Manon Lescaut (Puccini)

Manon Lescaut
	1 Şubat 1893 tarihindeki prömiyerini kutlayan bir kartpostal
Özgün isim	Manon Lescaut
Müzik	Giacomo Puccini
Gala	1 Şubat 1893
İlk gösterim yeri	Teatro Regio, Torino
Oyuncular	Manon Lescaut: soprano; Lescaut: kardeşi, bir çavuş, bariton; Chevalier des Grieux : tenor; Geronte de Ravoir: Genel Muhasip, bas; Edmondo: bir öğrenci, tenor; Hancı: bas; Şarkıcı: mezzo-soprano; Dans öğretmeni: tenor; Sokak ışığı yakıcısı : tenor; Kraliyet okçuları çavuşu : bas; Denizci kaptan: bas; Kuafor: Sessiz; Şarkıcılar, yaşlı beaux ve papazlar, kızlar, şehirliler, öğrenciler, sokak kadınları, okçular, denizciler;

Manon Lescaut, Fransız yazar Abbé Prévost tarafından konusu 1731'de yazılmış Manon Lescaut romanından alınmış, Giacomo Puccini tarafından bestelenmiş 4 perdelik bir operadır. Libretto İtalyanca hazırlanmıştır; bunun için Puccini 5 degişik libretto yazarı kullanmıştır: Ruggero Leoncavallo, Marco Praga, Giuseppe Giacosa, Domenico Oliva ve Luigi İllica. Bu operanin genel yapımcısı olan "Ricordi" ve Puccini'nin kendisi de bu librettoya katkılar yapmışlardır. Kimin hangi kısmı yazdığı bilinmemektedir; herhalde bu nedenle olacak orijinal notalar basıldığı zaman baş sayfada libretto yazarı ismi konulmamıştır.

Puccini bestelediği Manon Lescaut'nun bazı unsurlarını daha önce bestelediği eserlerden almıştır. Örneğin, II. Perde'deki madrigal tipi şarkı Sulla vetta tu del monte kendinin 1800'de yazdığı Agnus Dei ayini parçasından alınmıştır.

Manon Lescaut'nun prömiyeri 1 Şubat 1893de Torino'da Teatro Regioda yapılmıştır. Manon Lescaut Puccini'nin bestelemiş olduğu üçüncü opera idi ve ilk büyük başarı kazanan eseri olmuştur.

Hazırlanması değiştir

Puccini Prevost'un romanını bir operaya uyarlama projesine başladığı zaman editörü olan "Ricordi" buna karşı çıkmıştı. 1884'te Massenet bir opera uyarlaması olarak Manon operasını hazırlamış ve bu popüler olarak sahnelenmişti. O zaman Puccini ve Ricordi bilmekle beraber, Fransız bestecisi Daniel Auber'de 1856'da aynı konuda Manon Lescaut adlı bir operanın bestelemesini bitirmişti. Bütün ikazlara rağmen Pucinni projesine devam etmeye karar verdi. "Manon benim inandığım bir roman kahramanıdır. Bu nedenle, seyircilerin kalplerini kazanmama imkâni bulunmamaktadır. Neden Manon hakkında iki değişik opera bulunmasın? Manon gibi bir kadının birden fazla sevgilisi olabilir. Sonra da "Massenet bir Fransız gibi kadınlar hakkında duyguları pudra ve minuet hakkındadır. Ben bir İtalyan olarak duygularım çaresiz bir tutku gibidir." ^[1]

Roller değiştir

Prömiyer için II. Perde'de Manon'un kostümü. Tasarımcı: Adolf Hohenstein.

Rol	Ses tipi	Prömiyerde roller, 1 Şubat 1893 (Orkestra şefi: Alessandro Pomè)
Manon Lescaut	soprano	Cesira Ferrani
Lescaut, kardeşi, bir çavuş	bariton	Achille Moro
Chevalier des Grieux	tenor	Giuseppe Cremonini
Geronte de Ravoir, Genel Muhasip	bas	Alessandro Polonini
Edmondo, bir öğrenci	tenor	Roberto Ramini
Hancı	bas	Augusto Castagnola
Şarkıcı	mezzo-soprano	Elvira Ceresoli
Dans öğretmeni	tenor	Roberto Ramini
Sokak ışığı yakıcısı	tenor	Roberto Ramini
Kraliyet okçuları çavuşu	bas	Ferdin Cattadori
Denizci kaptan	bas
Kuaför	Sessiz	Augusto Ghinghini
Şarkıcılar, yaşlı beaux ve rahipler, kızlar, şehirliler, öğrenciler, sokak kadınları, okçular, denizciler

Konu özeti değiştir

Zaman: 18. yüzyılın ikinci yarısı.

