Hasan Polatkan
Hasan Polatkan[3] (1915, Eskişehir[3] – 16 Eylül 1961,İmralı, Bursa), Kırım Tatarı kökenli Türk siyasetçi ve maliyeci.[4] Mayıs ile Aralık 1950 arasında kısa bir dönem Çalışma Bakanlığı görevine getirildi. 1950-60 yılları arasında ise Maliye Bakanlığı görevinde bulundu. 27 Mayıs Darbesi sonrası başlatılan Yassıada Yargılamaları sonrası Başbakan Adnan Menderes ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile birlikte İmralı adasında idam edildi.
| Hasan Polatkan | |
|---|---|
| |
| Türkiye Maliye Bakanı | |
| Görev süresi 3 Aralık 1956 - 27 Mayıs 1960 | |
| Başbakan | Adnan Menderes |
| Yerine geldiği | Nedim Ökmen |
| Yerine gelen | Ekrem Alican |
| Görev süresi 14 Aralık 1950 - 9 Aralık 1955 | |
| Başbakan | Adnan Menderes |
| Yerine geldiği | Halil Ayan |
| Yerine gelen | Nedim Ökmen |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 8, 9, 10 ve 11. Dönem Milletvekili | |
| Seçim bölgesi | 1946 – Eskişehir 1950 – Eskişehir 1954 – Eskişehir 1957 – Eskişehir |
| Türkiye Çalışma Bakanı | |
| Görev süresi 22 Mayıs 1950[1] - 14 Aralık 1950[1] | |
| Yerine geldiği | Reşat Şemsettin Sirer |
| Yerine gelen | Ahmet Hulusi Köymen |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1915 Eskişehir, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 16 Eylül 1961 (46 yaşında) İmralı, Bursa, Türkiye |
| Defin yeri | Adnan Menderes Anıt Mezarı, İstanbul |
| Partisi | Demokrat Parti |
| Evlilik(ler) | Mutahhare Polatkan [2]
(e. 1948; ö. 1961) |
| Akraba(lar) | Servet Bilir (eniştesi)[2] Ali Harputlu (bacanağı)[2] Hüsamettin Cindoruk (baldızının damadı)[2] |
| Çocuk(lar) | Sema Polatkan (1950)[2] Nilgün Polatkan Atlı (1955)[2] |
| Ebeveyn(ler) | Mehmet Abdülbari Polatkan[2][3] Ümmügülsüm Polatkan[2][3] |
| Bitirdiği okul | Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi |
| Mesleği | Siyasetçi, maliyeci |
| Dini | İslam |
| İmzası | 
|
Yaşamı değiştir
İlk ve orta öğrenimini Eskişehir'de tamamladı. 1936 yılında Siyasal Bilgiler Okulunu bitirdi. Aynı yıl Ziraat Bankası'nda müfettiş yardımcısı olarak göreve başladı. Üç yıl sonra müfettiş oldu.
21 Temmuz 1946'da Demokrat Parti'den (DP) Eskişehir milletvekili seçildi. 14 Mayıs 1950 genel seçimlerinde yeniden Eskişehir milletvekili seçildi ve Adnan Menderes'in 22 Mayıs'ta kurduğu ilk hükûmette çalışma bakanı olarak görev aldı. 14 Aralık'ta maliye bakanlığına getirildi. Daha sonra kurulan dört Menderes hükûmetinde de bu görevi sürüdürdü. Polatkan'ın katkısıyla benimsenen mali politikalar yüksek ve sürekli enflasyona neden oldu. Hızlı büyüme hedefi ön planda olduğundan denk bütçe göz ardı edilerek yatırımlar ertelenmedi. Giderek artan bütçe açıklarının önce dış kaynaklarla karşılanması hedeflendi. Ancak gelişmeler istenilen yönde olmayınca iç kaynaklara dönüldü. 1955 yılından itibaren para arzı hızla arttı. Enflasyonu körükleyen bu uygulamalar sabit ve dar gelirlilerin, asker ve sivil bürokratların tepkisine yol açtı.[5]
Hakkında söylenenler değiştir
Dönemin muhalif yazarlarından Metin Toker'in yönetimindeki Akis dergisinin 1 Ocak 1955 tarihli sayısında Hasan Polatkan için şu ifadeler kullanılıyordu:
"Hasan Polatkan bir çalışkan vekildir. Çok zaman saat sekizde (akşam ve sabah) onu makamında bulmak kabildir. Demokrat Parti iktidarının bütçesini derleyip toplamak o kadar kolay olmasa gerek... Polatkan bunu muvaffakiyetle yaptığı için kabinenin en sağlam vekillerinden biridir ve sarsılması için hiç ama hiçbir sebep mevcut değildir. Türkiye'ye denk bir bütçe hediye eden ilk kabinenin Maliye Vekili olması kendisine daima şeref verecektir."[6]
İdamı değiştir
27 Mayıs Darbesi'nde Kütahya'da Menderes'le birlikte tutuklanarak Yassıada'ya gönderildi. Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, öbür hükûmet üyeleri ve DP milletvekilleriyle birlikte anayasal düzeni bozma ve değiştirmeye kalkışmak suçundan yargılandı. Yüksek Adalet Divanı'nca Yassıada'da yapılan yargılama sonunda ölüm cezasına çarptırıldı. Millî Birlik Komitesi (MBK) tarafından onaylanan ceza ertesi gün İmralı Adasında yerine getirildi.
Mezarının uygun bir yere nakledilmesi için 1987'de bir yasa çıkarıldı. 1990'da çıkarılan bir yasa ile de, hüküm giymiş tüm Demokrat Partililer'le birlikte itibarı iade edildi. Polatkan, Menderes ve Fatin Rüştü Zorlu'nun naaşları devlet töreniyle İmralı Adası'ndaki mezarlarından alınarak 17 Eylül 1990 tarihinde İstanbul'da Topkapı'da yaptırılan anıt mezara nakledildi.
Kaynakça değiştir
- ^ a b Kolektif (16 Ocak 1985). Sağlık Hizmetinde 25 Yıl. Sosyal Sigortalar Kurumu İstanbul Hastanesi. s. 27.
- ^ a b c d e f g h "TÜRK PARLAMENTO TARİHİ - TBMM - IX. DÖNEM 1950 - 1954 VII. CİLT" (PDF). 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b c d "TBMM Albümü 2. Cilt (1950-1980)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ "Anadolu Havalimanı'nın ismi "Hasan Polatkan Havalimanı" oldu". Eskişehir: Kırım Haber Ajansı. 9 Temmuz 2015. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2016.
- ^ Nevin Polat. "Demokrat Parti dönemi maliye politikası" (PDF). Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Kasım 2013.
- ^ Akis dergisinin 1 Ocak 1955 Tarihli Sayısı, Metin TOKER
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Nedim Ökmen |
Türkiye Maliye Bakanı 3 Aralık 1956 - 27 Mayıs 1960 |
Sonra gelen: Ekrem Alican |
| Önce gelen: Halil Ayan |
Türkiye Maliye Bakanı 14 Aralık 1950 - 9 Aralık 1955 |
Sonra gelen: Nedim Ökmen |
| Önce gelen: Reşat Şemsettin Sirer |
Türkiye Çalışma Bakanı 22 Mayıs 1950 - 22 Aralık 1950 |
Sonra gelen: Ahmet Hulusi Köymen |