Atlas Sineması
Atlas Sineması, İstiklal Caddesi üzerinde 19. yüzyıl yapısı tarihî bina içinde 1948 yılından beri hizmet veren büyük sinema.
1948 yılında 1860 kişilik koltuk kapasitesi ile İstanbul’un en büyük sinema salonlarından birisi olarak Atlas Pasajı'nın arkasında hizmete girmiştir. Ön kısmındaki Küçük Sahne ve Kulis Bar ile birlikte İstanbul'da bir dönemin en önemli eğlence ve kültür merkezlerinden birisi idi.
Sinemanın ana salon kısmı 1970'lerde pasaja katıldı ve locaların olduğu bölüm üç küçük salona ayrılarak işlevine devam etti. 2018-2020 yılında restore edilip yeniden tek büyük salonlu bir sinema haline geldi.
Tarihçe değiştir
Sinemanın içinde bulunduğu yapı, Sultan Abdülaziz zamanında, Ermeni iş adamı Agop Köçeyan tarafından 1870'teki Büyük İstanbul yangınında yanan evinin karşısındaki arazide,[1] kışlık ev olarak kullanılmak üzere yaptırıldı.[2]
Köçeyan tarafından Taksim Vosgeperan Ermeni Kilisesi'ne hediye edilen konağın arka bahçesi, 1910'lu yıllarda bir at cambazhanesine dönüştürüldü.[3][4] Konağın mülkiyeti, 1930’larda tütün tüccarı Aziz ve Ahmet Borovalı kardeşlere geçti.[5]
1932 yılında onarım gören binanın bazı bölümleri eğlence mekanı olarak kullanıldı. Vaktiyle Köçeyan'ın at ahırı olan kısımda kurulan Moulen Rouge (Kırmızı Değirmen) adlı gazino, 1930'lu yıllarda Seyyan Hanım'ın ilk Türkçe tangoları seslendirdiği, Safiye Ayla'nın ilk defa sahneye çıktığı yerdi.[2] Sadi Işılay ile eşi Deniz kızı Eftelya'ya devredildikten sonra gazino, Çağlayan adını aldı ve devrin tanınmış sanatçıları sahneye çıkmaya devam etti. 1940'lı yıllarda Lütfullah Sururi ve Suzan Sururi tarafından Halk Opereti'nin mekanı olarak kullanılan mekanda revüler ve operetler sahnelendi.[2]
Atlas Sineması, şehrin önemli bir eğlence mekanı olan bu binanın arkasındaki bahçede, 1948 yılında inşa edildi. 19 Şubat 1948'de[6] açılan sinema, 1.860 kişilik kapasite ve 35 loca ile Beyoğlu'nun en büyük sinemalarından birisi idi. Sinemanın girişindeki konağın üst katında 1951 yılında Küçük Sahne adlı tiyatro sahnesi açıldı; alt kattaki Kulis Bar, dönemin tiyatro, sinema, ses sanatçısı, yazar, gazeteci ve eleştirmenin toplanma yeri halini aldı.[2] Atlas Sineması, Küçük Sahne ve Kulis Bar ile birlikte dönemin en önemli eğlence ve kültür merkezlerinden birisi haline geldi.
1970'li yıllarda Atlas Sineması''nın ilk katı pasaj haline geldi. Üst kat, 450, 130 ve 85kişilik üç ayrı salona sahip bir sinema olarak düzenlendi.[7]
Çeşitli defalar el değiştiren ve bir süre kullanılmayan Atlas Pasajı, 1992 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edildi,[8] 1993 yılında onarım gördü. Atlas Sineması 1993 yılındaki onarımdan sonra Türker İnanoğlu ve İrfan Atasoy tarafından işletilmeye devam etti. Seyirci sayısı azalan sinema, 3 Temmuz 2008'de ticari nedenlerden dolayı kapandı. Sinemanın büyük salonu yenilendi ve tek salonlu olarak 2012'de açıldı.[7]
Bina, 2019-2021 arasında restorasyondan geçti. Geçmişte Küçük Sahne ve Kulis Bar olan bölümü bu restorasyon ile İstanbul Sinema Müzesi olarak yeni bir işlev kazandı.[9] Müzenin oluşturulması sırasında sinema da restore edildi ve yeniden tek bir büyük salon haline geldi.[10]
Türk sinemasının "galalarının yeni merkezi" olacağı açıklanan[11] Atlas Sineması'nda restorasyondan sonra ilk defa 9 Nisan 2021'de "Mimarların Piri Sinan" belgeselinin galası yapıldı.[12] Film Festivalleri, film galaları, çeşitli film gösterimleri ile bazı sahne sanatı performansları ve konserler için kullanılmaktadır; her ay izleyicilerin MUBİ adlı dijital platformda en çok tercih ettikleri filmleri beyazperde seyretme olanağı yaratmak üzere bir işbirliği yapılmıştır.[13]
Dış bağlantılar değiştir
- 2021 restorasyon sonrası fotoğraflar 14 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Atılgan, Arif (9 Şubat 2017). "Köçeoğlu Köşkleri". mimdap.org. 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021.
- ^ a b c d Bardakçı, Murat. "Sessiz-sadasız kurtarılan Atlas Sineması ve Küçük Sahne işte böyle şaşaaya büründü!". Habertürk. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ Abay, Berhan (2 Nisan 2021). "Atlas Sineması ve İstanbul Sinema Müzesi Açıldı". www.mimarizm.com. 2 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021.
- ^ Mynet. "Beyoğlu'ndaki Atlas Pasajı Hakkında Arkadaş Arasında Anlatmalık 9 Bilgi". Mynet Trend. 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021.
- ^ "Emek yıkımı sorununa iki okurun açıklaması". Arkitera.com. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ Dorsay, Atilla (1993). Benim Beyoğlum. Varlık Yayınları. ss. sayfa 42.
- ^ a b "Eski sinemalar can çekişiyor". Cumhuriyet. 13 Nisan 2013. 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021.
- ^ "İstanbul Sinema Müzesi". İstanbul Sinema Müzesi web sitesi. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ "Tarihi Atlas Sineması, İstanbul Sinema Müzesi olarak açıldı". Türkiye Turizm. 27 Şubat 2021. 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ Yücel, Fırat (8 Mart 2021). "Yenilenen Atlas Sineması'nı Kim, Nasıl İşletecek?". Altyazı Fasikül. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ "Atlas Pasajı Sonbahara, AKM Yılsonuna Bitecek". Sanattanyansimalar.com. 19 Nisan 2020. 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021.
- ^ "Atlas Sineması ilk galasını 9 Nisan'da "Mimarların Piri Sinan" belgeseliyle yapacak". Anadolu Ajansı. 8 Nisan 2021. 8 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021.
- ^ "MUBI ve ATLAS 1948 sineması iş birliği yapıyor - Pikselog". www.pikselog.com. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021.