Mekanlar: Amiens, Paris, Le Havre, New Orleans.

I. Perde değiştir

Paris Kapısında halka açık bir meydan

Akşam üstüdür bir kız ve erkekle öğrenci kalabalığı içki ve kumar oyun barları bulunan şehir meydanında gezinmektedir. Edmondo gençliğin zevkleri hakkında bir şarkı tutturur. (Edmondo, koro: Ave, sera gentile). Des Griaux girer, melankolik hissetmektedir ve diğer öğrencilere katılmaz (Des Grieux, Edmondo, koro: L’amor! L’amor!). Onlar da De Grieux'u alaya alırlar. (Des Grieux, Edmondo, koro: Tra voi, belle, brune e bionde); (Edmondo, koro: Ma, bravo!)

Arras'tan kapalı yaylı yolcu arabası gelir. Manon, Lescaut ve yaşlı bir genel komptrolür Geronte de Ravoir arabadan inerler. Manon'u ilk defa gören Des Grieux bu ilk görüşte ona aşık olur (Koro, Edmondo, Lescaut, Des Grieux, Geronte: Discendono, vediam); (Des Grieux, Manon, Lescaut: Corteşe damigella). Des Grieux gelenlerin konuşmalarına komşu olur. Manon babasının isteklerine uyarak bir manastıra gitmektedir. Des Grieux ona yaklaşır ve onunla yalnız buluşup görüşmek istediğini açıklar ve onun yalvarışlarına dayanamayan Manon sonunda onun teklifini kabul eder. Bunu gören öğrenciler onları göstererek gülmeye başlarlar. Manon ayrılırken Des Grieux ona karşı duygularını açıklayan bir şarkı söylemeye başlar. (Des Grieux: Donna non vıdı mai).

Lescaut Geronte ile birlikte döner. Geronte'de Manon'a hayran kalmıştır ve onun bir manastırda telef olacağını söyler. Lescaut bir grup öğrenci ile bir kart oyunu oynamaya başlar. Geronte ise birkaç öğrenci bulup, onlarla Manon'u manastırdan kaçırıp Paris'e götürmek için bir plan uygulamaya başlar. (Edmondo, koro, Geronte, Lescaut: La tua ventura cı rassicura); (Edmondo, Des Grieux: Cavaliere, te la fanno!). Edmondo bu planı duyar ve Des Grieux'a bunu ifşa eder. Onu Manon'u Paris'e götürmek için Geronte'nin kiraladığı kapalı arabaya refakat ederek Manon'a gıtmasını tavsiye eder. (Des Grieux, Manon: Vedete? İö son fedele alla parola mia) Des Grieux Manon'a aşkını ifade eder ve onu birlikte Paris'e gitmeyi ikna eder ve birlikte yola bu arabayla çıkarlar. Garonte ve Lescaut olay yerine araba ayrılıp uzaklaşırken gelirler. Lescaut arabayı Paris'e takip etmeye karar verir. (Geronte, Edmondo, Lescaut, koro: Di sedür la sorellina e il momento!)

II. Perde değiştir

Paris'te Geronte'nin evinde bir oda

(Puccini romanda bulunan Manon ve Des Grieux'in Paris'te bir müddet birlikte yaşamalarını; fakat Des Grieux'un parası bitince Manon'un ondan ayrılmasını operasına koymamıştır.)

Bu perde Manon'un Geronte'nin metrsi olarak onunla birlikte yaşamaları sırasında başlar. Manon ve saçını yapan kuaförü birlikteyken Manon'un kardeşi olan Leşcaut girer. (Manon, Lescaut: Dışpettosetto questo riccio!); (Lescaut: Sei splendida e lucente!) Manon ona Geronte'yi şikayet edip onun çok yaşlı ve fena huylu olduğunu ve çok canını sıktığını açıklar. Manon üzüntü içindedir ve düşünceleri tekrar Des Grieux'ya döner. (Manon: In quelle trine morbide); (Lescaut, Manon: Poiché tu vuoi şaper).

Geronte bunu karşılamak ve Manon'u eğlendirmek için bir madrigal şarkıcısı bulmuştur. (Madrigal: Sulla vetta tu del monte); (Manon, Lescaut: Paga costor). Geronte bir dans hocası da tutmuştur; bir minuet dans öğrenirler ve Manon bir gavot dansına da refakatçi şarkısı söyler. (Dans hocası, Geronte, Manon, koro: Vi prego, signorina [minuet]); (Manon, Geronte, koro: L’ora, o Tirsi, è vaga e bella). Müzik ve dans bittikten sonra Geronte ve müzisyenler evden ayrılırlar.

