Ernest Shackleton
Sir Ernest Henry Shackleton (d. 15 Şubat 1874, Kilkea, İrlanda – ö. 5 Ocak 1922, Güney Georgia) 20. yüzyılın başlarında yaptığı Antarktika keşifleriyle tanınan İrlandalı-İngiliz kâşif.
Ernest Shackleton | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Ernest Henry Shackleton 15 Şubat 1874 Kilkea, County Kildare, İrlanda |
| Ölüm | 5 Ocak 1922 (47 yaşında) Güney Georgia |
| Ölüm sebebi | Kalp krizi |
| Meslek | Kâşif |
| Evlilik | Emily Mary Dorman (1904–1922) |
| İmza | |
 | |
Gençlik yılları değiştir
Sekizi kız ikisi erkek on çocuklu bir ailenin ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi. 17 yaşında ticaret filosunda çalışmaya başladı. Üç direkli bir yelkenliyle pek çok sefere çıktı. 24 yaşında teğmen brövesi aldı.
Kâşiflik hayatı değiştir
1901'de kâşif Robert Falcon Scott ve doktor Edward Wilson ile ilk keşif seferine çıktı. Kasım 1902'de o güne dek ulaşılan en güneydeki nokta rekorunu 82°16' enlemiyle kırdılar. İskorbüte yakalanınca Scott onu Londra'ya geri gönderdi.
Bu seferde ün kazanan Shackleton, bir sonraki keşfine 7 Ağustos 1907'de çıktı, 1908'de Antarktika'ya ikinci kez ayak bastı. Pek çok denemeden sonra kâşifler 88°23' enlemine vararak bir güneye inme rekoru daha kırdılar, ama Güney Kutbu'na 180 km kala geri dönmek zorunda kaldılar. Shackleton Antarktika'da 3.000 km kadar yürüdükten sonra bir kez daha İngiltere'ye döndü. Bu kez bir kahraman olarak karşılandı ve Kral tarafından asalet payesi verildi. 14 Aralık 1911'de Roald Amundsen Güney Kutbu'na ilk ulaşan kişi oldu.
Endurance seferi değiştir
Hayal kırıklığı içindeki Shackleton, kendisine bir sonraki hedef olarak Antarktika kıtasını kutup üzerinden boydan boya geçmeyi seçti. Bu 3.300 km'lik bir yürüyüş anlamına geliyordu. 8 Ağustos 1914'te 27 adamla birlikte Endurance gemisiyle İngiltere'den yola çıktı. Ekibindeki önemli kâşifler arasında Frank Hurley, Frank Worsley ve Frank Wild da bulunuyordu.
Bu, Antarktika tarihinin en zorlu seferlerinden biri olacaktı. Buzlar arasında sıkışan Endurance, Antarktika'ya ulaşamadan terk edildi. Antarktika'yı geçme hedefini bir yana bırakan Shackleton, tüm gücünü adamlarını kurtarmak üzerine yoğunlaştırdı. Önce buz üzerinde kamp kuran mürettebat, daha sonra sallarla Fil Adası'na ulaştı. Bu uzak ve buzlarla kaplı ıssız adada, cankurtaran sandallarından biri Endurance'ın marangozu tarafından takviye edildi. Shackleton adamlarından beşiyle James Caird adını verdikleri bu sandala bindi ve Güney Georgia adalarına doğru yola çıktı. Bu arada, diğer 22 adamın Shackleton'un kendilerini kurtarmasını beklemek dışında yapacakları bir şey kalmamıştı. Güney Okyanusu'nun fırtınalı sularında alabora tehlikesiyle dolu on beş günlük bir yolculuktan sonra, Güney Georgia göründü. Ancak hava o kadar fırtınalıydı ki, sandalı kıyıya yanaştırmayı göze alamadan fırtınayı denizde göğüslediler (daha sonra öğreneceklerdi ki, aynı fırtına Buenos Aires'ten Güney Georgia'ya gitmekte olan 500 tonluk bir istimbotu batırmıştı). Ertesi gün ıssız güney kıyısına ayak basmayı başardılar. Biraz dinlenip kendilerine geldikten sonra, Shackleton tekrar denize açılmayı göze almaktansa, kuzey kıyısındaki balina istasyonuna karadan yürümeye karar verdi. Daha önce Norveçli balinacıların kayakla adayı geçmiş olmasına karşın, Shackleton'un geçmeye karar verdiği rotayı daha önce kat eden bulunmadığı sanılmaktadır. Shackleton, adamlarından üçünü kıyıda bırakıp ikisiyle birlikte Stromness'teki balina istasyonuna doğru yola çıktı. Ellerinde teknik malzeme olarak sadece on beş metrelik esnek olmayan bir ip ve buz baltası yerine de marangoz keseri bulunuyordu. Dağlık arazide 36 saat süren bir yolculuktan sonra adamlar balina istasyonuna vardılar.
Bu başarıyı güney kıyısındaki üç kişinin ve Fil Adası'ndaki 22 kişinin kurtarılması izledi. Shackleton, hiçbir adamını kaybetmemeyi başarmıştı. Buna karşılık, onu Güney Kutbu'nun diğer kıyısında beklemek üzere yola çıkan Aurora seferi o kadar şanslı değildi, komutanları dahil üç kişiyi kaybetmişlerdi.
Endurance'tan sonra değiştir
İngiltere'ye döndüğünde I. Dünya Savaşı devam etmekteydi. Orduya yazılmak istediyse de yaşı artık ilerlemişti. Hükûmet adına bazı diplomatik ve askeri görevler aldı. Savaştan sonra son bir keşif seferi daha yapmak için hazırlıklara başladı. Endurance seferinde hak ettikleri ücretlerini tam alamamış olan adamlarından çoğu "Patron" dedikleri Shackleton'a katılmak için gönüllü oldular. 24 Eylül 1921'de İngiltere'den ayrıldı. 5 Ocak 1922'de Güney Georgia'da geçirdiği kalp krizi sonucu öldü.
Ölümünden sonra değiştir
Eşinin isteği üzerinde Güney Georgia'da Grytviken'de defnedildi. Londra'da Kralın da katıldığı bir anma töreni yapıldı. Buna karşın, Shackleton'un ünü uzun süre ünlü güney kutbu kâşifi Scott'un gölgesinde kaldı. Yine de 20. yy boyunca kamuoyu Shackleton'u giderek daha fazla tanıma şansı buldu. Aynı süre içinde, Scott hakkında yazılan hayat hikâyeleri giderek daha eleştirel olmaya başlamıştı. 2002'de BBC tarafından yapılan "en büyük 100 Britanyalı" anketinde Shackleton 11., Scott ise 54. oldu.