Büyük kediler

Büyük kediler
Yaşadığı dönem aralığı: 11,63-0 myö
Üst Miyosen-Günümüz^[1]
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Büyük kediler; Yaşadığı dönem aralığı: 11,63-0 myö; Üst Miyosen-Günümüz PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Kaplan (Panthera tigris)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım:	Carnivora
Alt takım:	Feliformia
Familya:	Felidae
Alt familya:	Pantherinae; Pocock, 1917
Cinsler
	Neofelis; Panthera;
	Dağılımı

Büyük kediler (Pantherinae), kedigiller (Felidae) familyasındaki, ağırlığı bazen birkaç yüz kiloya kadar varan kedi türleri. Boyutlardaki büyük farklara rağmen kedi türleri davranış ve yapı bakımından pek fark göstermezler. Bütün kediler Karnivor ve süper avcıdır.

En büyük kediler Panthera cinsinin üyeleridir. Büyük kedi teriminin eski bir tanımı sadece Panthera'nın 5 üyesinden oluşur: Kaplan, aslan, pars, kar parsı ve jaguar (bunların dışındakileri sadece fiziksel büyüklükleri yüzünden büyük kedi demek gerekir). Başka kediler yapamazken bu cinse ait kediler kükreyebilirler. Sonuç olarak kükreme yeteneği bazen "büyük kediler"in ayırt edici bir özelliği olarak sayılmaktadır.

Avrasya vaşağı gibi 55 kg. kadar olabilen bazı orta boy kediler bir evcil kediye göre bayağı büyük olsalar da "büyük kediler"den sayılmazlar.

Türler değiştir

Cins: Neofelis

Neofelis nebulosa (Bulutlu pars) Güneydoğu Asya.
Neofelis diardi, Borneo, Sumatra.

Cins: Panthera

Kaplan, (Panthera tigris) Asya.
Aslan, (Panthera leo) Afrika, Hindistan'ın Gir Ormanı; klasik zamanlarda güneydoğu Avrupa ve Orta Doğu.
Jaguar, (Panthera onca) Amerika kıtası; Meksika'dan kuzey Arjantin'e kadar.
Pars, (Panthera pardus) Asya ve Afrika.
Kar parsı (Panthera uncia)

Melezler:

- Tigon (erkek kaplan/dişi aslan)
- Liger (erkek aslan/dişi kaplan)
- Jagulep (erkek jaguar/dişi pars)
- Jagger (erkek jaguar/dişi kaplan)
- Lepjag (erkek pars/dişi jaguar)
- Marozi (erkek aslan/dişi pars)
- Leopon (erkek pars/dişi aslan)

Bazen büyük kedi sanılabilecek kadar büyük, küçük kediler, Felinae familyasına ait, büyük kedilere dahil olmamalarına rağmen, boyut olarak Felinae familyasının kedilerinden daha büyüktürler:

Çita, (Acinonyx jubatus) Afrika.
Puma, (Puma concolor) Kuzey Amerika ve Güney Amerika.
Bayağı vaşak (Lynx lynx) Avrupa ve Asya.
Doru vaşak (Lynx rufus) Kuzey Amerika.
Kanada vaşağı, (Lynx canadensis) Kuzey Amerika.
İber vaşağı, (Lynx pardinus) Avrupa.
Oselo (Parsdus pardalis) Meksika, Orta Amerika ve Güney Amerika, ve güneybatı Teksas, ABD.
Karakulak (Caracal caracal) Orta-Doğu, Afrika, Batı Hindistan.
Serval (Leptailurus serval) Afrika.

Tehdit değiştir

Büyük kedilerin karşı karşı oldukları tehditlerin başında doğal ortam kaybı ve avlanma gelmektedir (rezervlerde spor olarak vurulan esaret altındaki kediler dahil).

Egzotik evcil hayvan ticareti de büyük kediler için bir tehdit oluşturmaktadır. ABD 19 eyaletinde büyük kedilerin ve diğer egzotik hayvaların sahiplenilmesini yasaklamıştır. Esaretteki Vahşi Yaşam yasası (Captive Wildlife Safety Act^[3]) bu hayvanların satışını ve sahiplenilmesini yasaklamasına rağmen sadece ABD'de 150.000 civarı "evcil" büyük kedi bulunmaktadır ve bunların pek azı hayvanat bahçlerindedir. İstatistiklere göre bu şekilde sahiplenilen kedilerin %98'i en fazla iki yıl içinde ölmektedirler.

Kaynakça değiştir

^ Pecon-Slattery, Jill; Eizirik, Eduardo; Murphy, William J.; Johnson, Warren E.; Teeling, Emma C.; Antunes, Agostinho; O'Brien, Stephen J. (6 Ocak 2006). "The Late Miocene Radiation of Modern Felidae: A Genetic Assessment". doi:10.1126/science.1122277. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.
^ Wozencraft, W.C. (2005). "Order Carnivora". Wilson, D.E.; Reeder, D.M (Ed.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3. bas.). Johns Hopkins University Press. ss. 532-628. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
^ "Captive Wildlife Safety Act: A Good Start in Banning Exotics as Pets | The Humane Society of the United States". web.archive.org. 19 Nis 2007. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.

Dış bağlantılar değiştir

NatureFootage Big Cat pictures and video clips
How big are the Big Cats - an article at Big Cats Online which includes a chart comparing the body lengths of several cat species.
ARKive - images and movies of endangered big cats büyük kedi resimleri
Büyük Kediler
Vahşi Kediler 10 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Humane Society of the United States—article on big cats as pets
Big Cat Rescue24 Eylül 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.—sanctuary dedicated to care and conservation of big cats

[1] Pecon-Slattery, Jill; Eizirik, Eduardo; Murphy, William J.; Johnson, Warren E.; Teeling, Emma C.; Antunes, Agostinho; O'Brien, Stephen J. (6 Ocak 2006). "The Late Miocene Radiation of Modern Felidae: A Genetic Assessment". doi:10.1126/science.1122277. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.

[Pantherinae-kaynak-2] Wozencraft, W.C. (2005). "Order Carnivora". Wilson, D.E.; Reeder, D.M (Ed.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3. bas.). Johns Hopkins University Press. ss. 532-628. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.

[3] "Captive Wildlife Safety Act: A Good Start in Banning Exotics as Pets | The Humane Society of the United States". web.archive.org. 19 Nis 2007. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.

[1]

[2]

[3]