Lescaut'in kızkardeşinin Geronte ile birlikte yaşamaktan mesut olmamasına canı sıkılmıştır ve Des Grieux'u görmeye gider. DEs Grieux Geronte'nin evini görmeye gelir. (Manon, Des Grieux: Oh, şarò la più bella! - "Bu aşkın bir sihir tilsimidir.") Birbirine aşklarını tekrar açıklarlar. Tam bu sırada beklenmedik olarak Geronte geri gelir. Onları biraz alaylı olarak selamlar ve Manon'a karşı yaptığı birçok lütufları ona hatırlatır. Ama Manon onu hiç sevemeyeceğini bildirir. (Geronte, Des Grieux, Manon: Affè, madamigella).

Geronte reverans yaparak onları odada yalnız bırakır. Aşık çift serbest kaldıkları içinde sevinç içindedirler. (Manon, Des Grieux: Ah! Ah! Liberi!). Lescaut onların hemen bu evden ayrılmalarını söyler. Fakat Manon güzel elbiselerini ve mücevheratını geride bırakmaktan çekinmektedir. Lesacut tekrar geri gelir ve hiç beklemeden ayrılmalarını işaret eder. Manon kapabileceği mücevherlerin alır ve evin kapısına yönelirler. Fakat kapı geronte emri ile kilitlenmiştir. Askerler Manon'u tutuklamak için gelirler. Oradan kaçıp kurtulmak isteyen Manon elinde bulunan mücevherleri Geronte'nin önünde elinden düşürür. Hırsızlık yaptıoği nedeniyle hapishaneye zorla götürülür. Des Grieuz'un ona refakat etmesi ve görmesine izin verilmez. (Des Grieux, Manon, Lescaut, polis çavuşu, Geronte: Lescaut! – Tu qui?).

(İntermezzo: Le Havre limanına seyahat.)

De Grieux Manon'u hapishaneden kurtarmak için elinden geldiğini yapar ama bunu başaramaz. Bunun üzerine Le Havre'ya gitmek üzere Paris'ten ayrılır.

III. Perde değiştir

Le Havre rıhtımı yakınlarında bir meydan

Şafak sökmektedir. Manon ve sokak kadınları olan diğer kadınlarla birlikte hapishane hücresindedir. (Des Grieux, Lescaut, Manon: Ansia eterna, crudel). Lescaut bir gardiyana rüşvet vererek Des Grieux'un Manon ile görüşmesini sağlar. Hücrenin demir parmaklı kapısı arasında konuşabilirler ve Manon'un Amerika'da Luisiana'ya sürgüne gönderileceğini öğrenirler. Bir sokak ışığı bakıcısı oradan geçer ve sokak ışıklarını söndürürken bir şarkı söyler. (Sokak ışığı bakıcısı, Des Grieux, Manon: E Kate ripose al re); (Des Grieux, Manon: Manon, dışperato è il mio prego)

Manonu hapishaneden kurtarmaya çalışırlar ama bütün bu girişimler sonuçsuz kalır. Bir gardiyanın korumalığı altında Manon'u sürgüne götürecek gemiye bindirilecek bir grup tutuklu kadın gelir ve Manon da bezgin ve üzüntülü şekilde bu gruba katılır. Rıhtımda bu grubun tam olduğunu görmek için bir sayım yapılır ve bu neredeyse hepsi sokak kadını olan bu grubun sayımı sırasında rıhtıma gelen şehir halkı tarafından büyük hakaretlere uğrarlar. (Koro, Lescaut, Des Grieux, Manon: All'armı! All'armı!) Fakat Lescaut Manon'un durumu hakkında halkın sempati göstermesini sağlar. (Gardiyan çavuş, koro, Lescaut, Manon, Des Grieux: Rosetta! – Eh, che aria!)

Des Grieux Manon'u tamamiyle kaybetmek durumda olması umutsuzluğu ile Manon'un yanına gelir. Manon'u kucaklaşmaya çalışır ama gardiyanların çavuş tarafından itilip gruptan uzaklaştırlır. Anvak Des Grieux'un büyük üzüntülü haline acıyarak sürgün gemisine binmesine ve böylece Manon'a refakat etmesine izin verir.

İV. Perde değiştir

(Yine bu parantezler içinde verilen kısım Prevost'un romanında bulunmakla beraber Puccini'nin operasında bulunmaktadır: Des Grieux ve Manon sonunda New Orleans'ta yerleşirler. Daha sonra, Manon'a ilgi gösteren Fransız Kölnisi valisinin yeğeni ile bir düello yapar. Bu düello sonunda yere yığılan rakibini Des Grieux öldürdüğünü sanmaktadır (ama sonradan gerçekte ölmediği öğrenilir). Bu nedenle, Manon'la birlikte, o şehirden kaçmak zorunda kalır.)

