Anaçlı, Ardanuç
Anaçlı, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
| Anaçlı | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Anaçlı Anaçlı'nın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 25,7 km² |
| Rakım | 1369 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 96 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Tarihçe değiştir
Anaçlı köyünün eski adı Ançkora veya Ançgora'dır. 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterlerinde Ançgora olarak geçer.[4][5] Ançgora (ანჩგორა) adı Ançisgora'dan (ანჩისგორა) değişime uğramış olabilir. Bu durumda Ançgora "Ança Tepesi" anlamına gelir. Köyde Muhlaneti (მუხლანეთი), Didkana (დიდყანა), Kodishevi (კოდიხევი), Naplati (ნაფლატი), Ahalta (ახალთა), Ortabaği (ორთაბაღი), Dumaskedi (დუმასქედი) ve Zakareti (ზაქარეთი) gibi Gürcüce yer adları, köyün eski bir Gürcü yerleşmesi olduğuna işaret etmektedir.[6] Muvahhid Zeki 1927'de yayımlanan kitabında Anaçlı köyünün eski adını Ançkora (آنچقورا) olarak yazmıştır.[7] Ançgora zaman içinde Türkçe kaynaklarda Anaçkara'ya dönüşmüştür.[8]
Ançgora'nın yer aldığı Klarceti, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan bölgelerden biriydi. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Ardanuç livasına bağlı Ardanuç nahiyesinin köylerinden biri olan Ançgora'da 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre 27 hane yaşıyordu. Nüfusun tamamı Hristiyan olarak kaydedilmişti. Her hanede ortalama 5 kişinin yaşadığı kabul edilirse, köyün nüfusunun 135 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Sonraki yirmi yıl içinde köyün nüfusu iyice azalmış ve 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterine göre 14 haneye düşmüştür. Bu tarihte de köyde henüz Müslüman olmuş hane mevcut değildi. Köyün daha sonra Müslümanlaştığı anlaşılmaktadır.[9]
Ançgora, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sona, 93 Harbi’nde Rusların eline geçti. Rus idaresinde Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı. Türkçede aldığı biçime uygun halde Ançkora (Анчкора) olarak kaydedilmiş olan köy, bu kazanın Ança nahiyesindeki dört köyden biriydi. 1886 tarihli tespite göre köyün 298 kişilik nüfusunun tamamı Gürcülerden oluşuyordu.[10]
Ançgora, Rus egemenliğinin ardından, 1918-1921 arasıda bağımsız olan Gürcistan'ın sınırları içinde yer aldı. Gürcistan'ı işgal eden Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla Türkiye'ye bırakıldı.[11] 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde Ançgora, Ardanuç nahiyesinin köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 39 hanede yaşayan 380 kişiden oluşuyordu. 1886 tarihinde Gürcü olarak kaydedilmiş olan nüfusu bu sayımda "Türk" olarak yazılmıştır.[12] Köyün adı 1925 yılında Anaçlı olarak değiştirilmiştir.[13] Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Anaçlı (Ançkora) biçiminde uzun süre resmi kayıtlarda kullanılmıştır.[14]
Coğrafya değiştir
Anaçlı köyü, Artvin il merkezine 53 km, Ardanuç ilçe merkezine 18 km uzaklıktadır.[15]
Nüfus değiştir
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 96[3] |
| 2020 | 108[3] |
| 2019 | 108[3] |
| 2018 | 84[3] |
| 2017 | 62[3] |
| 2016 | 67[3] |
| 2015 | 71[3] |
| 2014 | 73[3] |
| 2013 | 80[3] |
| 2012 | 74[3] |
| 2011 | 74[3] |
| 2010 | 68[3] |
| 2009 | 68[3] |
| 2008 | 68[3] |
| 2007 | 57[3] |
| 2000 | 142[15] |
| 1990 | 190[15] |
| 1985 | 301[15] |
| 1922 | 380[16] |
Kaynakça değiştir
- ^ Albayrak, Leman (2014). "Aşağıırmaklar Köyü'nün Coğrafi Etüdü (YL Tezi)". Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. tez.yok.gov.tr. s. 76.
- ^ "Anaçlı, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Anaçlı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 56, ISBN 9786055708856.
- ^ "Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 181 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 114". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1975 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1977" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ ""Ardanuç kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010, s. 141, ISBN 9789944197526
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 87" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ a b c d "Anaçlı Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
- ^ Gök, Nurşen (2008). "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler" (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 41. ankara.edu.tr. s. 89-104. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
Dış bağlantılar değiştir
- Anaçlı, Ardanuç için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
- Köy Tanıtım Sitesi10 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.