Başkiriya Millî Parkı
Başkiriya Ulusal Parkı (Başkurtça: Башҡортостан милли паркы, Rusça: Башкирия (национальный парк)) ya da Başkurdistan Ulusal Parkı, Ural Dağları'nın güney ucunda büyük bir bitişik ormanı kapsayan bir millî parktır. Park, batıdaki sanayileşmiş düzlükler ile doğu ve kuzeydeki dağlık ve seyrek nüfuslu Şulkan-Taş Tabiatı Koruma Alanı ve Altın-Solok ("Altın Arı Ağacı") Entomoloji Koruma Alanı arasında önemli bir tampon bölgedir. Başkiriya Milli Parkı, Nugush Nehri (ve Nugush Rezervuarı'nın popüler dinlenme bölgesi) ile Belaya Nehri'nin güney kıvrımı arasında yer almaktadır. Park, karst topoğrafisinde derin nehir vadisi kesimlerine sahiptir. Kuperlya Nehri boyunca doğal bir köprü olarak bilinir. Park, Başkurdistan Cumhuriyeti'nin üç ili (Meleuez, Kügersen ve Böryen) arasında ("Başkiriya" olarak da bilinir) bulunmaktadır.[1][2]
| Başkiriya Millî Parkı | |
|---|---|
| Başkurtça: Башҡортостан милли паркы, Rusça: Башкирия (национальный парк) | |
IUCN kategori II (millî park)
| |
 Başkiriya Milli Parkı
| |
| Alan türü | Millî park |
| Devlet |  Rusya
|
| Federasyon |  Başkurdistan
|
| Şehir | Meleuz |
| Koordinatları | 53°03′K 56°32′D / 53.050°K 56.533°D |
| Kapladığı alan | 92.000 hektar (227.337 akre; 920 km2; 355 sq mi) |
| Kuruluş tarihi | 1986 |
| Kontrol kuruluşu | FGBI "Bashkiriya" |
| İnternet sitesi http://www.npbashkiria.ru/ | |
Topografya değiştir
Park, batıdaki düzlüklerden doğuda orta boy karst (kireç taşı) yaylalarına kadar yükselir. Kuzey sınırı, yamaçlarda kireç taşı oluşumları ile derin ormanlık vadilerden akan Nugush Nehri (Türkçede, "temiz, parlak") boyuncadır. Nugush Rezervuarı (25 km2) nehrin dağlardan batıya aktığı yerde yer almaktadır. Rezervuar, yaz aylarında yerli halk için popüler bir destinasyondur; sanayi bölgesi Meleuz, sadece 20 mil batıdadır, ki bu, Başkiriya Milli Parkı'nı doğunun korunan alanlarına ekolojik bir tamponun yanı sıra önemli bir rekreasyon noktası haline getirmektedir.[3]
Güney sınırı, Ural dağlarının güney ucunda kıvrıldığı için Belaya Nehri'dir. Doğuda, Park "Şulkan-Taş" Tabiatı Koruma Alanı ile sınır komşusudur. Parkın %92'den fazlası ormanlıktır. Parkın orta bölgesine erişmek, daha yaşlı ve çok çeşitli vahşi yaşamı destekleyen ölü ağaçlar ile nispeten zordur.
En çarpıcı yeryüzü şekilleri, çeşitli kireç taşı oluşumlarıdır: kayalıklar, mağaralar ve yeraltı nehirleri. Nugush ve Belaya nehirlerinin kayalık kıyıları 150 metre yüksekliğe ulaşır. "Kuperlya Doğal Köprüsü" yerden 20 metre yükseklikte ve 10 metre genişliğinde bir karst oluşumudur; eski bir yeraltı nehrinin kalıntılarıdır. Parkta 8.2 km'ye varan uzunlukları ile bilinen 30 mağara bulunmaktadır. Bir mağara, Sumgan Mağarası, Uralların en büyük mağarasıdır ve 10 km'ye ulaşan büyük ve küçük pasajları vardır ve 126 metre derinliğe kadar inmektedir. Sumgan Mağarası, "Kutuk-Sumgan" ("kutuk" - "su kuyusu", "sumgan" - "dalış") olarak bilinen belirli bir izole arazide yer almaktadır.[4]
-
Nugush Rezervuarı, parkın kuzeybatısında -
Kuperlya Doğal Köprüsü -
Nuguş Nehri üzerinde Şahin Kayası -
Başkurdistan Ulusal Parkı'ndaki uçurumlar
İklim ve ekolojik bölge değiştir
Başkiriya iklimi Nemli karasal iklim, sıcak yaz (Köppen iklim sınıflandırması (Dfb)) ikliminde yer almaktadır. Bu iklim, yazları ve soğuk, karlı kışları ile hem günlük hem de mevsimsel olarak büyük sıcaklık dalgalanmalarıyla karakterizedir.[5][6]
Başkiriya, Ural dağ tundra ve taygası ekolojik bölgesinde yer almaktadır.[7][8] Urallar genellikle Avrupa ve Asya arasındaki ayrım olarak kabul edilir ve güney Urallar ikisinin karışımını bozkır ekolojik bölgesi içinde birleştirmektedir. Ural dağ tayga ekolojik bölgesinin birincil ağaçları Sibirya ladini, Sibirya karaçamı, Rus karaçamı ve Sibirya köknarını içerir.
