Konstantin Karatodori
Konstantin Karatodori, (Yunanca: Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή) (13 Eylül 1873, Berlin, Alman İmparatorluğu – 2 Şubat 1950, Münih, Batı Almanya) Rum asıllı Alman matematikçi.
Konstantin Karatodori | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 13 Eylül 1873 Berlin, Alman İmparatorluğu |
| Ölüm | 2 Şubat 1950 Münih, Batı Almanya |
| Milliyet | Osmanlı (Rum) asıllı Alman |
| Vatandaşlık | Almanya, Yunanistan |
| Eğitim | Berlin Üniversitesi Göttingen Üniversitesi |
| Din | Ortodoks Hıristiyan |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik |
| Çalıştığı kurumlar | Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi İzmir İyon Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | Hermann Minkowski[1] |
| Doktora öğrencileri | Georg Aumann Hermann Boerner Paul Finsler Ernst Peschl Hans Rademacher Hans Rügemer Wladimir Seidel Nazım Terzioğlu[2] |
| İmza | |
 | |
Hayatı değiştir
Babası İstefanaki Karatodori Osmanlı Devleti'nin Brüksel büyükelçisi olması nedeniyle Berlin'de doğdu, Brüksel'de büyüdü. Kendisi Osmanlı devleti'nde kamu hizmetlerinde görev almış Karatodori ailesi mensubudur. Dolayısıyla Konstantin Karatodori bir Osmanlı vatandaşı idi. Anneleri ölünce babası Brüksel'de Alman bir dadı tuttu ve kızkardeşi Julya ile birlikte Almanca konuşmaya başladı.
Eğitimi değiştir
1881'den 1891'e kadar değişik okullarda eğitim gördü. Belçika'nın en iyi matematik öğrencisi seçildi. Askeri mühendis olmak üzere École Militaire de Belgique okuluna ve École d'Application okuluna 1891-1896 yılları arasında devam etti. 1897 yılında Osmanlı-Yunan Savaşı başlayınca babasının Osmanlı hükûmetinin bir görevlisi olması dolayısıyla duygusal karmaşalar yaşadı. Britanya koloni servisinde işe girerek 1900 yılına kadar Mısır'ın Asyut kentinde çalıştı. 1900'de Berlin Üniversitesi'ni, 1902'de Göttingen Üniversitesi'ni bitirdi.
Akademik yaşamı değiştir
1908 yazında Kuruçeşme’ye gelmiş, burada termodinamik üzerindeki çalışmalarını tamamlayarak aynı yılın Ekim ayında Göttingen Üniversitesi’ne dönmüş ve profesör olmuştur. Sonra tekrar Kuruçeşme’ye gelen Carathéodory’nin bir altı ay daha burada kaldığı bilinmektedir.[3] 1909'da Hannover Üniversitesi'nde, 1910'da Wroclaw Teknoloji Üniversitesi'nde, 1913'te Göttingen Üniversitesi'nde, 1919'da Berlin Üniversitesi'nde çalıştı. Elefterios Venizelos’un çağrısına uyarak, işgal yıllarında (1919-1922) İzmir’de kurulan İyonya Üniversitesi rektörlüğünü yapmıştır.[4] 1922'de Atina Teknik Üniversitesi'nde,[5] 1924'te Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi'nde çalıştı. 1938'de emekli oldu ama çalışmalarına 1950 yılında ölünceye değin Bavyera Bilimler Akademisi'nde devam etti.
Karatodori, Yunanca, Almanca, Türkçe, İtalyanca, Fransızca, İngilizce ve bazı antik dillerde konuşup yazabiliyordu. Ailesi Yunanistan'ın Türkiye sınırında bulunan Nea Vyssa köyünden olduğundan burada bir Karatodori aile müzesi kurulmuştur. 2009 yılında Gümülcine'de bir müze daha açılmıştır.[6][7][8]
Kaynakça değiştir
- ^ Mathematics Genealogy Project-Constantin Carathéodory 7 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Mathematics Genealogy Project-Nazım Terzioğlu 8 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Salih Zeki, Hikmet-i Tabi’iye-i Umumiyeden Mebhas-ı Hararet-i Harekiye, İstanbul, Matbaa-i Amire, 1326 [1910]
- ^ M. Georgiadou, “Doğu’daki Yunan uygarlaştırma misyonunun Smyrna (İzmir) örneği: İyonya Üniversitesi”, [“Die Gründung der Ionische Universität – Die griechische ‘zivilisatorische Mission’ in Orient”, Südost-Forschungen, 56: 291-317, 1997] çev. A.T. Çırakoğlu, Toplumsal Tarih, sayı 142, Ekim 2005, s.58-67; Sayı 143, Kasım 2005, s.74-81.
- ^ J P Christianidis & N Kastanis: In memoriam Evangelos S Stamatis (1898–1990) Historia Mathematica 19 (1992) 99-105
- ^ (Yunanca)"Caratheodory Museum Opening". Friends of C.Caratheodory. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2015.
- ^ "Caratheodory Museum Opens". Hellenic Republic Embassy at Australia, Press and Communication Office. 4 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2015.
- ^ "Caratheodory Museum enriched with new exhibits". Athens News Agency. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2015.