Mamadou Tandja
Mamadou Tandja (22 Aralık 1938 - 24 Kasım 2020[1]), Nijerli asker ve siyasetçi. Tandja, Afrika ülkesi Nijer'de 1999 ile 2010 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.
| Mamadou Tandja | |
|---|---|
| |
| 7. Nijer Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 22 Aralık 1999 - 18 Şubat 2010 | |
| Yerine geldiği | Daouda Malam Wanké |
| Yerine gelen | Salou Djibo |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 22 Aralık 1938 Mainé-Soroa, Fransız Batı Afrikası |
| Ölüm | 24 Kasım 2020 |
İlk ve orta öğrenimini Mainé-Soroa'da tamamladıktan sonra 1955 yılında Mali'de bulunan Koulikoro'da askerî okulu ziyaret eden Tandja, 1959 yılında bu okuldaki eğitimini tamamlamıştır. 1959 yılı itibarıyla Nijer ordusunda astsubay rütbesi ile göreve başlayan Tandja, aynı yıl Madagaskar'a giderek Antananarivo'da bulunan astsubay okulunda askeri eğitimine devam etmiştir.1963 yılına kadar burada kalan Tandja, 1965 yılında bu sefer Fildişi Sahili'ne giderek burada Bouaké'de bulunan subay okulunu ziyaret etmiştir.
1974 yılında dönemin devlet başkanı Hamani Diori'ye karşı gerçekleştirilen darbede Silahlı Kuvvetler Yüksek Konseyi üyesi olarak yer alan Tandja, 1976 yılından itibaren Maradi bölgesinin kaymakamı olarak görev almış, Yüksek Askeri Konsey Başkanı Seyni Kountché yönetiminde 1979 ile 1981 yılları arasında İçişleri Bakanlığı görevinde bulunmuştur. Bu görevinin ardından 1988 yılına kadar Tahoua bölgesinin kaymakamlık görevinde bulunan Tandja, aynı yıl Nijerya'ya 1990 yılına kadar görevde kalacağı büyükelçi olarak atanmıştır. 1990 yılında bir kez daha İçişleri Bakanlığı görevine atanan Tandja, bu görevi 1991 yılına kadar sürdürmüştür. 1991 yılında son olarak Yarbay rütbesi ile yer aldığı ordudaki görevinden ayrılan Tandja, siyasete geçiş yaparak Kalkınma Toplumunun Ulusal Hareket Partisi genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.
Siyasete atıldıktan sonra ilk defa 1993 yılında gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimlerinde adaylığını koyan Tandja, ilk turda oyların çoğunluğunu elde etmesine rağmen ikinci turda rakibi Mahamane Ousmane'ye karşı yenilerek seçimi kaybetmiştir. 1996 yılında Ousmane'ye karşı gerçekleştirilen darbenin ardından iktidarı ele alan Ibrahim Baré Maïnassara, aynı yıl gerçekleştirilen seçimlerde en fazla oyu alarak seçimle makamda kalmayı garantilemiş, bu seçimlere de katılan Tandja oyların %15'ini elde ederek üçüncü sırayı alabilmiştir. 1999 yılında bu sefer Maïnassara'nın darbe ile öldürülmesi ile boşta kalan devlet başkanlığı makamı için Ekim ve Kasım 1999'da iki turlu devlet başkanlığı seçimleri gerçekleştirilmiş, Tandja ikinci tur sonucunda rakibi eski başbakan Mahamadou Issoufou'ya karşı üstlünlük kurarak devlet başkanı olarak seçilmiştir.
22 Aralık 1999 tarihinde yemin ederek görevine başlayan Tandja, bu şekilde ülke tarihinin demokratik yollarla makama gelen ilk devlet başkanı olma özelliğini elde etmiştir. Göreve geldiğinden itibaren ülke ekonomisinin kalkınması ve dış borçların ödenmesine yönelik adımlar atmaya çalışan Tandja, başbakanlık makamına da Hama Amadou'yu atamıştır. Şubat 2002 yılında uluslararası örgüt olan Nijer Havzası Otoritesi'nin genel başkanlığını üstlenen Tandja, Aralık 2002'den itibaren Batı Afrika Ülkeleri Ekonomi ve Para Birliği genel başkanlığı görevini de üstlenmiştir. Mart 2003'ten itibaren Sahel-Sahra Devletler Topluluğu örgütünün başkanlığı da Tandja tarafından yürütülmüştür..
2004 yılında gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimlerinde yeniden aday olan Tandja, ikinci turda tıpkı 1999 seçimlerinde olduğu gibi rakibi Issoufou'ya karşı üstünlük elde ederek ikinci bir beş yıllık süre için makama seçilmiştir.
Nijer Anayasası'na göre bir devlet başkanı en fazla beş yıllık iki dönem için seçilebildiği için Tandja 2009 yılında söz konusu yasanın değişmesi adına referandum yapılmasını kararlaştırmış, bu sürecin öncesinde de bu kararı desteklemedikleri gerekçesiyle meclisi ve Anayasa Mahkemesini fesh etmiştir.[2] 2009 yılında gerçekleştirilen parlamento seçimleri muhalefet boykot etmiş, tartışmalı seçimler nedeniyle Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu Nijer'in üyeliğini askıya almıştır.[3]
18 Şubat 2010 tarihinde kendisine karşı gerçekleştirilen askerî darbe ile görevinden uzaklaştırılan Tandja, başkent Niamey'de askeri üs noktasında tutulmuş daha sonra da ev hapsine alınmıştır.[4][5] 2011 yılının başlarında sivil bir cezaevine nakledilen Tandja, Mayıs 2011'de kendisine atfedilen tüm suçlardan beraat ederek serbest bırakılmıştır.[6]
Tandja Ekim 2012'de yasa gereği tüm eski devlet başkanlarının yer aldığı Cumhuriyet Konseyi üyesi seçilmiştir.
Onur ödülleri değiştir
- Lejyoner Komutan onur nişanı (1982)
- Nijer Ulusal devlet nişanı (1999)
Kaynakça değiştir
- ^ Mamane, Dalatou (24 Kasım 2020). "Niger's former President Mamadou Tandja dies at age 82". ABC News (İngilizce). 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2020.
- ^ "Devlet başkanı Tandja yasa değişikliği sonucu makamda kalmayı hedefliyor". 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016.
- ^ "Nijer'de tartışmalı seçimler". 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016.
- ^ "Tandja askeri darbe ile görevinden uzaklaştırıldı". 19 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016.
- ^ "Nijer'de askeri darbe". 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016.
- ^ "Devrik devlet başkanı serbest bırakıldı". 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016.
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Mamadou Tandja ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Mamadou Tandja Özgeçmişi[ölü/kırık bağlantı]
- Nijer seçimleri hakkında bilgiler14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Daouda Malam Wanké |
Nijer Devlet Başkanı 1999–2010 |
Sonra gelen Salou Djibo |