Dardanos (mitoloji)

Yunan mitolojisinde, Dardanos (/ˈdɑːrdənəs/ ; Eski Yunanca : Δάρδανος,^[1] Dardanos) Throas'da İda Dağının ayaklarında Dardanos şehrinin kurucusudur.

Aile değiştir

Dardanos, Zeus ve Atlas'ın kızı Pleiad Elektra'nın ^[2] oğluydu, ancak bir yazar, gerçek babasının bir İtalya kralı Corythus olduğunu iddia etmektedir.^[3] Iasion'ın ve bazen de Harmonia'nın kardeşiydi.

Mitoloji değiştir

Halikarnas Dionisius – Dardanos'un orijinal memleketinin Arkadya olduğunu, ve burada Dardanos ve ağabeyi Iasos (daha yaygın olarak Iasion denir) krallar olarak hüküm sürmüştür. Dardanos, Pallas'ın ^[4] kızı Chryse ile evlendi ve ondan iki oğlu oldu: Idaeus ve Deimas. Büyük bir sel (tufan) olduğunda, artık ada haline gelen dağlarda yaşayarak hayatta kalanlar iki gruba ayrılır: bir grup kalır ve Deimas'ı kral olarak kabul ederken, diğer grup denize yelken açar ve sonunda Semadirek Adası'na yerleşir. Semadirek Adası'nda Iasus (Iasion), Demeter ile beraber olduğu için Zeus tarafından öldürülür. Dardanos ve halkı ülkeyi bereketsiz bulur ve bu nedenle çoğu Anadolu'ya yelken açar.

Virgilius'un Aeneid'indeki (3.163f) farklı bir anlatım vardır; Aeneas, rüyasında atalarından Penates'ten "Dardanos ve Peder Iasius'un ve Penates'in kendisinin aslen Hesperia'dan geldiğini ve daha sonra bölgenin İtalya olarak yeniden adlandırıldığını öğrenir. Bu anlatım, Dardanos'un bir Tiren prensi olduğunu ve annesi Elektra'nın Tarquinia kralı Corythus ile evli olduğunu gösterir.^[5]

Diğer anlatımlar ne Arkadya'dan bahseder ne Hesperia'dan, ancak bazıları bir tufan olduğundan ve Dardanos'un denizlere salla yelken açarak Semadirek Adası'ndan Abidos'un yakınındaki Throas'a geçtiğinden bahseder. Bütün rivayetler Dardanos'un Troad'a Semadirek'ten geldiğinde ve orada Kral Teucer tarafından karşılandığı konusunda hemfikirdirdir. Dardanus, Teucer'in kızı Batea ile evlenir. (Dionysius, Dardanos'un ilk karısı Chryse'nin öldüğünü, sonra Batea ile evlendiğini söyler.) Dardanos, kayınpederi Kral Teucer'den İda Dağı'nda arazi alır. Dardanos orada krallığının başkenti olan Dardanos şehrini kurar. Daha sonra Dardanos tarafından öldürüldüğü söylenen arkadaşı Thymbraeus'un onuruna Thymbra şehrini kurmuştur. Dardanos komşularına karşı başarılı bir savaş yürütmüş, özellikle Paphlagonialılar karşısı kazanmış ve bu sayede önemli kazanımlarla krallığının sınırlarını genişletmiştir.

Çanakkale Boğazı (sarı) adını Dardanos'tan alır.

Batea ile Dardanos'un İlos, Erichthonius, Idaea ve Zacynthus isimli çocukları olur.^[6] İlos babasından önce ölür. Halikarnaslı Dionysius'a göre Zacynthus, daha sonra Zacynthus olarak adlandırılan adaya ilk yerleşen kişidir.^[7] Dardanos'un ilk karısı Chryse'den olan oğulları Idaeus ve Dimas'tır. Dionysius (1.61.4) Dimas ve Idaeus'un Anadolu'da koloniler kurduklarını söyler. Idaeus, adını Idaean dağlarına, yani İda Dağı'na verdi; burada Tanrıların Anası (Kibele) için bir tapınak inşa eder ve Dionysius'un zamanında Frigya'da hala gözlemlenen gizemleri ve törenleri başlatır. Dictys Cretensis'e göre; Dardanos'un karısı Phineus'un kızı Olizone'dur ve Erichthonius'un annesidir.^[8]

Dardanos 64 veya 65 yıl hüküm sürdü ve yerine oğlu Erichthonius geçmiştir.

