Atal Bihari Vajpayee
Atal Bihari Vajpayee (Hindi: अटल बिहारी वाजपेयी, 25 Aralık 1924 – 16 Ağustos 2018) Hindistan Federal Cumhuriyeti'nin 11. Başbakanıdır. 1998-2004 yılları Başbakan olarak görevde bulunmuştur.
| Atal Bihari Vajpayee | |
|---|---|
_(cropped).jpg)
| |
| Başbakan | |
| Görev süresi 1998-2004 | |
| Yerine geldiği | I. K. Gujral |
| Yerine gelen | Manmohan Singh |
| Başbakan | |
| Görevde | |
| Makama geliş 1996 | |
| Yerine geldiği | P. V. Narasimha Rao |
| Yerine gelen | H. D. Deve Gowda |
| Dışişleri Bakanı | |
| Görev süresi 1977-1979 | |
| Yerine geldiği | Yashwantrao Chavan |
| Yerine gelen | Shyam Nandan Prasad Mishra |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | अटल बिहारी वाजपेयी 25 Aralık 1924 |
| Ölüm | 16 Ağustos 2018 |
| Partisi | Hindistan Halk Partisi (BJP) |
| Mesleği | Yazar, siyasetçi |
Hayatı değiştir
25 Aralık 1924 tarihinde doğan Vajpayee, iyi bilinen bir şair olmasının yanı sıra bir şiir kitabı da yayınlamıştır. İki evlatlığı olan Vajpayee Hindistan tarihinin Kongre Partisi dışında ilk kez bir seçim kazanan siyasi parti olan BJP'nin kurucu başkanıdır.
Politik hayatı değiştir
Vajpayee'nin politikayla ilk tanışması 1942 yılında Hindistan Ağustos Hareketi denilen direniş örgütüne üye olmasıyla başlar. Daha sonra Hindistan'ın 1970'li yıllardaki çalkantılı siyaset sonunda yakın arkadaşlarıyla birlikte BJP (Hindistan Halk Partisi)'ni kurdu ve ilk başkanı seçildi. Kongre Partisi iktidarı boyunca sert muhalefet yapan ve İndra Gandhi'nin bölücülük ve yolsuzluk politikası karşısında eleştirilerini artıran BJP, 1984 yılındaki seçimler sonrası 2 milletvekili çıkardı. Bundan sonra ülke çapında örgütlenmeye ve genç hint nüfusunu partiye çekmeye çalışan BJP'de giderek etkilerini artıran ulusalcı hindular parti politikalarını belirlemeye başladı.
6 Aralık 1992 tarihinde yüzlerce VHP-BJP aktivistinin bir camiiye yönelik saldırısı sonrası ülke çapında binden fazla kişinin ölümüne sebep olan Hindu-Müslüman çatışması yaşanmış ve devrin Kongre Partisi iktidarı VHP'yi yasaklamış ve BJP'nin birçok yöneticisini tutuklatmıştır.
Başbakanlık devri değiştir
Birinci Devre:1996
1996 Mayıs ayı seçimleri sonrası birinci olan Janata Dal lideri H.Deve Gowda hükûmeti kuramayınca hem oylarını arttıran hem de ikinci parti olan BJP (Bharatiya Janata Party) lideri Vajpayee,Başbakan olarak atanmış ancak diğer partilerin desteğini alamadığı için hükûmet kuramayınca 13 gün sonra istifa etmiştir.
İkinci Devre:1998-1999
1996-1998 yılları arasında kurulan iki hükûmetin düşmesi sonunda yapılan 1998 erken seçimleri BJP'yi tarihte INC ve Janata Dal partilerinden sonra birinci olan üçüncü parti yapmıştı. Bu devirde Vajpayee Ulusal Demokratik İttifak'ın desteğini alarak Başbakan oldu. Ancak aynı yılın sonunda ittifak partilerinden biri çekildi ve verilen gensoru sonrası BJP koalisyon hükûmeti bir oy farkla düşürüldü. Muhalefetin hükûmet çoğunluğu olmaması nedeniyle Vajpayee Geçici Başbakan sıfatıyla ülkeyi 1999 yılı seçimlerine götürdü. Bu dönemde Hindistan nükleer silah sahibi bir ülke konumuna geldi. Başbakan Vajpayee, Pakistan ile Keşmir sorununu çözmek yolunda önemli adımlar attı. Lahor zirvesi bu girişimin doruk noktası olarak sayılabilir. Ancak yine Keşmir nedeniyle çıkan Kargil Savaşı Pakistan ile Hindistan arasında yeni bir kriz yarattı. 3 ay süren bu savaşta 500'den fazla Hint askeri ile 4000'e yakın Pakistan askeri hayatını kaybetti. Savaş sonunda bölgenin %70'i Hindistan tarafından kontrol altına alındı.
Üçüncü Devre 1999-2004
1999 yılında yapılan seçimlerde 543 sandalyenin 270'ini alarak tek başına iktidara gelen NDA ittifakının Başbakanı Vajpayee 3. kez başbakan oldu.
Bu devrede Hindistan-Pakistan ilişkileri bir Hint uçağının Pakistanlı teröristlerce kaçırılması sonrası gerildi. Aynı zamanda iktidar havayollarını geliştirme projesi ile ekonomik reformu ele alan bir dizi tedbirler öngördü. Ancak Vajpayee'nin ilerleyen yaşı beraberinde önemli sağlık sorunları getirdi.
Son dönemi değiştir
2004 seçimleri öncesi büyük çoğunlukla yeniden iktidar olmayı uman BJP seçimleri kaybetti. Anamuhalefet liderliğini bıraktıktan sonra 2005 yılında siyasetten tamamen çekildi. Siyaset sonrası sağlık sorunlarıyla uğraşan Vajpayee 2009 seçimlerine katılmamıştır.
Kaynakça değiştir
  | Bir Hint'in biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Bir siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Yashwantrao Chavan |
Hindistan Dışişleri Bakanı 1977–79 |
Sonra gelen Shyam Nandan Prasad Mishra |
| Önce gelen P. V. Narasimha Rao |
Hindistan Başbakanı 1996 |
Sonra gelen H. D. Deve Gowda |
| Önce gelen I. K. Gujral |
Hindistan Başbakanı 1998–2004 |
Sonra gelen Manmohan Singh |