Dési Bouterse
Desiré Delano "Dési" Bouterse (d. 13 Ekim 1945), Surinamlı siyasetçi ve asker. Surinam'ın 8. Cumhurbaşkanı. Ülkesinin askerî yönetim altında olduğu 1980-1987 yılları arasında Ulusal Askeri Konsey Başkanı olarak fiilî liderlik yapmıştır. Bouterse, Ulusal Demokratik Parti (Partij Nationale Democratische, NDP) lideri olarak 19 Temmuz 2010 tarihinde cumhurbaşkanı olarak seçildi ve bu görevi 16 Temmuz 2020 tarihine kadar sürdürdü.
| Desiré Delano "Dési" Bouterse | |
|---|---|
| |
| 8. Surinam Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 12 Ağustos 2010 - 16 Temmuz 2020 | |
| Başkan Yardımcısı | Robert Ameerali |
| Yerine geldiği | Ronald Venetiaan |
| Yerine gelen | Chan Santokhi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 13 Ekim 1945 Domburg, Surinam
|
| Partisi | Ulusal Demokratik Parti |
| Evlilik(ler) | Ingrid Figueira (Boşandı) Ingrid Waldring (1990–günümüz) |
| Çocuk(lar) | Peggy (d. 1970) Dino Bouterse (d. 1972) Jen-ai (d. 1993) |
| Mesleği | Siyasetçi |
| Dini | Pentakostalizm, Protestan |
Dési Bouterse Hollanda'da askerlik eğitimi almıştır.
Bouterse, Moiwana katliamı başta olmak üzere, 1980'lerde askeri yönetim sırasında işlenen insan hakkı ihlâlleri ve diğer suçlardan dolayı sorumlu tutulmuştur.
2000 yılında Hollanda'da 474 kilo eroin taşımaktan dolayı 11 yıl hapse çarptırıldı. Ancak Bouterse suçlamaları reddetti ve davada tanık sıfatıyla yer alan Patrick van Loon'un Hollanda hükûmeti tarafından rüşvet aldığını ve kumpasa uğradığını söyledi.
2011'de yayınlanan Wikileaks sızıntısı raporlarına göre, Bouterse 2006 yılına değin uyuşturucu ticaretinde etkinlik gösterdi.
Bouterse, 1980 askerî darbenin ardından 1982 yılında muhalif siyasetçilerin öldürülmesinde rol aldığı gerekçesiyle yargılandığı ve son duruşmanın Aralık 2023'te yapılan davada 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[1]
Hayatı değiştir
Bouterse, Surinam'ın Domburg kentinde, Wanica ilçesinde dünyaya geldi. Anne ve babası Kızılderili, Afroamerikan, Hollandalı, Fransız ve Çinli kökenlere sahipti.
Genç bir çocukken Domburg kentinden başkent Paramaribo kentine götürüldü ve burada teyzesi tarafından yetiştirildi. Sırasyıla ilkokula ve ticaret lisesine denk bir okula gitti ancak liseyi bitiremedi.
1968 yılında Hollanda'ya taşında ve burada Hollanda Silahlı Kuvvetleri'ne katıldı. Zorunlu askerlik görevi bittikten sonra da askeriyeyi bırakmadı ve Weert kentindeki bir kışlada astsubay olarak görev yapmaya başladı. Bu süre zarfında kışla içerisinde sporcu olarak adını duyurmaya başladı. Hatta basketbol takım kaptanı seçildi.
1970 yılında, Surinamlı bir öğretmen olan Ingrid Figueira ile evlendi. Bu evlilikten iki çocukları dünyaya geldi. Evliliğinden kısa süre sonra Aşağı Saksonya'nın Rotenburg şehrindeki bir askerî üsse ataması yapıldı.
Bouterse, Surinam ordusunu kuvvetlendirmek ve modernleştirmek amacıyla 11 Kasım 1975'te ailesiyle beraber Surinam'a döndü. (Bouterse'nin dönüşünden tam 2 hafta sonra Surinam, Hollanda'dan bağımsızlığını kazandı.) Döndüğünde, yeni kurulan Surinam Silahlı Kuvvetleri'nden kendisine yapılan daveti kabul etti ve asker olarak orduya katıldı.
Çavuşlar Darbesi değiştir
Bouterse ve 15 çavuş ve astsubay arkadaşı 25 Şubat 1980'de Henck Arron yönetimindeki sivil hükûmete askerî darbe yaptı. Bu darbe, bağımsızlığını henüz kazanan cumhuriyet rejimini, 1980-1991 yılları arası etkin olan askeri diktatörlüğe götüren ilk adım oldu. Darbeyi yapan cuntacı grup, ‘On Altılılar’ (Felemenkçe: Groep van zestien) adıyla anılmaya başlandı. On Altılılar cuntasının liderliğini yapan Bouterse, Ulusal Askeri Konsey Başkanı olarak seçildi ve demokratik hükûmetin görevlerini devraldı.
Uyuşturucu kaçakçılığı değiştir
Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Aralık ayı cinayetleri değiştir
Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Moiwana katliamı değiştir
Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Surinam devlet başkanlığı değiştir
25 Mayıs 2010 seçimlerinde partisinin birinci parti olarak çıkmasının ardından, meclise seçilen diğer partilerin de desteğiyle, devlet başkanı olarak seçildi.[2] 19 Temmuz 2010'da meclisin kendisini seçmesi ile yemin ederek göreve başlayan Bouterse, 2015 seçimlerinin ardından da, başka bir adayın da çıkmaması ile bir beş yıl daha makama seçildi.
Bouterse'nin 2010 yılında devlet başkanı seçilmesinin ardından dönemin Hollanda Dışişleri Bakanı Maxime Verhagen yaptığı açıklamada, Bouterse'nin Hollanda'ya sadece hapis cezasını çekmeye gelmesi halinde hoş karşılanabileceğini ifade etti.
25 Mayıs 2020 seçimlerinde partisi NDP'nin oy kaybetmesi ve mecliste çoğunluğu kaybetmesi ile yeniden seçilme şansı kalmaması ile görevi 16 Temmuz 2020 tarihinde ardılı Chan Santokhi'ye devrederek makamdan ayrılmıştır.[3]
Kaynakça değiştir
- ^ Surinam eski devlet başkanına 20 yıl hapis cezası
- ^ "Güney Amerika ülkesinde Bouterse yeni devlet başkanı olarak seçildi". 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ "Surinam'da yeni devlet başkanı Santokhi, görevi devraldı". 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Ronald Venetiaan |
Surinam Devlet Başkanı 2010–2020 |
Sonra gelen Chan Santokhi |
 | Bir siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Surinam ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |