Dunganca
Dunganca (Хуэйзў йүян, [xwɛitsu jyjɑn]; Basitleştirilmiş Çince: 东干语; Geleneksel Çince: 東干語; pinyin: Dōnggān yǔ), Orta Asya'da yaşayan, Çin'in Hui etnik grubuna yakın bağları olan Dunganlar tarafından konuşulan Sinik dildir.
| Dunganca | |
|---|---|
| Хуэйзў йүян, Hueyzu yüyen | |
| Telaffuz | [xwɛitsu jyjɑn] |
| Ana dili olanlar | Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Rusya, Tacikistan ve Türkmenistan |
| Bölge | Fergana Vadisi, Çu Vadisi |
| Etnisite | Dunganlar |
| Konuşan sayısı | 110.100 (2009 nüfus sayımları)[1] |
| Dil ailesi | |
| Yazı sistemi | Kiril alfabesi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | dng |
Dunganca ile Standart Çince karşılıklı olarak oldukça anlaşılabilir; ancak bu Çin dilinin Kiril alfabesiyle yazılması benzersiz bir durum oluşturur.
Kullanım değiştir
Dunganca başlıca olarak Kırgızistan'da konuşulur. Bunun dışında Kazakistan, Özbekistan ve Rusya'da Dunganca konuşanlar vardır. Dungan etnik grubu, 1870'lerde Çin'den kaçıp batı yönüne Orta Asya'ya doğru taşınan mültecilerin torunlarıdır.[2] Dunganca okul eğitiminde kullanılır. Sovyetler Birliği döneminde Dunganca'nın öğretilmesi için çeşitli ders kitapları yayınlandı. Üstelik 14.000 sözcük barındıran üç ciltli bir Rusça-Dunganca sözlüğü, Dunganca-Rusça sözlük, Dungan dili hakkında filolojik monografiler ve Dungan dilinde yazılan kitaplar da yayınlanmıştır. Dungan dilinde yayınlanan ilk gazete olan Hueyimin bo 1932'de kuruldu ve günümüzde hala aylık olarak yayınlanmaktadır.
1970 ile 1989 arasındaki Sovyetler Birliği nüfus sayımı istatistiklerine göre Dunganlar, Orta Asya'daki diğer etnik azınlık gruplarına göre kendi dillerinin kullanımını muhafaza etmekte başarılı olmuştur; ancak Sovyet sonrası dönemde Dunganca'yı anadil olarak konuşanların sayısı oldukça azaldığı gözlemlenmiştir, fakat bununla ilgili daha ayrıntılı çalışmalar yapılmamıştır.
| Yıl | Dunganca L1 | Rusça L2 | Toplam Dungan nüfusu | Kaynak |
|---|---|---|---|---|
| 1970 | 36.445 (% 94,3) | 18.566 (% 48,0) | 38.644 | Sovyetler Birliği Nüfus Sayımı |
| 1979 | 49.020 (% 94,8) | 32.429 (% 62,7) | 51.694 | Sovyetler Birliği Nüfus Sayımı |
| 1989 | 65.698 (% 94,8) | 49.075 (% 70,8) | 69.323 | Sovyetler Birliği Nüfus Sayımı |
| 2001 | 41.400 (% 41,4) | N/A | 100.000 | Ethnologue12 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
Kaynakça değiştir
- Cihai. Shanghai: Shanghai cishu chubanshe 2002; ISBN 7-5326-0839-5
- ^ "Dungan". Ethnologue, 18. cilt, 2015. 12 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2016.
- ^ Cihai, S.358
 | Dil ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Kazakistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Kırgızistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Rusya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |