Borçalı Karapapak Türk Cumhuriyeti

Borçalı Karapapak Türk Cumhuriyeti günümüz Gürcistan güneyinde tarihi adı Borçalı olan Kvemo Kartli'de kurulan bir Türk devletidir. Devlet 20 Aralık 1917'de kurulmasına rağmen Nisan 1918'de resmen ilan edildi.

Borçalı Karapapak Türk Cumhuriyeti
20 Aralık 1917-30 Kasım 1918
Borçalı Karapapak Türk Cumhuriyeti bayrağı
(Bayrak aynı zamanda Güneybatı Kafkas Cumhuriyeti'nin bayrağıdır.)
BaşkentBorçalı
Yaygın dil(ler)Türkçe; Azerice
HükûmetCumhuriyet
Divan Başkanvekilli 
• 14 Kasım 1918 - 30 Kasım 1918
Emin Ağa Borçalı
Tarihçe 
• Kuruluşu
20 Aralık 1917
• Dağılışı
30 Kasım 1918
Öncüller
Ardıllar
Rus İmparatorluğu
Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti
Güneybatı Kafkas Geçici Hükûmeti
Günümüzdeki durumu Gürcistan

Tarih değiştir

20 Aralık 1917'de Borçalı Hayır Cemiyeti Başkanı Gurbanali Efendi Halilzade, Borçali Sünni Gazi Yusif Efendi Allahyarzadeh, Şii Gazi Şeyh Muhammed Ali ile birlikte Borçalı Karapapak Türk Cumhuriyeti kuruluşunu resmen ilan ettiler.

1918 yılının Mayıs ayı başlarında, Celaloğlu'nda Azerbaycan'ın yardımına gelen Osmanlı ordusunun paşaları Nuri Paşa ve Enver Paşa'yı Emin Ağa Borçalı karşıladı. Bir süre sonra Osmanlı Paşası 9. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşa, 5 Kasım 1918'de Kars'ta Emin Ağa Borçalı ile görüşerek ona her şekilde destek sözü verdi. Emin Ağa Borçalı Osmanlı Devleti'nden yardım istemiştir. Ancak Osmanlı ordusu Azerbaycan'dan çekilmekteydi ve bu sebeble istediği yardımı alamadı.[1] Borçalı toprakları Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti tarafından ele geçirilmiş Emin Ağa Borçalı Kars'a gitmiştir.

5 Kasım'da Piroğlu Fahreddin Bey önderliğinde; Kars'tan Sarı Haliloğlu Nuhlis, Kağızman'dan Ali Rıza Bey, Orenburg'dan Kazak Türkü Tevhidüddin Mamiloğlu, Borçalı'dan Emin Ağa Borçalı'nın katılımıyla Kars İslam Şurası kuruldu.[2]

14 Kasım 1918'de Kars'ta şimdiki Atatürk Caddesi'nin altındaki eski Sağlık Müdürlüğü binasında Birinci Kars Kongresi toplandı. Kongrede Piroğlu Fahreddin Bey önderliğinde 8 kişilik bir Muvakkat Heyeti seçilmiştir. Emin Ağa Borçalı önderliğinde Millî Şura Hükûmeti kuruldu. Piroğlu Fahreddin Bey Divan Başkanvekilliğine getirildi.[2]

 
Cumhuriyetin kurucuları

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynaklar değiştir

  1. ^ Bəxtiyar Nəcəfov. Azərbaycan Demokratik Respublikası. Bakı. 1992. s.19
  2. ^ a b "Arxivlənmiş surət". 23 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2021.