Daniel Kahneman
Daniel Kahneman (5 Mart 1934 Tel-Aviv - 27 Mart 2024), Amerikalı Nobel Ekonomi Ödülü sahibi psikolog.
Daniel Kahneman | |
|---|---|
_(cropped).jpg) | |
| Doğum | 5 Mart 1934 Tel-Aviv, İsrail |
| Ölüm | 27 Mart 2024 (90 yaşında) |
| Milliyet | İsrail, ABD |
| Mezun olduğu okul(lar) | California Üniversitesi, Berkeley (1961 Doktora) Kudüs İbrani Üniversitesi (1954 BA) |
| Ödüller | Amerikan Psikoloji Birliği (APA) Hayatboyu Başarılar Ödülü (2007) Nobel Ekonomi Ödülü (2002) Psikoloji Bilimi Derneği (APS) Üstün Bilimsel Katkı Ödülü (1982) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Mikroekonomi Psikoloji |
| Çalıştığı kurumlar | Princeton Üniversitesi (1993– 2024) California Üniversitesi, Berkeley (1986–1993) British Columbia Üniversitesi (1978–86) Center for Advanced Study in the Behavioral Sciences (1972–73) Kudüs İbrani Üniversitesi (1961–1977) |
| Doktora danışmanı | Susan Ervin |
2011'de Foreign Policy dergisi tarafından en iyi küresel düşünürler listesinde yer aldı.[1] Aynı yıl, araştırmalarının çoğunu özetleyen Hızlı ve Yavaş Düşünme adlı kitabı yayınlandı ve en çok satanlar listesine girdi.[2] 2015 yılında The Economist tarafından dünyanın en etkili yedinci ekonomisti olarak listeledi.[3]
Yaşamı değiştir
1934 yılında Tel Aviv'de doğan Prof. Kahneman, Paris'te büyüdü ve çocukluğunu Nazi işgali altında geçirdi. Naziler Fransız Yahudilerini topluca tutuklamaya başladığında, o ve ailesi Cagnes-sur-Mer'deki bir tavuk kümesine saklanarak kurtuldu.[4][5] Kudüs İbrani Üniversitesi'nde psikoloji ve matematik eğitimi aldı. Kaliforniya Üniversitesi'nde psikoloji eğitimine devam etti. 1961'den 1978'e kadar İbrani Üniversitesi'nde ders verdi ve burada profesör oldu. Princeton Üniversitesi'nde emekli profesördü. Anne Treisman ile evlendi.
Çalışmaları değiştir
"Beklenti Teorisi"ni Amos Tversky ile birlikte kuran iki deneysel psikologtan biridir. Bireylerin riskli ve belirsiz koşullardaki karar ve tercih süreçleri ile ilgili bahisler türetip cevaplarını da kendileri vererek binlerce karar örneği geliştirmişlerdir.
Bireylerin sonuçları kesin olan şeyleri abartarak bunlara, sonuçları kesin olmayan şeylerden daha fazla değer verdiklerini kabul etmektedirler. Yani insanlar karışık, riskli durumlarda, karar verirken, her zaman mantıklı ve akılcı davranmazlar.
Mâkul kararlar almayan insan modeli, ekonomi alanında genel kabul görmüş, rasyonel ve mantıklı davranan, kendi çıkarlarını gözeten insan modeliyle çelişmiştir.
Rasyonel ekonomi dünyasına, psikolojinin, zihinselliğin, bahislerin, belirsizlik ve rastgeleliğin girmesini sağlayan Kahneman 10 Aralık 2002’de Stokholm’de Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görülmüştür. ABD eski Başkanı Barack Obama 2013 yılında, Kahneman'a ülkenin en yüksek sivil onuru olan Başkanlık Özgürlük Madalyası'nı vermişti.[4] Prospect dergisi tarafında 2015 yılının Nisan ayında açıklanan ve yaklaşık 3000 kişi ile yaptığı dünyanın önde gelen düşünürleri anketinde Kahneman sekizinci sırada yer almıştır.[6]
Önemli yayımları değiştir
Kitaplar değiştir
- Kahneman, D., Slovic, P. ve Tversky, A. (1982). Judgment under uncertainty: Heuristics and biases. New York: Cambridge University Press.
