Barkan, dış kuvvetlerden olan rüzgârların çöl iklimi ve bu iklime benzer bölgelerde biriktirme ile oluşturduğu yarım ay şeklindeki kumul yığınıdır.

Death Valley'de (Kaliforniya) barkan kumulu
Namib Çölü'ndeki barkan kumulu

Yaygın kumul türlerinin başında gelir. Rüzgâra bakan kısımları dışbükeydir. Fiziksel çözülme ile oluşmuş yarım ay şeklindeki kum yığınlarının sivri uçları rüzgârın hakim yönünü gösterir. Yığının rüzgâra bakan bölümü daha yumuşak ve eğilimli bir yapıdadır. Aşınma ve çökmeler ile yığınlar zamanla yer değiştirebilir.

Barkan, adını da aldığı Türkistan benzeri bölgelerin iç kesimlerdeki çöl bölgelerinin tipik iklim özelliğini oluşturmaktadır. Barkan sözcüğünü 1881'de Rus doğabilimci Alexander von Middendorff'un bilimsel/coğrafi literatüre kazandırdığı genel görüşü kabul edilir.[1]

Barchan kumulunun Mars yüzeyinde de ince atmosferin yarattığı rüzgâr sonucu var olduğu keşfedilmiştir.[2]

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition
  2. ^ Nemiroff, R.; Bonnell, J. (3 Mart 2008). "Sand Dunes Thawing on Mars". Astronomy Picture of the Day, NASA. 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.