III. Olaf
III Olaf veya Olaf Haraldsson (Eski İskandinav : Óláfr Haraldsson, Norveççe : Olav Haraldsson ; y. 1050 - 22 Eylül 1093), Barışçıl Olaf (Eski İskandinav dilinde: Óláfr kyrri, Norveççe: Olav Kyrre ) olarak bilinir, 1067'den 1093'teki ölümüne kadar Norveç kralıdır.[1]
| III. Olaf | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Kral Olaf Kyrre'nin hükümdarlığına tarihlenen sikke. | |||||
| Norveç kralı | |||||
| Hüküm süresi | 1067 - 22 Eylül 1093 | ||||
| Önce gelen | II. Magnus | ||||
| Sonra gelen | III. Magnus, Haakon Magnusson | ||||
| Ortak hükümdar | II. Magnus (1069'a kadar) | ||||
| Doğum | y. 1050 | ||||
| Ölüm | 22 Eylül1093 (yaklaşık 43 yaşında) Haukbø, Rånrike, Norveç (günümüzde Håkeby, Tanum, İsveç) | ||||
| Defin | Nidaros Katedrali | ||||
| Eş(ler)i | Ingerid of Denmark | ||||
| Çocuk(lar)ı | III. Magnus | ||||
| |||||
| Hanedan | Hardrada | ||||
| Babası | III. Harald | ||||
| Annesi | Tora Torbergsdatter | ||||
1066'da İngiltere'deki Stamford Köprüsü Muharebesi'nde babası Kral Harald Hardrada'nın yenilgiyi gördüğü ve savaşta öldürüldüğü yerde hazır bulunmuştur; bu, onun krallığından hemen önce gerçekleşen bir olaydır. Olaf, hükümdarlığı sırasında kiliseyle daha önceki kraliyet anlaşmazlıkları konusunda barış yapmış, monarşinin gücünü artırmış ve geleneksel olarak 1070 dolaylarında Bergen şehrini kurmasıyla tanınır. 1225 civarında Snorri Sturluson, Heimskringla'daki Kral Olaf hakkında Olav Kyrres sagası yazmıştır.[2]
Hayatı değiştir
Olaf, Kral Harald Hardrada ve Tora Torbergsdatter'ın oğludur. Olaf, 1066'da İngiltere'nin işgali sırasında babasına katılmıştır. Ancak Eylül 1066'daki Stamford Köprüsü Muharebesi sırasında yalnızca 16 yaşındaydı. Bir gemide kalmış ve çatışmaya katılmamıştır. Norveç yenilgisinden sonra, Norveç saldırı kuvvetinden kalanlar ile kışı geçirdikleri Orkney'e geri dönmüştür. Norveç'e dönüş yolculuğu 1067 yazında gerçekleşmiştir.[3]
Olaf, babasının ölümünden sonra krallığı bir önceki yıl kral olan kardeşi II. Magnus ile paylaşmıştır. Kral Magnus 1069'da öldüğünde Olaf, Norveç'in tek hükümdarı olmuştur.[4][5]
Onun hükümdarlığı sırasında, Norveç ülkesi nadir görülen uzun bir barış dönemi yaşamıştır. Her türlü saldırgan dış politikadan vazgeçmiş, bunun yerine Norveç'in egemenliğini anlaşmalar ve evlilik bağlantıları yoluyla korumuştur. Yurt içinde kilisenin örgütlenmesini ve krallığın modernleşmesine ağırlık vermiştir. İkincisi, diğer şeylerin yanı sıra, korumaların yeniden düzenlenmesi ve kilit şehirlerin, özellikle de Bergen'in kraliyet ikametgâhı olarak daha iyi hizmet verebileceği önlemlerin yeniden düzenlenmesiyle sonuçlanmıştır. Snorri Sturluson'un Heimskringla'sına göre Olaf'ın Bergen şehrini (başlangıçta Bjørgvin olarak anılır) kurduğu söylenir.[6][7]
Harald Hardrada'nın ölümü ve 1066'da Norveçlilerin uğradığı ciddi yenilgi, Danimarka kralı Svend Estridsen'i Norveç'e bir saldırıya hazırlanmaya yöneltmiştir. Kral Svend, 1064'te Harald Hardrada ile imzalanan ateşkes anlaşmasının yalnızca iki kral için geçerli olacağı için artık kendisini bağlı hissetmiyordu. Ancak Olaf, Kral Svend ile barışmış ve kralın kızı Ingerid ile evlenmiştir. Daha sonra Olav'ın üvey kız kardeşi Ingegerd, Kral Svend'in oğlu Olaf ile evlendi. Danimarka güçlerinin İngiltere'ye bazı saldırıları olmasına rağmen, Danimarka ile Norveç arasında barış devam etmiştir. Olaf ayrıca İngiltere Fatihi William ile de barışmıştır.
