Ayna nöron
Ayna nöron, bir canlının herhangi bir hareketi kendisi yaptığında ve aynı hareketi yapan birini gözlemlediği durumların her ikisinde de ateşlenen nöronlar için kullanılan terimdir.[1][2][3] Bu nöronlar, gözlemci sanki karşısındakinin hareketini kendisi yapıyormuş gibi aktifleşirler (tıpkı bir ayna gibi davranırlar, isim buradan gelmiştir). Bu tarz nöronlar primatlarda ve kuşlarda direkt olarak gözlenmiştir. İnsanlarda ayna nöronlar ile tutarlı beyin aktivitesi premotor korteks, yardımcı motor alan, birincil somatosensoriyel korteks ve alt parietal kortekste bulunmuştur.
Ayna nöron sisteminin fonksiyonu tartışılan bir konudur. Bilişsel nörobilim ve bilişsel psikoloji alanından birçok araştırmacı bu sistemin algı/aksiyon bağlantısı için fizyolojik bir mekanizma sağladığını ileri sürmüşlerdir (bakınız: genel kodlama teorisi.)[3] Bu araştırmacılar ayna nöronların diğer insanların eylemleri anlamak ve taklit ile yeni beceriler öğrenmek için önemli olabileceğini iddia etmişlerdir. Bazı araştırmacılar da ayna sisteminin gözlenen eylemleri simüle ettiğini ve böylece zihin teorisi becerilerine katkıda bulunabileceğini ileri sürmüşlerdir.[4][5][6] Marco Iacoboni (UCLA) gibi nörologlar insan beynindeki ayna nöron sistemlerinin bize diğer insanların eylem ve niyetlerini anlamakta yardımcı olduğunu savunmaktadırlar. 2005 yılı Mart ayında yayınlanan bir çalışmada Iacoboni ve arkadaşları bir fincan çayın içilmesi veya masadan temizlenmesi sırasında ayna nöronların ayırt edildiğini bildirdiler. Buna ek olarak, Iacoboni ayna nöronların empati gibi duyguların insanlardaki nöral temeli olduğunu ileri sürmüştür.
Ayna nöron sistemi ile ilgili sorunların kognitif bozukluklar (özellikle otizm) altında yatan sebeplerden olabileceği öne sürülmüştür.[7][8]
Kaynakça değiştir
- ^ Rizzolatti, Giacomo; Craighero, Laila (2004). "The mirror-neuron system" (PDF). Annual Review of Neuroscience. Cilt 27. ss. 169-192. doi:10.1146/annurev.neuro.27.070203.144230. PMID 15217330. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Mart 2022.
- ^ Keysers, Christian (2010). "Mirror Neurons" (PDF). Current Biology. 19 (21). ss. R971-973. doi:10.1016/j.cub.2009.08.026. PMID 19922849. 19 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2013.
- ^ a b Keysers, Christian (23 Haziran 2011). The Empathic Brain. Kindle. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2013.
- ^ Christian Keysers and Valeria Gazzola, Progress in Brain Research, 2006,[1] 30 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Michael Arbib,The Mirror System Hypothesis. Linking Language to Theory of Mind 29 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2005, retrieved 2006-02-17
- ^ Théoret, Hugo; Pascual-Leone, Alvaro (2002). "Language Acquisition: Do as You Hear". Current Biology. 12 (21). ss. R736-7. doi:10.1016/S0960-9822(02)01251-4. PMID 12419204.
- ^ Oberman LM, Hubbard EM, McCleery JP, Altschuler EL, Ramachandran VS, Pineda JA.,EEG evidence for mirror neuron dysfunction in autism spectral disorders 3 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Brain Res Cogn Brain Res.; 24(2):190-8, 2005-06
- ^ Dapretto, M; Davies, MS; Pfeifer, JH; Scott, AA; Sigman, M; Bookheimer, SY; Iacoboni, M (2006). "Understanding emotions in others: mirror neuron dysfunction in children with autism spectrum disorders". Nature Neuroscience. 9 (1). ss. 28-30. doi:10.1038/nn1611. PMID 16327784.
Yayınlar değiştir
- Keysers, C. (2011) The Empathic Brain. Amazon [2] 11 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Iacoboni M, Mazziotta JC (2007). "Mirror neuron system: basic findings and clinical applications". Annals of Neurology. 62 (3). ss. 213-8. doi:10.1002/ana.21198. PMID 17721988.
- Keysers, C., & Gazzola, V. (2006), Towards a unifying neural theory of social cognition, Progress in Brain Research.[3]
- Morsella, E., Bargh, J.A., & Gollwitzer, P.M. (Eds.) (2009). Oxford Handbook of Human Action. New York: Oxford University Press.
- Preston, S. D., & de Waal, F.B.M. (2002). Empathy: Its ultimate and proximate bases. Behavioral and Brain Sciences, 25, 1-72.
- Rizzolatti G, Fabbri-Destro M, Cattaneo L (2009). "Mirror neurons and their clinical relevance". Nat Clin Pract Neurol. 5 (1). ss. 24-34. doi:10.1038/ncpneuro0990. PMID 19129788. 28 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2013.
- Rizzolatti, G, Sinigaglia, C. (2008). Mirrors in the Brain. How We Share our Actions and Emotions. Oxford University Press.
Dış bağlantılar değiştir
- NOVA scienceNOW: Mirror Neurons 18 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (including a 14 minute broadcast segment)
- You remind me of me 24 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in the New York Times.
- TED.com, 7 dakikalık video: Nörolog Vilayanur Ramachandran ayna nöronları açıklıyor 5 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türkçe altyazılı
- Mirror Neuron Forum, Perspectives on Psychological Science, September, 2011 24 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Talking Brains, Greg Hickok and David Poeppel, News And Views On the Neural Organization of Language 29 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Thomas, Ben: What’s So Special about Mirror Neurons? Scientific American Guest Blog, 2012 19 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (an overview of prominent research approaches based on interviews with Iacoboni, Hickock, Heyes and Gallese)