa Yakası'nda Beylikdüzü istikametinde olmuş ve 19 Temmuz 2012'de sistem Beylikdüzü Sondurak'a uzatılmıştır.

Günümüzde Metrobüs, SöğütlüçeşmeBeylikdüzü Sondurak güzergâhında günde ortalama 800.000 kişi taşımaktadır.[2]

Tarihi değiştir

 
Mecidiyeköy Metrobüs İstasyonu üst geçidinden metrobüs hattı ve giriş-çıkış gişelerinin görünümü
 
Metrobüs olarak görev yapan ve İstanbul'un Fethi'nin 559. yıldönümü sebebiyle Türk bayrakları ile süslenmiş bir Mercedes-Benz Citaro.

İETT tarafından işletilen metrobüsün geçeceği yol olan   üzerindeki düzenleme çalışmalarına Mayıs 2006'da, Kalyon Holding tarafından başlandı.[3][4] Yoldaki gidiş ve geliş istikametlerinin arasına, birer gidiş ve geliş olmak üzere iki şerit eklenerek metrobüsler için ayrı bir kısım oluşturuldu. Hattın ilk etabının 18,6 kilometre (11,6 mi)'lik[5] Topkapı ile Avcılar arasında gerçekleştirilmesi hedeflense de, Avcılar'a kadar giden kısımdaki yol çalışmalarının devam etmesi sebebiyle ilk aşamada seferlerin Küçükçekmece'ye kadar gerçekleştirileceği açıklandı.[3] 16 Eylül 2007'de yapılan deneme sürüşleri sonrasında, 17 Eylül'de seferlere başlandı.[6] 12 Ekim'de seferlerin Avcılar'a kadar uzatılmasıyla hattın ilk etabı tamamlandı.[7] Hattın ilk etabı için   'ün ortasına 14 istasyon, yayaların bu istasyonlara ulaşması için ise üst geçitler inşa edildi. Seferler ilk hafta ücretsiz, daha sonrasındaki dönemde ise 2008 yılı başına kadar %50 indirimle gerçekleştirildi.[8] 1 Ocak 2008'den itibaren normal fiyat tarifesine geçilip İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından sağlanan diğer toplu taşıma araçlarıyla aynı olacak şekilde güncellendi.[9]

Zincirlikuyu'ya kadar uzanan hattın ikinci etabı 8 Eylül 2008'de hizmete girdi.[10] 10,5 km'lik uzatmayla birlikte hattın toplam uzunluğu 29 kilometre (18 mi)'ye, eklenen 11 istasyonla birlikte toplam istasyon sayısı ise 25'e yükseldi.[5] İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, ikinci etabın tamamlanmasıyla birlikte, yaklaşık ₺150 milyona mâl olan ilk etaba ek olarak yaklaşık ₺120 milyon daha harcama yapıldığını ve iki etabın toplamda yaklaşık ₺270 milyona mâl olduğunu söyledi.[11] Birkaç gün sonrasındaki açıklamasında ise toplam proje maliyetinin ₺276 milyon olduğunu söyledi.[12] Metrobüs öncesinde 2x3 kesitli, orta refüj genişliği 3 metre olan ve emniyet şeridine sahip   , Metrobüs sonrasında 2x3 normal şerit, 2x2 yan yol şeritli ve yol ortasından geçen 2 metrobüs şeritli oldu, emniyet şeritleri de kaldırıldı.[13]

İstanbul'un Anadolu Yakası'ndaki Söğütlüçeşme'ye kadar uzanan metrobüsün üçüncü etabı 3 Mart 2009'da hizmete girdi.[14] Yapılan 11 kilometre (6,8 mi)'lik uzatmayla hattın toplam uzunluğu 40 kilometre (25 mi)'ye ulaştı[5] ve hatta 7 istasyon eklendi.[15] Metrobüs araçları, Avrupa Yakası'ndaki Zincirlikuyu istasyonundan ayrıldıktan sonra yaklaşık 1,5 kilometre (0,93 mi) kendine ayrılmış yolda devam etmekte; 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nden yaklaşık 1 kilometre (0,62 mi) önce Balmumcu-Yıldız Kavşağı'nda normal araç trafiğe dâhil olmakta, köprüyü trafiğin arasında geçip Anadolu Yakası'na geldiğinde ise köprü çıkışından yaklaşık 700 metre (2.300 ft) sonra kendine ayrılmış yola dönmektedir.[16] Üçüncü etabın maliyetinin yaklaşık ₺90 milyon olduğu açıklandı.[17] Ocak 2010'da, istasyonlardaki geçişleri kontrol eden ve istasyonlardaki güvenliği sağlayan güvenlik görevlileri çalışmaya başladı.[18] Temmuz 2009'da Bahçelievler Metrobüs İstasyonu'nun açılmasıyla hattaki istasyon sayısı 33'e ulaştı.

