I. Nikolay, Nikolay Pavloviç (6 Temmuz 1796, St. Petersburg - 2 Mart 1855, St. Petersburg, Rusya), 1825-55 arasında Rus çarı. Klasik otokrat tipinin başlıca temsilcisi ve tutucu politikalarıyla Rusya'nın gelişimini 30 yıl boyunca donduran kişi olarak anılır.

I. Nikolay
Rusya İmparatoru
Hüküm süresi1 Aralık 1825 – 2 Mart 1855
Taç giymesi3 Eylül 1826
Önce gelenI. Aleksandr
Sonra gelenII. Aleksandr
Doğum6 Temmuz 1796(1796-07-06)
Gatchina
Ölüm2 Mart 1855 (58 yaşında)
Sankt-Peterburg
DefinPeter ve Paul Katedrali
Eş(ler)iPrusyalı Charlotte
Çocuk(lar)ıII. Aleksandr
Maria, Leuchtenberg Düşesi
Olga, Württemberg Kraliçesi
Aleksandra
Grandük Konstantin Nikolayeviç
Grandük Nikolay
Grandük Mihail
Tam adı
Nikolay Pavloviç Romanov
HanedanRomanov Hanedanı
BabasıPavel
AnnesiWürttembergli Sophie Dorothea
DiniRus Ortodoks

Tahta çıkmadan önceki yaşamı değiştir

Çar I. Pavel ile Çariçe Maria'nın oğluydu. Bebekken büyükannesi Çariçe II. Katerina'nın ölmesinden sonra Büyük Prens adını taşıyan veliaht babası Çar oldu. Zorba, acımasız bir insan olan babasının 1801'de çıkan bir isyanla öldürülmesinden sonra en büyük ağabeyi I. Aleksandr, Çar oldu. Çar I. Aleksandr, Nikolay'da 19 yaş büyüktü. Nikolay, 7 yaşına değin bir İskoç'tan ders aldı. 7 yaşından itibaren General Matthew Lamsdorff'tan ders almaya başladı. Nikolay'ın en sevdiği ders askerlikti, iyi bir subay olmak istiyordu. 1814'te Nikolay ve kardeşi Mihail Napolyon Savaşları'nda görev aldılar. 1815'te Prusyalı Prenses Charlotte (Rusçada Aleksandra) ile evlenen Nikolay'ın bu evlilikten geleceğin Çar'ı II. Aleksandr (1818-1881) doğdu. Ağabeyi I. Aleksandr'ın 1825'te ölmesinden sonra yerine öteki ağabeyi Konstantin geçti. Ancak Konstantin, çeşitli nedenlerle tacı kabul etmeyince Nikolay "I. Nikolay" adıyla tahta çıktı (Aralıkçılar İsyanı).

Çarlık Dönemi, 1825-55 değiştir

Nikolay Çar olduktan sonra tutucu eğilimlerini gösterdi.Önceki çarın aksine Napolyon Savaşları'ndaki gericilik ortamında yetişmiş olan yeni çar, Rus panslavizmi ve milliyetçiliğine derinden bağlıydı. Ancak tüm bunlara karşın 1826'da yasama ve yeni kurulan jandarma kuvvetleriyle ilgili 2. ve 3. daireler, 1828'de yardım ve eğitim kurumlarını yönetmek için 4. daire, 1836'da köylerin durumunu iyileştirmek için 5. daire (sonraları yerini Devlet Toprakları Bakanlığı'na bırakacaktı) ve 1843'te Transkafkasya için bir yönetim planı oluşturmak için 6. dairenin kurulması gibi yönetsel alanlarda reformlar yapıldı.

1833'te Eğitim bakanı Kont Sergey Uvarov tarafından ilan edilen Resmi Milliyet Öğretisi 3 temele dayanıyordu: Ortodoksluk, Otokrasi ve Milliyet. Otokrasi, Rus devletinin vazgeçilmez yönetici sayılan çarın egemenliğinin mutlak olması ve sürdürülmesi anlamına geliyordu; bu temel dış politikada Viyana Anlaşması'nın (1845) savunulmasını sağladı. Ortodoksluk resmi kilisenin Rusya'daki önemli rolünü, topluma ve insan yaşamına anlam kazandıran ahlak ve ideallerin kaynağı anlamına geliyordu. Milliyet (narodnost) ise, hanedan ve hükûmetin güçlü ve sadık destekçisi sayılan Rus halkını ifade ediyordu.

Otokrasiyi korumada kararlı olan, her türlü yeniliğe kuşkuyla bakan I. Nikolay dönemi yenilikçilerin hayalkırıklığına uğramasına ve tutucuların güçlenip çarın etrafında yer almasına neden oldu. Çar, Rusya'nın çok gereksindiği temel reformları gerçekleştiremedi. Serfliğin artık çağ dışı kaldığı bu çağda hala serfliği kaldırmamakta inat etmesini örnek gösterebiliriz. Serflik, Nikolay'ın ardılı II. Aleksandr döneminde 1861'de kaldırıldı. Nikolay, 1830 ve 1848 Devrimlerinin yol açtığı liberal havadan korkarak, gerici uygulamalara sıkı sıkı sarıldı. Hükümdarlığının son yıllarında bir zamanlar başarıyla sürdürdüğü Rus dış politikası çöktü. 1853'te Osmanlı Devleti'yle patlak veren Kırım Savaşı (1853-56), büyük devletlerin Osmanlıların yanında yer alması yüzünden Rusya'nın yenilgisiyle sonuçlandı.

Ölümü değiştir

Resmi kayıtlara göre savaşın kötü gittiği bir an yakalandığı soğuk algınlığının zatürre ye dönmesi ve tıbbi tedaviyi reddetmesi sonucu 2 Mart 1855 de öldü. Ancak bazı kaynaklarda ölümünden kısa bir süre önce, "bu yaptığınız ölümden de beter" uyarılarına karşın çok soğuk bir havada yapılan bir geçit törenini, üstünde hemen hiçbir şey olmadan izlediği bunun da bir çeşit intihar olduğu ve intihar ederek öldüğü konusunda bilgiler vardır.

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  • Bu madde kısmen İngilizce Wikipedia "Nicholas I of Russia" maddesi kaynaklıdır: Online [1] 29 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Dış kaynaklar değiştir

  • Crankshaw, Edward (1978), The Shadow of the Winter Palace: the Drift To Revolution 1825–1917. Londra, Penguin (İngilizce)
  • Kennan, George F. (1971), The Marquis de Custine and his Russia in 1839, Princeton University Press, ISBN 0-691-05187-9. (İngilizce)

Dış bağlantılar değiştir

Önce gelen:
I. Aleksander
 
Rusya İmparatoru

1 Aralık,1825 - 2 Mart,1855
Sonra gelen:
II. Aleksandr
Önce gelen:
I. Aleksander
 
Finlandiya Grandükü

1809–1825
Sonra gelen:
II. Aleksandr
Önce gelen:


I. Aleksander
Polonya Kasım Ayaklanması
 
Polonya kralı

1825–1830
1831–1855
Sonra gelen:


Polonya Kasım Ayaklanması
II. Aleksandr