Kral Olaf, kiliseyle olan ilişkisinde babasının çizgisinden kopmuştur. Harald Hardrada, başpiskoposun Norveç kilisesi üzerindeki otoritesi nedeniyle Bremen Başpiskoposluğu ile devam eden bir çatışma geliştirmişti. Olaf, babasının aksine bu otoritenin tamamen farkındaydı. Olaf'ın kilise organizasyonuyla ilgili kaygısı olabileceği gibi, bu uzlaşmacı tutumun arkasında da siyasi düşünceler olabilir. Onun zamanına kadar piskoposlar kralın sarayının bir kısmını oluşturuyordu ve kral dünyevi meselelerle ilgilenirken, dini işlerle ilgilenmek için onunla birlikte ülkeyi dolaşıyorlardı. Piskoposlar Oslo, Nidaros ve Bergen'de sabit ikametgâh kurdular. Kral Olaf ayrıca Bergen'deki İsa Kilisesi ve Trondheim'deki Nidaros Katedrali dahil olmak üzere kiliselerin inşasına başlamıştır.[8]
Olaf, kralın gücünü güçlendirmiş ve Norveç'te lonca sistemini kurmuştur. Kral Olaf hükûmetinin daha büyük ölçüde güvenli eyalet yasaları yazmaya başladığına dair güçlü göstergeler vardır. Norveç kanunu Gulationsloven muhtemelen ilk kez onun hükümdarlığı sırasında yazıya geçirilmiştir.[9]
Kral Olaf, 22 Eylül 1093'te o zamanlar Norveç'in bir parçası olan Haukbø, Rånrike'de (şimdi Håkeby, Tanum Belediyesi, İsveç) hastalıktan ölmüştür.[1] Nidaros Katedrali'ne gömülmüştür.[1] Ingerid'le olan evliliğinden hiç çocuk olmamıştır. Kral olarak halefi, Magnus Yalınayak (Magnus Berrføtt) lakaplı III. Magnus'un gayri meşru oğlu olduğu kabul edilir.[10]
Görünüm ve karakter değiştir
Morkinskinna (y. 1220 ), III. Olaf'ı şu şekilde tanımlamaktadır:
- "[Bir] uzun boylu bir adam ve herkes bundan daha güzel bir adamın ya da daha asil görünüşlü bir adamın görülmediği konusunda hemfikirdir."
- "Sarı saçları, açık teni ve hoş gözleri vardır ve orantılıdır. Çoğu zaman suskundur ve pek fazla konuşmacı olmasa da içki içtikten sonra iyi bir arkadaştır."[11]
Başka bir açıklama Snorri Sturluson'un Heimskringla'sında bulunur:
- "Olaf şişman bir adamdı, uzuvları iyi gelişmişti ve herkes ondan daha yakışıklı bir adamın görülemeyeceğini ya da daha asil bir görünüme sahip olamayacağını söylüyordu."
- "Saçları ipek gibi sarıydı ve ona çok yakışıyordu; cildi beyaz ve inceydi, vücudu bütünüyle kaplıydı; gözleri güzeldi ve uzuvları orantılıydı. Genel olarak oldukça sessizdi ve Şeyler konusunda bile fazla konuşmazdı; ama içki partilerinde neşeliydi. İçmeyi çok severdi ve o zamanlar yeterince konuşkandı; ama oldukça huzurluydu."
- "Sohbetlerinde neşeliydi, hükümdarlığı boyunca barışçıl bir eğilime sahipti ve her konuda nezaket ve ölçülülüğü seviyordu."[12]
Anıt değiştir
Norveç'in Bergen kentinde 900. yıl dönümü nedeniyle Kral Olaf Kyrre'nin anısına bir anıt yerleştirilmiştir. Ünlü Norveçli heykeltıraş Knut Steen'in soyut atlı heykeli 21 Mayıs 1998'de açılmıştır.
"Maine kuruşu" değiştir
1957'de ABD'nin Maine Eyaleti'nde keşfedilen ve Kolomb öncesi okyanus ötesi temasın kanıtı olarak öne sürülen bir Norveç gümüş parası olan Maine kuruşunun tarihi, III. Olaf zamanına tarihlenmektedir. Norveç'ten mevcut ABD topraklarındaki bir Kızılderili köyüne gelişinin koşulları belirsizliğini korumakta ve oldukça tartışmalıdır.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ a b c Claus Krag Olav 3 Haraldsson Kyrre (Norsk biografisk leksikon) 12 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "History of Bergen". The 27th Meeting of the European Crystallographic Association. 29 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2016.
- ^ Per G. Norseng Olav 3 (Haraldsson) Kyrre (Store norske leksikon) 14 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Olav 3. Kyrre". Den Store Danske. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2016.
- ^ Claus Krag. "Magnus 2 Haraldsson, Konge". Norsk biografisk leksikon. 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2016.
- ^ "Saga of Olaf Kyrre". Heimskringla by Snorri Sturluson. 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2016.
- ^ Hallvard Magerøy. "Bjørgvin". Store norske leksikon. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2016.
- ^ Odd Brochmann Nidarosdomen (Store norske leksikon) 5 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Per G. Norseng Gulatingsloven (Store norske leksikon) 18 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Claus Krag. "Magnus 3 Olavsson Berrføtt, Konge". Norsk biografisk leksikon. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2016.
- ^ Morkinskinna chronicle, quoted in History of the Norwegian people, Gjerset, Knut, New York, MacMillan, 1915.
- ^ Tennant, Roy. "Heimskringla or The Chronicle of the Kings of Norway Saga of Olaf Kyrre" 27 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Online Medieval & Classical Library. Retrieved 21 April 2015.