Bitkiler değiştir
Park, biyolojik çeşitliliğin yüksek seviyelerine sahiptir, çünkü çeşitli biyocoğrafik alanların buluşma noktasındadır: boreal iğne yapraklı ormanlar (" tayga "), geniş yapraklı ormanlar ve bozkır. Parkın %90'ından fazlası orman örtüsü olduğundan, orman, bitki toplulukları için geniş bir koruma alanı sağlar. Tayga (çam ve karaçam) seyrek iğne yapraklı ve geniş yapraklı (ıhlamur, meşe, karaağaç, akçaağaç) ve küçük yapraklı (huş ağacı ve titrek kavak) ağaçları birlikte barındırır. Kayalık çıkıntılar daha küçük çiçekli bitkiler için açıklıklar sağlar. Parkta 800'den fazla çiçekli bitki türü kaydedildi ve bunlardan 117 tanesi nadir veya savunmasız olarak listelendi.[9] Parkta, "Ayı Çayırı" olarak bilinen ve bir tür yabani soğana yaşam alanı sağlayan alanlar da dahil olmak üzere sınırlı sayıda orman dışı alan bulunmaktadır.
Hayvanlar değiştir
Farklı ekolojik bölgelerin (Avrupa / Asya ve Kuzey / Güney) aşırı uçlarındaki ormanın konumu nedeniyle, yerleşik türlerin çoğu ilgili aralıklarının en uçlarında yaşamaktadır. Parkın korunan alanları 60'tan fazla memeli türü için yaşam alanı sağlamaktadır. Temsili türler arasında kahverengi ayı, geyik, kurt, vaşak ve kunduz bulunur. 11 kayıtlı amfibi türü, 30 balık türü ve 150 kuş türü vardır. Yırtıcı kuşlar arasında savunmasız Doğu imparator kartalı ve Ak kuyruklu kartal (8 feet'e kadar kanat açıklığı ile en büyük kartal) bulunur. Nugush ve Belaya kıyılarındaki balık türleri arasında savunmasız Sibirya somonu bulunur .
Tarih değiştir
Başkiriya bölgesinde binlerce yıldır yerleşim yeri görülmüştür: Şulkan-Taş Koruma Alanı'nda Paleolitik kültüre ait mağara resimleri, radyo-kimyasal analizle 13.000-14.000 yıl öncesine tarihlendirilmiştir. Yarı göçebe Başkurtlar Başkurdistan'a özgüdür ve kökenleri orijinal mağara kült kültürlerine aittir.[10]
Bölge, balın ağaç oyuklarından toplandığı ve arı kovanlarının yapay olarak mağaralarda yapıldığı yabani arıcılık açısından iyi bilinen bir yerdir. Komşu Altın-Solok Entomoloji Koruma Alanı, 1.500 yıl eskiye uzanan bu tarihi endüstri kaynağını korumaktadır.
20. yüzyılda, Volga ve Urallar arasındaki Başkiriya bölgesi, Rusya'daki en sanayileşmiş ve en kalabalık cumhuriyet oldu. Başkiriya Milli Parkı'nın etrafındaki yayla alanı ve bununla ilgili koruma alanları, gelişme ve nüfus bakımından nispeten bozulmadan kaldı ve hem rekreasyon hem de doğal koruma için önemleri artırıldı.
Günümüzde, yaz aylarında Nugush Rezervuarı'nın yerel eğlence amaçlı kullanımı yürüyüş, rafting ve binicilik aracılığıyla ormanın keşfini içerir. Mağaracılık da parkın bir özelliğidir. Rezervuar yakınında ve yakındaki Meleuz kasabasında turistik tesisler bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ "Bashkiria National Park". Russia Nature. 20 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
- ^ "Bashkiriya National Park". Ministry of Education and Science of the Russian Federation. 1 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
- ^ "Nugush Reservoir". UralGora. 9 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2015.
- ^ "National Park Bashkirya Urals". List of Wonders. 21 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2015.
- ^ "World Map of Koppen-Geiger Climate Classification Updated" (PDF) (İngilizce). Gebrüder Borntraeger 2006. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
- ^ "Dataset - Koppen climate classifications" (İngilizce). World Bank. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
- ^ "Ural Mountains Taiga". World Wildlife Fund. 4 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2015.
- ^ "Map of Ecoregions 2017" (İngilizce). Resolve, using WWF data. 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
- ^ "Nomination - Bashkirian Urals". Natural Heritage Protection Fund. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
- ^ "Bashkir Ural - Tentative Lists Entry". UNESCO. 8 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
Dış bağlantılar değiştir
- Başkurt-Ural, UNESCO'ya Adaylık Mektubu
- Bashkiria Ulusal Parkı, OpenStreetmap.org haritası26 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bashkiria Ulusal Parkı, ProtectedPlanet.net haritası25 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.