Formigny Muharebesi
15 Nisan 1450'de yapılan Formigny Muharebesi, İngiltere Krallığı ile Fransa Krallığı arasındaki Yüz Yıl Savaşı'nın büyük bir muharebesiydi. İngiltere'nin Normandiya'daki son ordusunun savaşta imha edilmesi ve kesin Fransız zaferi, Normandiya'daki kalan İngiliz kalelerinin ele geçirilmesinin yolunu açtı.[1][2]
| Formigny Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yüz Yıl Savaşı | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
.svg){kind=small} Fransa Krallığı Bretonya Dükalığı |
.svg){kind=small} İngiltere Krallığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Charles de Bourbon Arthur de Richemont |
 Thomas Kyriell (esir) | ||||||
| Güçler | |||||||
|
3,000 Fransız 1,200-2,000 Breton | 5,000-7,000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 500-600 ölü veya yaralı |
2,000-3,754 ölü 900-1,400 esir alındı | ||||||
Arka plan değiştir
Fransızlar, VII. Charles yönetiminde, ordularını yeniden organize etmek ve canlandırmak için 1444 Tours Antlaşması'nın önerdiği zamanı kullanmışlardı.[3] Zayıf VI. Henry'den açık bir liderlik görmeyen İngilizler dağınık ve tehlikeli derecede zayıftı.[4] Fransızlar Haziran 1449'da barışı bozduklarında çok daha gelişmiş bir konumdaydılar. Pont-Audemer, Pont-L'Evêque ve Lisieux Ağustos'ta düştü ve Normandiya'nın çoğu Ekim ayında geri alındı. Kuzeyi ve doğuyu kesen Bureau kardeşler, Caen'i işgal etmeden önce Rouen (Ekim 1449), Harfleur (Aralık 1449), Honfleur ve Fresnoy'un (Ocak 1450) ele geçirilmesini yönettiler.[5]
İngilizler, 1449 kışında küçük bir ordu toplamıştı. Yaklaşık 3.400 adamdan oluşan ordu, Sir Thomas Kyriell komutasında Portsmouth'tan Cherbourg'a gönderildi. 15 Mart 1450'de karaya çıktıktan sonra, Kyriell'in ordusu, Somerset Dükü Edmund Beaufort ve Normandiya'nın teğmen generali tarafından, Sir Matthew Gough (Bayeux), Sir Robert de Vere (Caen) ve Sir Henry Norbury (Vire) komutasındaki Norman garnizonlarından alınan güçlerle takviye edildi.[5]
Muharebe değiştir
Kyriell güneye ilerledi ve Cherbourg'u Cotentin Yarımadası'nın geri kalanından bloke eden Valognes'i kuşattı. Kısa bir kuşatmanın ardından Valognes 27 Mart'ta düştü ve Kyriell, Fransızların elindeki Carentan'a doğru ilerlemeye devam etti.[5]
İngiliz ordusu 12 Nisan'da Carentan'ı çevrelediğinde, Fransızlar daha küçük çatışmalar olmasına rağmen savaşı reddetti. Kyriell doğuya, Bayeux'a doğru döndü ve 14 Nisan'da Formigny köyüne ulaştı. Aynı zamanda Comte de Clermont olan Jean de Bourbon komutasındaki 3.000 kişilik bir Fransız ordusu, İngiliz kuvvetini engellemek için Carentan'dan doğuya doğru ilerledi. Aynı gün Arthur de Richemont komutasındaki 1.200-2.000 Breton süvari birliği güneyden Saint-Lô'ya ulaştı.[2][5]
15 Nisan'da, Clermont'un kuvvetleri İngilizler tarafından görüldü. Ordular, Carentan-Bayeux yolunda, Aure nehrinin küçük bir kolu yakınında, sırtlarını nehre çevirmiş İngilizler karşı karşıya geldi. İngiliz oluşumu 4.000-5.000 güçlüydü ve bir çalılık ve alçak toprakların arkasında uzun bir sıra halinde toplanmıştı.[5][2]
Öğleden sonra Fransızlar, silahlı-zat ile İngiliz pozisyonuna başarısız bir saldırı ile çarpışma açtı. İngiliz kanatlarındaki Fransız süvari saldırıları da yenildi. Clermont daha sonra İngiliz savunucularına ateş açmak için iki kulverin konuşlandırdı. Ateşe dayanamayan İngilizler saldırdı ve silahları ele geçirdi. Fransız ordusu artık kargaşa içindeydi.[6][5]
Bu anda Richemont komutasındaki Breton süvari kuvvetleri güneyden geldi, Aure'yi geçerek İngiliz kuvvetine yandan yaklaştı.
