Ebu'l-Kasım Kaşanî

Seyyid Ebu'l-Kasım Kaşanî veya kısaca Ayetullah Kaşanî (Farsça: سید ابوالقاسم کاشانی), İranlı merci-i taklid, siyasetçi.

Ayetullah Ebu'l-Kasım Kaşanî
14. İran Meclisi Başkanı
Görev süresi 8 Ağustos 1952 - 1 Temmuz 1953
Hükümdar	Muhammed Rıza Pehlevi
Yerine geldiği	Hasan İmami
Yerine gelen	Abdullah Muazzami
Kişisel bilgiler
Doğum	1882 Tahran, İran
Ölüm	14 Mart 1962 Tahran, İran
Partisi	Mücahidin-i İslam
Dini	Şii İslam

Politikaya Rıza Pehlevi zamanında Meclis-i Müessisan üyeliğini kabul ederek başladı. Uzun bir süre sessiz kalarak ders okuttu. 1941'de İran'ın İngiliz ve Rus orduları tarafından işgal edilmesi üzerine tekrar politikaya girdi. 2 yıl sonra İngiliz düşmanlarıyla iş birliği yaptığı iddiasıyla tutuklandı ve bir süre ev hapsinde tutuldu. Ev hapsinden çıktıktan sonra basın özgürlüğünü kısıtlayan bir kanun tasarısına muhalefet ederek başbakanın hükûmetten düşmesine sebep oldu. Ardından gelen başbakanla anlaşamayınca tekrar tutuklanıp ev hapsine alındı.

Nevvab Safevi'nin kurduğu İslam Fedaileri örgütüyle yakın ilişkiler kurduğundan örgütün gerçek lideri sayıldı. Kaşani'nin parlamenter sistem içerisinde mücadele metodunu benimsemesi, İslam Fedaileri'nin ise meclis dışı şiddet hareketlerini benimsemesi üzerine araları açıldı. Ancak Şah'a düzenlenen bir suikasttan sonra İslam Fedaileri'nin faaliyetlerinin yasaklanması üzerine Kaşanî'de tutuklanarak sürgüne gönderildi.

10 Haziran 1950'de sürgünden döndükten sonra protesto gösterisine devam etti. Anglo-İran Petrol Şirketi'nin millileştirilmesini destekledi. İngiliz taraftarı Başbakan Ali Rezmara'nın öldürülmesi üzerine verdiği destekle milliyetçi Başbakan Muhammed Musaddık iktidara getirildi. İslam Fedaileri örgütü ile olan ilişkisi bütünüyle kesildi.

Musaddık'ın Şah ile çekişmesinden dolayı istifa etmesi üzerine yerine Kıvamüssaltana geçti. Kaşanî yeni başbakanı İngiliz ajanlığı ile suçladı ve Tahran'da protesto gösterileri tertip ettirdi. Bunun üzerine Musaddık tekrar başbakanlığa getirildi. Musaddık'ın, Kaşanî'ye sadece meclis başkanlığı verip diğer işlere karıştırmaması aralarının açılmasına sebep oldu. Musaddık'ın darbe ile devrilmesinin ardından İngilizlerle ile ilişkilerin tekrar kurulmasını ve meclis seçimlerinin hileli yapıldığını iddia edip protesto etmesi Kaşanî'nin Ekim 1955'te tekrar tutuklanmasına sebep oldu. Üç ay sonra serbest bırakıldı. Ancak siyasetten ilgisini çekti. Oğlu Seyyid Mustafa'nın 1958'de ölmesinin ardından girdiği buhrandan çıkamayarak 14 Mart 1962'de öldü.