Georgi Pyatakov
Georgiy Pyatakov (Rusça: Георгий Леонидович Пятаков, d. 18 Ağustos 1890; Cherkassy uyezd - ö. 30 Ocak 1937; Moskova), Rus Devrimi sırasında faaliyet gösteren Bolşevik devrimci lider, komünist politikacı. Büyük Temizlik döneminde anti-sovyet eylemleri olduğu iddiasıyla idam edilmiştir.[1]
| Georgiy Pyatakov | |
|---|---|
| |
| Ukrayna Geçici Hükümeti Başkanı | |
| Görev süresi 28 Kasım 1918 - 29 Ocak 1919 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu. |
| Yerine gelen | Hristian Rakovski |
| Ukrayna Komünist Partisi Birinci Sekreteri | |
| Görev süresi 12 Temmuz 1918 - 9 Eylül 1918 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu. |
| Yerine gelen | Serafima Hopner |
| Ukrayna Komünist Partisi Üçüncü Sekreteri | |
| Görev süresi 6 Mart 1919 - 30 Mayıs 1919 | |
| Yerine geldiği | Emanuel Kviring |
| Yerine gelen | Stanislav Kosior |
| Yerine gelen | 18 Ağustos 1890 |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 18 Ağustos 1890 Cherkassy uyezd, Kiev Valiliği, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 30 Ocak 1937 (46 yaşında) Moskova, Sovyetler Birliği |
| Milliyeti | Rus |
| Partisi | • Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (1910'dan beri) • Ukrayna Komünist Partisi (1918) |
| Evlilik(ler) | Yevgeniya Boş |
| Bitirdiği okul | • Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi |
| Mesleği | • Siyasetçi |
| Takma adı | Kievskiy, Lyalin, Petro, Yaponets |
İlk yılları değiştir
Georgiy Pyatakov (parti takma adı: Kievskiy, Lyalin, Petro, Yaponets), 6 Ağustos 1890'da babası Leonid Timofeyeviç Pyatakov'un sahibi olduğu Mariinski şeker fabrikasının yerleşiminde dünyaya geldi. Ortaokuldayken anarşist düşüncelerle tanıştı ve buna yönelik politik faaliyetlerde bulundu. 1910'da Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne katıldı. 1912'de Bolşevik fraksiyonundan yana tavır aldı. 1912'de eşi Yevgeniya Boş ile birlikte tutuklanarak Sibirya'ya sürüldü, ancak ikisi de kısa bir süre sonra firar etti. İsviçre'ye gittiler ve burada devrimci gruplara katıldılar. Ardından yeniden Rusya'ya döndüler. Pyatakov, kronik hastalığı nedeniyle intihar ettiği eşi ile ölüm yılı olan 1925 yılına kadar birlikte yaşadılar.
Pyatakov'un devrimci mücadeleye dair teori ve taktiklerin bazı noktaları hakkındaki görüşleri Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi'ninkilerle çelişiyordu. Pyatakov sosyalist devrime karşı izlenecek yolun sorunu, Bolşeviklerin Almanya ile barış anlaşması meselesi ve ulusal soru konularında Vladimir Lenin'in en sert muhaliflerden biriydi.
Pyatakov, Ukrayna'da Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Kiev Komitesi'ne başkanlık etti. Üst üste Merkez Komitesi üyeliğine seçildi. Ukrayna milliyetçilerine karşı çıktı ve yönetimi Ukrayna'daki İşçi, Köylü ve Asker Vekilleri Sovyetleri'ne devretti. Bu dönemde Kiev Askeri Devrim Komitesi'ne başkanlık etti. Partinin, her ulusun kendi kimliğini tanımlama fikrini unutması gerektiğini ateşli bir şekilde savundu. Şovenizm karşıtı ilkeler üzerinde açıklamalarda bulundu.[2] Kiev Bolşevik Ayaklanması'nda Pyatakov tarafından yönlendirilen Kiev'li Bolşevikler Lenin'in prensiplerine bağlı kaldı ve Merkez Komite'nin duruşunu onaylamadı.