15 Mart 2011'de, Beylikdüzü Sondurak'a kadar uzanan ve yaklaşık 10 kilometre (6,2 mi) uzunluğundaki hattın dördüncü etabının temeli bir törenle atıldı.[19] Dördüncü etaptaki seferlere 19 Temmuz 2012'de başladı.[5][20] Dördüncü etap kapsamında hatta 11 istasyon eklenirken, hattaki toplam istasyon sayısı da 44 oldu.[5] 15 Ekim 2011'de Beşyol istasyonu hizmete girerken,[21] Ekim 2014'te Vatan istasyonu yolcu kullanımına kapatıldı. (İstasyon günümüzde sadece Metrobüs hattı üzerinden Edirnekapı Garajı'na giden personel tarafından kullanılmaktadır.)[22]

Filo değiştir

 
Metrobüs filosunda hizmet veren Mercedes-Benz Conecto marka otobüs.
 
Metrobüs filosunu gençleştirmek adına 2022 yılında alınan Otokar Kent XL marka otobüsler

Günümüzde Metrobüs filosunda; 165 kişi kapasiteli 249 adet Mercedes-Benz CapaCity, 160 kişi kapasiteli 217 adet Mercedes-Benz Conecto, 220 kişi kapasiteli 120 adet Otokar Kent XL ve 289 kişi kapasiteli 60 adet Akia Ultra LF 25 olmak üzere toplam 646 taşıt bulunmaktadır.[23]

Yaşlanan ve çoğu araçta en az 1 milyon kilometreyi aşan Metrobüs filosunu gençleştirmek amacıyla yapılan ihale sonucunda 15 Eylül 2021 tarihinde; 100 adet Otokar Kent XL (21 metre) Metrobüs aracı, 60 adet Akia (25 metre) Metrobüs aracı alım sözleşmesi imzalandı. Araçlardan 100 adet Otokar marka Metrobüs aracı, 20 adet Akia marka Metrobüs aracı teslim edildi. Diğer 40 adet Akia marka araçların 2022 yılı yaz sonuna kadar filoya katılması hedefleniyor. Mart 2023'e gelindiğinde Metrobüs hattına 20 adet Otokar Kent Xl yollarda seferlerine başladı.[24]

Marka Model Yılı Kapasite Adet Filo Kodu
Mercedes-Benz Capacity 2007 193 249 M3001-M3250
Mercedes-Benz Conecto 2012 160 217 M4501-M4765/M4801-M4926
Otokar Kent XL 2022-2023 220 120 O5001-O5120
Akia Ultra LF 25 2022-2023 289 90 A5001-A5097

İstasyonlar ve hatlar değiştir

 
Metrobüs güzergâh haritası

52 kilometre (32 mi) uzunluğunda ve 44 istasyona sahip olan Metrobüs sisteminde; doğu-batı aksında Söğütlüçeşme, Zincirlikuyu, Cevizlibağ, Avcılar ve Beylikdüzü kalkış/varışlı olarak günün 24 saati sefer yapan 8 hat bulunmaktadır.

 
Altunizade Metrobüs İstasyonu üst geçidinden metrobüs hattının görünümü

Söğütlüçeşme ve Küçükçekmece istasyonlarından Marmaray'a; Uzunçayır, Altunizade, Zincirlikuyu, Mecidiyeköy, Çağlayan, Merter, Zeytinburnu, İncirli, Bahçelievler, Şirinevler, Yenibosna istasyonlarından İstanbul metrosu'na; Edirnekapı, Topkapı, Cevizlibağ, Zeytinburnu istasyonlarından İstanbul tramvayı'na aktarma imkânı bulunmaktadır.[25]Acıbadem, Burhaniye, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü, Ayvansaray - Eyüpsultan, Bayrampaşa - Maltepe / Koç Üniversitesi Hastanesi, Merter, Beşyol, Küçükçekmece istasyonları hariç tüm istasyonlar engelli erişimine uygundur.

