Vikipedi

Ariel Şaron

11. İsrail başbakanı

Ariel Şaron (26 Şubat 1928 - 11 Ocak 2014), eski İsrail başbakanı. Ana Muhalefet Kadima Partisi'nin kurucusu ve ilk lideri ve tümgeneraldir.

Ariel Şaron
אריאל שרון
2002'de Şaron
11. İsrail başbakanı
Görev süresi
7 Mart 2001 - 14 Nisan 2006
Başkan Moşe Katsav
Yerine geldiği Ehud Barak
Yerine gelen Ehud Olmert
Kişisel bilgiler
Doğum 26 Şubat 1928(1928-02-26)
Kfar Malal, Filistin Mandası
Ölüm 11 Ocak 2014 (85 yaşında)
Ramat Gan, İsrail
Milliyeti İsrailli
Evlilik(ler) Margalit Sharon (e. 1953–1962)
Lily Sharon (e. 1963–2000)
Çocuk(lar) 3
Bitirdiği okul Kudüs İbrani Üniversitesi
Tel Aviv Üniversitesi
Mesleği Siyasetçi
Dini Yahudilik
İmzası

Ariel Şaron 1982 yılında Lübnan İç Savaşı sırasında İsrail'in Savunma bakanı olarak görev yapmaktaydı. Gözlemciler İsrail'in gözleri önünde gerçekleşen Sabra ve Şatilla katliamından Ariel Şaron'u sorumlu tutmuşlardır. Tamamen savunmasız ve çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan üç binden fazla Filistinli insanın vefat ettiği bu katliam, dünyanın en vahşi katliamları arasında sayılmıştır. Katliam sırasında 12 yaşında olan ve Şatilla Mülteci Kampında ikamet eden Fuad Abid, insanların saldırıdan kaçmasını engellemek için işgalci İsrail askerlerinin kampları kuşattığını ve dönemin İsrail Savunma Bakanı Ariel Şaron'un komutasındaki askerlerin gece boyunca katliamcıların işini kolaylaştırmak için aydınlatma fişeklerini kullanmasının yanı sıra çeşitli destekler sağladığını ifade etti.[1] Bu katliama verdiği destekten ve katliamın müsebbibi sayılmasından sonra Şaron, "Kasap veya Beyrut Kasabı[2]" "The Butcher"[3] olarak anılmaya başladı.

Ariel Şaron'un 2000 yılında Kudüs'teki İslam dinine inananlarca kutsal mekânlardan biri olan ve normalde Müslüman olmayanların girişine izin verilmeyen Mescid-i Aksa'ya çok sayıda İsrail askerinin ve polisinin koruması eşliğinde yaptığı ziyaret ve verdiği demeç bir provokasyon olarak görüldü ve Filistinlilerin İkinci İntifada (ayaklanma) başlatmalarına neden oldu ve beş yıl sürdü.[4]

Ariel Şaron Mart 2001 tarihinden Nisan 2006 tarihine kadar İsrail'in başbakanlığını yaptı. Filistin sorununa gençliğine göre daha ılımlı bir yaklaşım sergiledi. 2004 yılında İsrail'in Filistinlilerle anlaşma masasına oturmadan tek taraflı bir şekilde Gazze'den geri çekilmesine karar verdi. Bu karar Ariel Şaron'un başkanı olduğu Likud Partisi'nde özellikle eski başbakan Benjamin Netanyahu'nun liderliğindeki bir grubun muhalefetine yol açtı. Bunun üzerine Ariel Şaron kendisiyle aynı görüşteki bir grup siyasetçiyle birlikte Likud'dan ayrılarak Kadima Partisi'ni kurdu.

Hastalığı, iş göremezlik ve ölümü (2006–14) değiştir

"Ben hayatı seviyorum. Hepsini seviyorum ve aslında yemeği seviyorum."
—Ariel Sharon, 1982[5]

Şaron 1980'lerde obezite hastasıydı ve ayrıca kronik yüksek tansiyon ve yüksek kolesterolden şüphelenilmişti. 1.70 cm boyunda ve 115 kg ağırlığında olduğu biliniyordu.[6] Şaron'un iştahı ve obezite hikâyeleri İsrail'de efsaneviydi. Sık sık yemek sevgisi ve geniş çevresi hakkında şakalar yapardı.[7] Özel arabasında atıştırmalıklar, votka ve havyar bulundurduğu bildiriliyordu.[5] Ekim 2004'te, sık sık ölüm tehditlerine rağmen neden kurşun geçirmez yelek giymediği sorulduğunda, Şaron gülümsedi ve "Benim bedenime uyan yok" yanıtını verdi.[8] Günlük puro ve lüks yiyecek tüketicisiydi. Doktorlarının, arkadaşlarının ve personelinin Şaron'a dengeli bir diyet uygulama girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı.[9]