- Kahneman, D., Diener, E. ve Schwarz, N. (ed). (1999). Well-being: The foundations of hedonic psychology. New York: Russell Sage Foundation.
- Kahneman, D., & Tversky, A. (e). (2000). Choices, values and frames. New York: Cambridge University Press.
Makaleler değiştir
- Tversky, A. ve Kahneman, D. (1971). Belief in the law of small numbers. Psychological Bulletin, Cilt 76, 105-110.
- Kahneman, D. ve Tversky, A. (1972). Subjective probability: A judgment of representativeness. Cognitive Psychology, Cilt 3, 430-454.
- Kahneman, D. (1973). Attention and effort. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
- Kahneman, D. ve Tversky, A. (1973). On the psychology of prediction. Psychological Review, Cilt 80, 237-251.
- Tversky, A., & Kahneman, D. (1973). Availability: A heuristic for judging frequency and probability. Cognitive Psychology, 5, 207-232.
- Tversky, A. ve Kahneman, D. (1974). Judgment under uncertainty: Heuristics and biases. Science, Cilt 185, 1124-1131. Science Mag Link 2 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kahneman, D. ve Tversky, A. (1979). Prospect theory: An analysis of decisions under risk. Econometrica, Cilt 47, 313-327.
- Tversky, A. ve Kahneman, D. (1981). The framing of decisions and the psychology of choice. Science, 211, 453-458. Science Mag Link 3 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kahneman, D. ve Tversky, A. (1984). Choices, values and frames. American Psychologist, Cilt 39, 341-350.
- Kahneman, D., ve Miller, D.T. (1986). Norm theory: Comparing reality to its alternatives. Psychological Review, Cilt 93, 136-153.
- Kahneman, D., Knetsch, J.L. ve Thaler, R. H. (1990). Experimental tests of the endowment effect and the Coase theorem. Journal of Political Economy, Cilt 98, 1325-1348.
- Kahneman, D., ve Lovallo, D. (1993). Timid choices and bold forecasts: A cognitive perspective on risk-taking. Management Science, Cilt 39, 17-31.
- Kahneman, D. ve Tversky, A. (1996). On the reality of cognitive illusions. Psychological Review, Cilt 103, 582-591.
- Kahneman, D. (2003). A perspective on judgment and choice: Mapping bounded rationality. American Psychologist, Cilt 58,697-720.
Kaynakça değiştir
- ^ "The FP Top 100 Global Thinkers. 71 Daniel Kahneman". foreignpolicy.com. 28 Kasım 2011. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "The New York Times Best Seller List – December 25, 2011" (PDF). www.hawes.com. 5 Eylül 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2014.
- ^ "Influential economists – That ranking". The Economist. 2 Ocak 2015. 17 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2015.
- ^ a b "Nobel ödüllü davranış ekonomisti Daniel Kahneman hayatını kaybetti". Salom. www.salom.com.tr. 28 Mart 2024. Erişim tarihi: 30 Mart 2024.
- ^ Odatv (27 Mart 2024). "Bilim dünyasının acı kaybı: Nobel Ödüllü Prof. Daniel Kahneman hayatını kaybetti". Odatv. 27 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2024.
- ^ "26 Mart İngiltere basın özeti". BBC Türkçe. 26 Mart 2015. 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015.
Dış bağlantılar değiştir
- TED'de 607 Daniel Kahneman
Wikimedia Commons'ta Daniel Kahneman ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Vikisöz'de Daniel Kahneman ile ilgili sözler mevcuttur.- Resmî site
- Kütüphanelerdeki Daniel Kahneman tarafından oluşturulan veya hakkındaki eserler (WorldCat katalogu)
- IMDb'de Daniel Kahneman
- Daniel Kahneman on Nobelprize.org