1918'de Ukrayna'daki Sol komünistlerin lideriydi. Ayrıca bu dönemde Ukrayna Komünist Partisi'nin Bolşevik kanadının önderlerinden biriydi. Moskova'da toplanan Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 7. Kongresi'nde Ukrayna Komünist Partisi Birinci Sekreteri seçildi. Ağustos 1918'de başarısız Hetman karşıtı ayaklanmaya önderlik etti. Kasım 1918'den Ocak 1919'un ortasına kadar Geçici Hükûmet'in başıydı.
1919 yılının Mart ayında Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 8. Kongresi'nde, Lenin'in kendi kaderini tâyin hakkı konusundaki tutumuna karşı çıktı. Nikolay Buharin tarafındanile birlikte 1920 yılında yayınlanan Dönüşüm Dönemi Ekonomisi eserinin "Geçiş Dönemi Kapitalizmin Ekonomik Grupları" bölümünü kaleme aldı.[3]
1921'de Donbass'ın kömür madenciliği endüstrisinden sorumlu yönetici olarak görev yaptı. 1922'de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin Devlet Planlama Komitesi'nin başkan yardımcılığı ve SSCB'nin Ulusal Ekonomisi Yüksek Konseyi Başkan Yardımcılığı görevine getirildi.
Muhalefet yılları değiştir
Pyatakov'un Sol komünist görüşleri ve bu görüşlerin Lev Troçki'nin önderliğindeki Troçkist fikirlere benzerliği, onun partideki Sol Muhalefet kanadına katılmasına yol açtı. Troçki ve Grigori Zinoviyev'in liderliğindeki bloğa yakın olduğu için partiden ihraç edildi, ancak Troçkizm'den vazgeçtiğini ilan etmesi sonucu 1928'de yeniden partiye kabul edildi ve Ağır Sanayi yönetiminde başkan yardımcısı oldu. Ardından 1929 yılında Sovyetler Birliği Devlet Bankası Yönetim Kurulu Başkanı görevine getirildi ve bir yıl bu görevde bulundu.[4]
1936 yılında partideki tartışmalar yeniden başladı. Büyük Temizlik dönemi başladığında Pyatakov "anti-Sovyet eylemleri" nedeniyle suçlandı ve partiden ihraç edildi. Moskova Davaları olarak bilinen duruşmalar sırasında, Sovyetler Birliği hükûmetini devirmek için paralel bir anti-Sovyet Parti Merkezi oluşturma ve Troçki ile birlikte komplo kurmakla suçlandı. Bununla birlikte Sovyetler Birliği'nde iktidarı ele geçirme niyetiyle Nazilerle birlikte komplo kurmakla suçlandı ve Nazileri büyük Sovyet toprakları ile ödüllendirmek için söz verdiği iddia edildi. İddia makamı, bu amaçlar doğrultusunda Norveç'te Troçki ile gizlice görüştüğüne dair kanıtlar sundu. Daha sonra Pyatakov'un Oslo'da Troçki'ye yaptığı ziyaret sırasında hiçbir yabancı planın gelmediğini tezleri ortaya atıldı.
Ölümü değiştir
30 Ocak 1937'de ölüm cezasına çarptırıldı ve infaz edildi.[5] 1988 yılında Mihail Gorbaçov döneminde itibarı iade edilmiştir.
Kaynakça değiştir
- ^ "Пятаков Юрий Леонидович [19.08.1890-01.02.1937]" (Rusça). Az-libr.ru. 11 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2018.
- ^ Subtelny, Orest. "History of Ukraine" (Ukraynaca). Uahistory. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2018.
- ^ Buharin, Nikolay (1920). "The Economics of the Transformation Period" (PDF) (İngilizce). Routledge. Erişim tarihi: 11 Nisan 2018.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "The State Bank of the USSR". Bank of Russia Today. Bank of Russia. 19 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2018.
- ^ "Січневе повстання. "Роля хлопчаків"" (Ukraynaca). Istpravda.com. 29 Ocak 2011. 11 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2018.
Dış bağlantılar değiştir
- Kardeşi Leonid Pyatakov'nin biyografisi 12 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.