Soyağacı değiştir

Kültürel Tasvirler değiştir

Jean-Philippe Rameau (1739), Carl Stamitz (1770) ve Antonio Sacchini'nin (1784) Dardanos konulu operaları vardır.

Notlar değiştir

^ The name is traditionally associated with δαρδάπτω (dardapto) "to wear, to slay, to burn up"
^ Servius, Commentary on Virgil's Aeneid 3.167 20 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 7.207 20 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 10.719 20 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Lactantius, Divine Institutes 1.23 22 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "But according to some authorities, Dardanus and Iasius were sons of Coritus, not of Jupiter. For if it had been so, Jupiter could not have formed that unchaste connection with Ganymede, his own descendant."
^ Graves, Robert. The Greek Myths, 0-14-017199-1, p.358
^ Aeneid 7.195-242; 8. 596 ss.; 9. 10; Servio, ad Vergilium, Aeneidos, 9.10
^ Pausanias, Graeciae Descriptio 8.24.3 23 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Dionysius of Halicarnassus, Antiquitates Romanae 1.50.3.
^ Dictys Cretensis, Trojan War Chronicle 3.5 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. & 4.22 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça değiştir

Truva Savaşı'ndan Dictys Cretensis. Richard McIlwaine Frazer Jr. (1931-) tarafından çevrilen Girit Dictys ve Frigyalı Cesaret Günlükleri. Indiana Üniversitesi Yayınları. 1966. Topos Metin Projesi'nde çevrimiçi sürüm. 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Halikarnaslı Dionysos, Roma Eski Eserleri. Loeb Classical Library'de Earnest Cary tarafından İngilizce çevirisi, 7 cilt. Harvard University Press, 1937–1950. Bill Thayer'ın Web Sitesinde Çevrimiçi versiyon 5 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Halikarnaslı Dionysius, Antiquitatum Romanarum quae supersunt, Cilt I-IV . . Karl Jacoby. Aedibus BG Teubneri'de. Leipzig. 1885. Yunanca metin Perseus Dijital Kütüphanesinde mevcuttur 22 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
Lactantius, İlahi Enstitüler, Çeviren William Fletcher (1810-1900). Ante-Nicene Babalarından, Cilt. 7. Alexander Roberts, James Donaldson ve A. Cleveland Coxe tarafından düzenlendi. (Buffalo, NY: Hristiyan Edebiyatı Yayıncılık A.Ş., 1886.) Online versiyonu Topos Metin Projesi'nde. 22 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Maurus Servius Honoratus, Vergilii carmina yorumlarında. Vergilii carmina commentarii'de Servii Grammatici qui feruntur; Sonuncusu Georgius Thilo ve Hermannus Hagen. Georgius Thilo. Leipzig. BG Teubner. 1881. Perseus Digital Library'deki çevrimiçi versiyonu 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
Pausanias, WHS Jones, Litt tarafından İngilizce Çeviri ile Yunanistan'ın Tanımı. D. ve HA Ormerod, MA, 4 Ciltte. Cambridge, MA, Harvard University Press; Londra, William Heinemann Ltd. 1918.0-674-99328-4 ISBN'si 0-674-99328-4 . Perseus Digital Library'deki çevrimiçi versiyon 27 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Pausanias, Graeciae Descriptio. 3 cilt . Leipzig, Teubner. 1903. Yunanca metin Perseus Dijital Kütüphanesinde mevcuttur 20 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .

[1] The name is traditionally associated with δαρδάπτω (dardapto) "to wear, to slay, to burn up"

[2] Servius, Commentary on Virgil's Aeneid 3.167 20 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 7.207 20 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 10.719 20 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[3] Lactantius, Divine Institutes 1.23 22 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "But according to some authorities, Dardanus and Iasius were sons of Coritus, not of Jupiter. For if it had been so, Jupiter could not have formed that unchaste connection with Ganymede, his own descendant."

[4] Graves, Robert. The Greek Myths, 0-14-017199-1, p.358

[5] Aeneid 7.195-242; 8. 596 ss.; 9. 10; Servio, ad Vergilium, Aeneidos, 9.10

[6] Pausanias, Graeciae Descriptio 8.24.3 23 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[7] Dionysius of Halicarnassus, Antiquitates Romanae 1.50.3.

[8] Dictys Cretensis, Trojan War Chronicle 3.5 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. & 4.22 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]