Şaron, küçük bir inme geçirdikten sonra 18 Aralık 2005'te hastaneye kaldırıldı. Hastanede kaldığı süre boyunca, doktorlar ameliyat olmasını gerektiren bir kalp kusuru keşfettiler ve 5 Ocak 2006'da yapılması planlanan kalp kateterizasyonu için yatak istirahati emri verdiler. Bunun yerine Şaron hemen işine döndü ve ameliyattan bir gün önce 4 Ocak 2006 tarihinde beyin kanaması geçirerek hastaneye kaldırıldı. Şaron, Kudüs'teki Hadassah Tıp Merkezine götürüldü. 7 ve 14 saat süren iki ameliyattan sonra, doktorlar Şaron'un beynindeki kanamayı durdurdu ancak komaya girmesini engelleyemediler.[10] Sonraki medya raporları, Şaron'a Aralık ayında hastaneye kaldırıldığı sırada serebral amiloid anjiyopati teşhisi konduğunu belirtti.

Ehud Olmert aynı gece başbakanlığa vekâleten atandı. Şaron resmen görevde kaldı. Bu tarihten sonra Ariel Şaron bir daha bilincini kazanamadı. Mart ayındaki Knesset seçimlerinde, Olmert ve Şaron'un Kadima partisi çoğunluk kazandı. Ertesi ay, İsrail kabinesi Şaron'un kalıcı olarak felç kaldığını ilan etti ve Olmert, 14 Nisan 2006'da Geçici Başbakan ve 4 Mayıs'ta tek başına Başbakan oldu.

Şaron, ilgili bir dizi müteakip ameliyat geçirdi. Mayıs 2006'da Sheba Tıp Merkezindeki uzun süreli bakım tesisine transfer edildi. O yılın Temmuz ayında, 6 Kasım 2006'da uzun süreli bakım tesisine dönmeden önce, kanındaki bakteri tedavisi için kısa bir süre hastanenin yoğun bakım ünitesine götürüldü. Şaron, ölümüne kadar Sheba Tıp Merkezinde kalacaktı.[11][12][13] Tıp uzmanları, bilişsel yeteneklerinin muhtemelen felç tarafından yok edildiğini belirtti.[14][15][16] Durumu 2013'ün sonlarından itibaren kötüleşti ve artık Şaron 1 Ocak 2014'te böbrek yetmezliğinden muzdaripti.[17][18]

Şaron sekiz yıl komada kaldıktan sonra 11 Ocak 2014 yerel saatle 14:00 (12:00 UTC) öldü.[19][20][21] Şaron'un devlet cenazesi, 13 Ocak'ta Yahudi cenaze törenlerine uygun olarak düzenlendi ve ölümünden sonra mümkün olan en kısa sürede cenazenin yapılmasını gerektiriyordu. Cesedi 12 Ocak'tan resmi törene kadar Knesset Plaza'da kaldı ve ardından Negev Çölü'ndeki ailesinin çiftliğinde bir cenaze töreni düzenlendi. Şaron, karısı Lily'nin yanına gömüldü.[22][23][24]

 
ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden 13 Ocak 2014 tarihinde Kudüs'te eski İsrail başbakanı Ariel Şaron'un cenaze töreninde konuşmasını yaparken.
 
Ariel ve Lily Şaron'un mezarları.

Tanınması değiştir

Şaron, 2004 yılında, İsrail haber sitesi Ynet tarafından yapılan bir ankette, tüm zamanların en büyük 8. İsrailli kişisi seçildi.[25] Ariel Şaron'un adını taşıyan 250.000.000 $ değerindeki park, Tel Aviv'in dışında inşaat aşamasındadır. Ariel Şaron Parkı tamamlandığında, New York'un ünlü Central Park'ının üç katı büyüklüğünde olacak ve birçok yeni ekolojik teknolojileri bünyesinde bulunduracaktır. Ayrıca yapılacak olan 50.000 kişilik Amfitiyatro da ulusal bir konser mekanı olarak planlanmıştır.[26][27]