Adamları Fransız silahlarını taşırken, Kyriell yeni tehditle yüzleşmek için kuvvetlerini sola kaydırdı. Clermont tekrar saldırarak cevap verdi. Hazırlık pozisyonunu terk eden İngiliz kuvveti, Richemont'un Breton süvarileri tarafından saldırıya uğradı ve katledildi. Kyriell yakalandı ve ordusu yok edildi. Sir Matthew Gough komutasındaki küçük bir kuvvet kaçmayı başardı.[7][5]
Sonrası değiştir
Kyriell'in ordusu sona erdi, 2.000-3.754 öldürüldü ve 900-1.400 esir alındı, Fransız ve Breton kayıpları 1.000'den azdı.[5][8] Normandiya'da başka önemli İngiliz kuvvetleri olmadığından, tüm bölge çabucak galip Fransızların eline geçti. Caen 12 Haziran'da ele geçirildi ve Normandiya'daki son İngiliz kalesi olan Cherbourg 12 Ağustos'ta düştü.[7]
Savaş, genellikle topların çok önemli bir rol oynadığı ilk savaş olarak gösteriliyor (topun ilk belirleyici kullanımı genellikle Castillon'da bir sonraki muharebe olarak kabul ediliyor). Bunu yargılamak oldukça zordur; çağdaş anlatılar şüphelidir ve Breton ordusu Arthur de Richemont'un, gelecekteki Bretonya Dükü III. Arthur'un İngiliz kanatlarında güçlü süvari gücüyle gelişinin onları hazırlıklı savunma pozisyonlarından ayrılmaya zorladığı görülebilir, iki Fransız silahının erken topçu ateşi bunda da rol oynamasına rağmen, daha önemliydi.
Top belirleyici olabilirdi, kendilerinin yarattığı etkiden dolayı değil, ancak Richemont'u devam eden bir savaş olduğu gerçeği konusunda uyardılar ve bu yüzden sahada görünmesine neden oldu.
Galeri değiştir
-
Formigny Muharebesi Anıtı -
Savaş alanını belirten bir anıt -
Clermont'un 1486'da zaferi anmak için inşa ettiği şapel
Kaynakça değiştir
Özel değiştir
- ^ Wagner 2006, s. 34.
- ^ a b c Wagner 2006, s. 127.
- ^ Roberts 2004, s. 206.
- ^ Bradbury 1992, s. 176.
- ^ a b c d e f g h Rogers 2010, s. 54.
- ^ Wagner 2006, ss. 127-128.
- ^ a b Wagner 2006, s. 128.
- ^ Tucker 2010, s. 340.
Genel değiştir
- Bradbury, Jim (1992). The Medieval Siege. Boydell & Brewer.
- Roberts, William J. (2004). France: A Reference Guide from the Renaissance to the Present. Infobase Publishing.
- Rogers, Clifford (2010). The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology: Volume 1. Oxford University Press. ISBN 978-0195334036.
- Tucker, Spencer C., (Ed.) (2010). The Global Chronology of Conflict: Volume One: CA. 3000BCE- 1499CE. ABC-CLIO.
- Wagner, John A. (2006). Encyclopedia of the Hundred Years War. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0313327360.