Hupaca

Hupaca (kendilerince Na:tinixwe Mixine:whe’; İngilizce Hupa, Hoopa), ABD'de Kaliforniya eyaletindeki Trinity vadisinde Hupalar tarafından konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. Pasifik Atabask dillerinin Kaliforniya Atabask dilleri alt grubunda sınıflandırılan Hupacanın en yakın akrabası Tsnungxwe dilidir. 2000 yılı rakamlarına göre konuşanı 64 kişi olup yaşları 5 ilâ 17 arasında değişmektedir; 4 tanesi tekdillidir.

Hupaca
Na:tinixwe Mixine:whe’
Ana dili olanlar	ABD (Kaliforniya)
Konuşan sayısı	64 (2000 sayımı)  (tarih gerekli)
Dil ailesi	Denesey Na-Dene Eyak-Atabask Atabask Pasifik Hupaca
Dil kodları
ISO 639-2	hup
ISO 639-3	hup

Lehçeleri

• Hupa-Chilula
  • Chilula-Whilkut (Redwood Creek Hupa)
    • Chilula
    • Whilkut (Hoilkut, whiylqit)
  • Hupa-Tsnungxwe
    • Hupaca (Hoopa Valley Hupa, Tinnunghennao, na:tinixwe', dining xine:wh)
    • Tsnungxwe (Tsnungwe, Tsanunghwa, South Fork Hupa, tse:nungxwe')

Alfabe

A

A:

B

Ch

Ch’

Chw

D

Dz

E

E:

G

Gy

H

I

J

K

Ky

K’

Ky’

L

Ł

M

N

Ng

O

O:

Q

Q’

S

Sh

T

T’

Tł

Ts

Ts’

U

W

Wh

X

Xw

Y

’

a

a:

b

ch

ch’

chw

d

dz

e

e:

g

gy

h

i

j

k

ky

k’

ky’

l

ł

m

n

ng

o

o:

q

q’

s

sh

t

t’

tł

ts

ts’

u

w

wh

x

xw

y

’

Örnekler

• xine:wh dil
• ło:q’ balık
• whitsingʼ benim etim ; mitsing’ onun eti
• miwe:whe’ onun yumurtası
• tse:lin kan
• yineh-taw patates
• łiqay ak, beyaz
• łiwhin kara, siyah
• łitsow yeşil; mavi
• tse:lnehwa:n kırmızı
• nahdiyaw para
• whitaʼ benim babam
• de:-nohq’it gök
• wha güneş
• ta’na:n su (içilen)
• to su (okyanus)
• ła’ bir
• nahk iki
• ta:q’ʼ üç
• dink’ dört
• chwola’ beş
• diyeʼ evet

Kaynakça

• Hupa Language Dictionary / Na:tinixwe Mixine:whe’18 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., second edition
• Hupa Language / Na:tinixwe:-Mixine:we'
• Danny Ammon's Hupa Language Web Site4 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.