Özel hayatı değiştir

Ariel Şaron iki kez dul kalmıştır. Kısa bir süre askeri eğitmen olduktan sonra, ilk eşi olan Margalit ile evlenmiş ve Gur adında bir oğlu olmuştur. Eşi Margelit Mayıs 1962'de bir araba kazasında öldü. Oğlu Gur ise Ekim 1967 yılında, tüfekle oynayan bir arkadaşı tarafından yanlışlıkla vurulup ölmüştür.[28][29][30] Eski karısı Margalit'in ölümünden sonra, onun küçük kız kardeşi Lily ile evlendi. Çiftin Omri ve Gilad isimli iki oğlu oldu. Lily Şaron, 2000 yılında akciğer kanserinden öldü.[31]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Hafızalardan Silinmeyen Katliam: Sabra ve Şatilla". Anadolu Ajansı. 16 Eylül 2018. 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2021. 
  2. ^ "Kasap Lakaplı Ariel Şaron'un Portresi". Milliyet. 22 Mart 2004. Erişim tarihi: 28 Ocak 2021. 
  3. ^ "Ariel Sharon Death Celebrations Palestine". The Guardian. 2013. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2021. 
  4. ^ Yenişafak gazetesi haberi
  5. ^ a b "Israel's Man of War", Michael Kramer, New York, pages 19–24, 9 August 1982: "the "greatest field commander in our history," says Yitzak Rabin"
  6. ^ Jim Hollander (26 Aralık 2005). "Ariel Sharon to undergo heart procedure". USA Today. 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2012. 
  7. ^ Ravi Nessman (22 Aralık 2005). "Sharon's diet becoming a weighty matter". Jerusalem. Associated Press. 24 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Top 10 Comas – The Big Sleep: Ariel Sharon". Time. 13 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Freddy Eytan and Robert Davies (2006). Ariel Sharon: A Life in Times of Turmoil. s. 146. 
  10. ^ "Sharon's stroke blood 'drained'". BBC News. 5 Ocak 2006. 11 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Sharon leaves intensive care unit". BBC News. 6 Kasım 2006. 16 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Hospital: Sharon taken to intensive care – Jul 26, 2006". CNN. 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2018. 
  13. ^ Service, Haaretz (28 Mayıs 2006). "Ariel Sharon Transferred to Long-term Treatment in Tel Hashomer". 21 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2018 – Haaretz vasıtasıyla. 
  14. ^ "Ariel Sharon's sons to disconnect their father from life-support system". Pravda. 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2009. 
  15. ^ "Sharon will never recover: doctors". The Age. Melbourne. 6 Ocak 2010. 19 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "Ariel Sharon transferred to long-term treatment in Tel HaShomer". Haaretz. 28 Mayıs 2006. 21 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2006. 
  17. ^ "Ariel Sharon's Condition Deteriorates". The Times of Israel. 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2014. 
  18. ^ "Doctors: End for Sharon Could Come 'Within Hours'". Arutz Sheva. 2 Ocak 2014. 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2014. 
  19. ^ "Israel mourns Sharon's passing; Netanyahu: He was a 'brave warrior'". Haaretz. 11 Ocak 2014. 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2014. 
  20. ^ Dan Williams (11 Ocak 2014). "Former Israeli prime minister Ariel Sharon dead at 85". Reuters. 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2014. 
  21. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2014. 
  22. ^ "Obama: U.S. joins Israeli people in honoring Sharon's commitment to his country". Haaretz. 11 Ocak 2014. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2014. 
  23. ^ Gil Hoffman, and Tovah Lazaroff (11 Ocak 2014). "Former prime minister Ariel Sharon dies at 85". The Jerusalem Post. 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2014. 
  24. ^ "Israel's Ariel Sharon dies at 85". Al Jazeera. 11 Ocak 2014. 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2014. 
  25. ^ גיא בניוביץ' (20 Haziran 1995). "הישראלי מספר 1: יצחק רבין" [Number 1: Israeli Prime Minister Yitzhak Rabin]. Ynet (İbranice). 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2011. 
  26. ^ Ariel Sharon Park transforms 'eyesore' into 'paradise' 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Jerusalem Post By SHARON UDASIN, 16 May 2011
  27. ^ "Former wasteland, future ecological wonderland Ariel Sharon Park to be bigger than NYC's Central Park", by Achshav Staff. 20 July 2011
  28. ^ "Sharon mourns slain son". The Sydney Morning Herald. 15 Şubat 2005. 6 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2006. 
  29. ^ Brockes, Emma (7 Kasım 2001). "The Bulldozer". The Guardian. Londra. 25 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2006. 
  30. ^ "The Quest for Peace" (transcript). CNN. 14 Haziran 2003. 16 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2006. 
  31. ^ Ben-David, Calev; Gwen (12 Ocak 2014). "Ariel Sharon, Israeli Warrior Who Vacated Gaza, Dies at 85". Bloomberg News. 12 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2014. 
Siyasi görevi
Önce gelen
Ehud Barak 		İsrail başbakanı
2001–2006 		Sonra gelen
Ehud Olmert
Parti siyasi görevi
Önce gelen
Benjamin Netanyahu 		Likud Başkanı
1999–2005 		Sonra gelen
Benjamin Netanyahu
Yeni makam
Parti kuruldu
 Kadima Başkanı
2005–2006 		Sonra gelen
Ehud Olmert
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ariel_Şaron&oldid=32486138" sayfasından alınmıştır