New Orleans yöresi dışlarında geniş bir ova.

Perde Manon ve Des Grieux'un bir İngiliz kolonisinde korunup saklanmak için giderken bir çölde yürürlerken açılır. Çölde yürümekte iken suları bittiği için zaten sağlığı çok iyi olmayan Manon gittikçe yorulmaktadır. Sonunda bir yere yığılıp ve daha fazla yürüyemeyeceğini anlar. (Des Grieux, Manon: Tutta şu me ti posa); (Des Grieux: Vedi, son iö che piango); (Manon, Des Grieux: Sei tü che piangi). Des Grieux Manon'un durumdan çok korkmaktadır ve şu bulup geri gelmek için tek başına ayrılıp gitmeye karar verir. Yalnız başına kalan Manon hayatı hakkında düşünmeye başlar, kendine çok eza vermiş olan güzelliği ve fena talihi üzerinde derin düşüncelere dalar. SDes Grieux geri dönmüştür ama şu bulamamıştır. Manon son nefesini verirken ona çok üzüntülü şekilde veda eder ve Des Grieux'nün kolları arasında olur. Bundan büyük yeise kapılan Des Grieux onun hayatsız bedeni üstüne yığılır kalır. (Manon: Sola, perduta, abbandonata) ^[2]

Bazı ünlü müziksel parçalar değiştir

Tra voi belle, brune e bionde: Des Grieux. I. Perde.
Cortese damigella, il priego mio accettate: Manon, Des Grieux. I. Perde.
Donna non vidi mai: Des Grieux. I. Perde.
In quelle trine morbide: Manon. II. Perde.
Tu, tu, amore? Tu ?!: Manon, Des Grieux. II. Perde.
Ah, Manon mi tradisce il tuo folle pensiero: Des Grieux. II. Perde
La prigionia - Il viaggio all'Havre: Senfonik Intermezzo
Pazzo son!: Des Grieux. III. Perde
Sola... perduta... abbandonata: Manon. IV. Perde

Seçilmiş ses ve video kayıtları değiştir

Yil	Roller (Manon Lescaut, Des Grieux, Lescaut)	Orkastra şefi, Opera evi ve Orkestra	Marka
1954	Licia Albanese, Jussi Bjoerling, Robert Merrill	Jonel Perlea, Rome Opera orchestra and chorus	Audio CD:RCA Victor Kat: 60573-2-RG
1959	Maria Callas, Giuseppe di Stefano, Giulio Fioravanti \| Tullio Serafin]], Teatro alla Scala Orchestra and Chorus	Audio CD: EMI Kat: CDS5 56301 2 (Mono)
1980	Renata Scotto, Plácido Domingo, Pablo Elvira	James Levine, The Metropolitan Opera Orchestra and Chorus	DVD: Deutsche Grammophon kat: 00440 073 4241
1984	Kiri Te Kanawa, Plácido Domingo, Thomas Allen	Giuseppe Sinopoli, Royal Opera House Orchestra and Chorus (Movie)	DVD: Kultur Video Kat: 5046671742
1984	Mirella Freni, Plácido Domingo, Renato Bruson	Giuseppe Sinopoli, Philharmonia Orchestra Royal Opera House Chorus	CD: Deutsche Grammophon Kat: 413 893-2 2
1993	Mirella Freni, Luciano Pavarotti, Dwayne Croft	James Levine, Metropolitan Opera Orchestra and Chorus	CD: Decca Kat: 440 200-2
1998	Maria Guleghina, José Cura, Lucio Gallo	Riccardo Muti, Teatro alla Scala Orchestra and Chorus	CD: Deutsche Grammophon Cat: 463 186-2

Not: "Kat:" Satış firmasının koyduğu katalog numarası.

Medya değiştir

I. Perde'de "Donna non vidi mai" aryasi. Enrico Caruso (1913):

Dipnotları değiştir

^ Osborne,Charles (2004), The Opera Lover's Companion, Yale University Press, İSBN 0-300-12373-6 say.323
^ Konu özeti Malıtz, Leo (1921), The Opera Goer's Complete Guide eserinden uyarlanmıştır.

İçsel kaynaklar değiştir

Dışsal kaynaklar değiştir

[1] 1 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: İngilizce Wikipedia Manon Lescaut (Puccini) maddesi (İngilizce)(Görülme tarihi:5.3.2009)
[2] 18 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Manon Lescaut Librettosu (İtalyanca) (Görülme tarihi:5.3.2009)

[1] Osborne,Charles (2004), The Opera Lover's Companion, Yale University Press, İSBN 0-300-12373-6 say.323

[2] Konu özeti Malıtz, Leo (1921), The Opera Goer's Complete Guide eserinden uyarlanmıştır.

[1]

[2]