Metrobüs araçlarının ön tabelalarında, otobüslerde kullanılan hat numarası (34-34A-34AS-34B-34BZ-34C-34G-34Z) yerine; Beylikdüzü, Avcılar, Cevizlibağ, Zincirlikuyu ve Söğütlüçeşme yönlerine giden aracın gideceği son istasyon yazılmaktadır.[26][27][28]

Ücretlendirme değiştir

13 Ocak 2024 (2024-01-13) itibarıyla metrobüs sistemindeki ücret tarifesi aşağıdaki gibidir:[29]

İstasyon sayısı Tam Öğrenci Sosyal Abonman
1 ₺12,67 ₺5,58 ₺7,84 1
2 ₺15,16 ₺6,08 ₺9,37
3 ₺17,70 ₺7,08 ₺10,86
4-9 ₺20,23 ₺8,08 ₺12,67 2
10-15 ₺22,22 ₺8,64 ₺12,85
16-21 ₺23,25 ₺13,66
22-27 ₺24,01
28-33 ₺24,53 ₺14,41
34-43+ ₺26,27

Olaylar ve kazalar değiştir

 
Metrobüs hattında faaliyet gösteren bir Phileas'ın iç görünümü.

21 Mart 2016 günü İETT sistemi yetkisiz erişilmiş (hacking) ve bilgilendirme ekranlarında "EKBER was here" yazısı belirmiştir. Mart 2016 Ankara saldırısı sonrası gerçekleşen bu olay yolcularda paniğe neden olmuştur.[30][31]

23 Eylül 2016 günü saat 08.30 sıralarında Acıbadem Metrobüs İstasyonu'nun yakınlarında bir yolcu şoföre şemsiyeyle saldırmış, bunun sonucunda metrobüs kendi hattından çıkarak üç aracı ezmiş ve çift katlı bir otobüse çarparak durabilmiştir. Olayda şoför dahil 17 kişi yaralanmış, can kaybı olmamıştır.[32][33] 12 Mart 2020 günü görülen davada olayın faili 11 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştır.[34]

14 Mayıs 2021 günü saat 19.00 sıralarında Haramidere Metrobüs İstasyonu'nda, Söğütlüçeşme yönüne giden metrobüs aracında bulunan bir kişi, elinde bıçak ile aracı rehin aldı. Bir süre sonra yolcuları ve şoförü araçtan indiren şüpheli, kendisini aracın içine kapattı. Kişinin araç içinde kendisine zarar verdiği öğrenilirken, olay yerine çok sayıda polis ve özel harekât ekipleri sevk edilerek istasyon boşaltıldı. Uzun süren ikna çalışması sonunda şüpheli araçtan indirildi. İstasyona gelen sağlık ekiplerine gitmeyi reddeden şahıs, polis ekipleri tarafından gözaltına alınıp sağlık ekiplerine teslim edildi.[35]

29 Nisan 2022 günü saat 18.30 sularında Beylikdüzü Belediye Metrobüs İstasyonu yakınlarında sürücüsüz bir şekilde ilerleyen O5060 kapı numaralı metrobüs aracı, karşı şeritten gelen başka bir metrobüs aracıyla kafa kafaya çarpışmış, bir başka metrobüs aracı da bu araçlara arkadan çarpmıştır. Kazada üç kişi yaralanmıştır. Ekipler, metrobüs aracının kontrolden çıkma nedenini belirlemek için inceleme başlatmıştır.[36]

9 Eylül 2022 akşamüzeri Şükrübey Metrobüs İstasyonu yakınlarında iki metrobüs kafa kafaya çarpışmış ve kaza sonucunda 99 kişi yaralanmıştır.[37][38] İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, yaralıları hastanede ziyaret edip kaza nedeniyle özür dilemiştir.[39] Kazanın ardından AK Parti Avcılar Gençlik Kolları üyesi olduğunu söyleyen bir grup olay yerine giderek "Binlerce yaralı ve sayısı belli olmayacak kadar ölü" olduğu yönünde açıklamalarda bulunmuştur. Olayın sosyal medyada yayılmasının ardından AK Gençlik Avcılar adındaki Twitter hesabı, ifadelerin üzüntü nedeniyle sehven kullanıldığını ve yanlış anlaşılma nedeniyle üzgün olduklarını açıklamıştır.[40]

Güzergâh şeması değiştir

 


Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ Yurdagül, Erman (Ocak 2012). İstanbul Avcılar – Söğütlüçeşme Metrobüs Sisteminin Bileşenlerinin Değerlendirmesi ve Dünyadaki Metrobüs Sistemleri ile Karşılaştırılması (Tez). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 
  2. ^ "İstanbul'da Toplu Taşıma". İETT. 11 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  3. ^ a b "Metrobus'te ilk sefer 15 Eylül'de..." İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 28 Ağustos 2007. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  4. ^ "Bir yolu bulunur". Takvim. 26 Şubat 2007. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  5. ^ a b c d e "Beylikdüzü metrobüs hattında deneme sürüşü". Hürriyet. 19 Temmuz 2012. 22 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  6. ^ Kara, Osman (17 Eylül 2007). "Metrobüs trafikte". Milliyet. İstanbul. s. 5. 
  7. ^ "Metrobüs Topkapı-Avcılar hattı açıldı". Zaman. 12 Ekim 2007. 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  8. ^ "Metrobüs ilk deneme seferini yaptı". İstanbul: NTV. 17 Eylül 2007. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  9. ^ "İstanbul'da ulaşım devrimi!". İETT. 28 Haziran 2006. 25 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  10. ^ "Topkapı-Zincirlikuyu metrobüs hattı tamamlandı". Milliyet. 6 Eylül 2008. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  11. ^ "Metrobüs 45 saniyede bir sefer yapacak". İstanbul: NTV. 4 Eylül 2008. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2015. 
  12. ^ "Avcılar-Zincirlikuyu arası metrobüsle 38 dakika!..." İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 7 Eylül 2008. 12 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  13. ^ Yurdagül, Erman; ss. 68
  14. ^ "Başbakan, Zincirlikuyu-Söğütlüçeşme metrobüs hattını açtı". Zaman. 3 Mart 2009. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  15. ^ "Zincirlikuyu-Söğütlüçeşme hattı açıldı". CNN Türk. 3 Mart 2009. 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  16. ^ Yurdagül, Erman; ss. 70
  17. ^ "Metrobüs ile Avcılar-Kadıköy arası 63 dakikaya indi!..." İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 3 Mart 2009. 6 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  18. ^ "Metrobus hattında güvenlik elemanları göreve başladı..." İstanbul: İETT. 11 Ocak 2010. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  19. ^ "Avcılar-Beylikdüzü metrobüs hattının temeli atıldı". T24. 15 Mart 2011. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  20. ^ "Beylikdüzü metrobüs seferleri başladı". Haber7.com. 19 Temmuz 2012. 16 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  21. ^ "Beşyol metrobüs istasyonu açıldı". İstanbul: Gazete Küçükçekmece. 17 Ekim 2011. 28 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  22. ^ "Bu metrobüs durağı diğerlerinden farklı!". Haberturk.com. 26 Ekim 2014. 30 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  23. ^ "Metrobüs Filosu". İETT. 18 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2015. 
  24. ^ "300 METROBÜS ALIMINA ONAY BEKLEYEN İMAMOĞLU: İSTANBULLUYU MAĞDUR EDERSENİZ, İSTANBULLU SİZİ TANIMAZ". www.ibb.istanbul. 19 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2021. 
  25. ^ "Metrobüs Hatları". İETT. İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2015. 
  26. ^ "Metrobüs Hattında Aktarmalar Azalacak". İETT. İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 22 Ocak 2021. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2021. 
  27. ^ "Metrobüste yeni dönem". İETT. İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 22 Ocak 2021. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2021. 
  28. ^ "Metrobüste yeni dönem. Kodlar tarih oldu". Hürriyet. Demirören Haber Ajansı. 26 Ocak 2021. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2021. 
  29. ^ "İETT Toplu Ulaşım Ücret Tarifesi". İETT. 21 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2024. 
  30. ^ "İETT'nin sitesi heklendi". Diken. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  31. ^ "İETT heklendi: Ekber was here". Sözcü. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  32. ^ "Metrobüste dehşet". BBC Türkçe. 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  33. ^ "Metrobüs kaza yaptı: Yolcu şoföre şemsiyeyle saldırdı". Hürriyet. 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  34. ^ "Metrobüs saldırganı davasında karar". tr.sputniknews.com. 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  35. ^ "Avcılar istikametinde ilerleyen bir metrobüs rehin alındı". tr.sputniknews.com. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  36. ^ "Sürücüsüz metrobüs dehşet saçtı". İhlas Haber Ajansı. 2 Nisan 2022. 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  37. ^ "Avcılar'da kaza: 85 yaralı". 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  38. ^ "Avcılar'da metrobüs kazası, yaralılar var". 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  39. ^ "Ekrem İmamoğlu'ndan kazada yaralanan yurttaşlara ziyaret". 10 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2022. 
  40. ^ "Metrobüs kazası sonrası AKP'lilerden akıl almaz provokasyon". 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.