Dalton yasası

Dalton yasası (ya da Dalton'un kısmi basınçlar yasası), bir gaz karışımının toplam basıncının, karışımı oluşturan gazların kısmi basınçlarının toplamına eşit olduğunu açıklayan bir fiziksel kimya yasasıdır.^[1] Bu ampirik yasa John Dalton tarafından 1801 yılında deneysel olarak gözlemlenmiş ve 1802 yılında yayımlanmıştır.^[2] Dalton yasası ideal gaz kanunlarıyla ilgilidir.

Formül değiştir

Matematiksel olarak, reaktif olmayan gazların basıncı aşağıdakilerin toplamı şeklinde ifade edilir:

P_{\text{toplam}}=\sum _{n=1}^{n}{p_{n}}

ya da

P_{\text{total}}=p_{1}+p_{2}+\cdots +p_{n}

\ p_{n}=P_{\text{toplam}}y_{n}

burada $y_{n}$ , n'inci gazın mol kesrini temsil etmektedir. p₁, p₂, …, p_n her bir bileşenin kısmi basıncıdır.^[1]

Hacim esaslı derişim değiştir

Aşağıdaki ilişki, herhangi bir gaz halindeki bileşenin hacme dayalı derişimini belirlenmesini sağlar.

p_{n}=p_{\text{toplam}}c_{n}

burada c_n, n'inci bileşeninin derişimdir.

Dalton yasası, gerçek gazlarda tam geçerlilikte değildir. Basınç arttıkça gerçek gazların Dalton yasasına uyumu giderek azalır. Yüksek basınç altında moleküllerin kapladığı hacim, aralarındaki boş alana kıyasla önemli hale gelir. Basınç arttıkça moleküller arası mesafenin kısalması, gaz molekülleri arasındaki moleküller arası kuvvetleri artırır. Moleküller arası kuvvetlerin artması ise, gaz moleküllerinin birbirlerine uyguladıkları basıncı önemli ölçüde değiştirmeye yetecek kadar artırır. Bu etki ideal gaz modelinde yer almayan bir etkidir.

Ayrıca bakınız değiştir

Amagat yasası – Bir gaz karışımının hacmini tanımlayan gaz yasası
Boyle yasası – Sabit sıcaklıkta bir gazda basınç ve hacim arasındaki ilişki
Birleşik gaz yasası – Boyle ve Gay-Lussac'ın gaz yasalarının birleşimi
Gay-Lussac yasası – Sabit hacimde bir gazın basıncı ve sıcaklığı arasındaki ilişki
Henry yasası – Bir sıvı içinde çözünmüş gazın sıvı üstündeki kısmi basıncıyla ilişkisini belirleyen yasa
Mol (birim) – SI madde miktarı birimi
Kısmi basınç – Bir gaz karışımındaki her bir gazın kendine ait basıncı
Raoult yasası – Bir karışımın buhar basıncı için geliştirilmiş termodinamik yasası
Buhar basıncı – Termodinamik olarak dengedeki bir buhar tarafından uygulanan basınç

Kaynakça değiştir

^ ^a ^b Silberberg, Martin S. (2009). Chemistry: the molecular nature of matter and change (5. bas.). Boston: McGraw-Hill. s. 206. ISBN 9780073048598.
^ J. Dalton (1802), "Essay IV. On the expansion of elastic fluids by heat," 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Memoirs of the Literary and Philosophical Society of Manchester, vol. 5, pt. 2, pages 595–602; see page 600.

[Silberberg2-1] Silberberg, Martin S. (2009). Chemistry: the molecular nature of matter and change (5. bas.). Boston: McGraw-Hill. s. 206. ISBN 9780073048598.

[2] J. Dalton (1802), "Essay IV. On the expansion of elastic fluids by heat," 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Memoirs of the Literary and Philosophical Society of Manchester, vol. 5, pt. 2, pages 595–602; see page 600.

[1]

[2]