Aleksandre Roinaşvili

insan
cinsiyeti	erkek
vatandaşlığı	Rusya İmparatorluğu
ana dilindeki ismi	ალექსანდრე სამსონის ძე როინაშვილი
ön adı	Alexander, Aleksandre
seslendirilen isim	אָלֶכְּסַנְדְּרֵה רוֹאִינָשְׁוִוילִי
doğum tarihi	1846
doğum yeri	Duşeti, Kafkasya
ölüm tarihi	11 Mayıs 1898
ölüm yeri	Tiflis
defin yeri	Tiflis, Gürcistan Ulusal Kahramanlar Mezarlığı
mesleği	fotoğrafçı
iş yeri	Tiflis
aktif yılları (başlangıç)	1861
aktif yılları (bitiş)	1890
açıklandığı URL	http://collectie.nederlandsfotomuseum.nl/fotografen/detail/9bb15f0a-a1ef-50fb-73e7-deec31628f54
eserin bulunduğu koleksiyon	Netherlands Photo Museum, Wereldmuseum Rotterdam
eserlerin telif hakkı durumu	telif hakkı sona ermiş eser

Aleksandre Roinaşvili (Gürcüce: ალექსანდრე როინაშვილი) (1846 – 11 Mayıs 1898, Tiflis), ilk Gürcü fotoğrafçı. Özellikle Kafkasya’nın doğası ve çağdaşı ünlü Gürcü aydınların fotoğraflarıyla tanınmıştır. Uzun zaman diliminde topladığı Gürcü, Kafkas, Doğu ve Avrupa kültürlerine özgü objelerle Kafkasya’da ilk bir “seyyar müze” (Kafkasya Seyyar Müzesi) kuran Roinaşvili, bu müzenin objelerini “Kafkasya Seyyar Müzesi Küçük Kataloğu”nda kayıtlara geçirmiştir.

Çocukluğu değiştir

Aleksandre Roinaşvili Gürcistan’ın doğu kesiminde dağlık Duşeti bölgesinde yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. On dört yaşındayken babasını kaybetti ve annesi köylülerin yardımıyla ailesini ayakta tuttu. İlköğrenimini Duşeti’de gören Roinaşvili, daha sonra askeri okula yazıldı. Rusça öğretim verilen ve Gürcücenin yasaklandığı bu okulu bir süre sonra terk etti. Geçim güçlüğü çeken annesi Aleksandre’yi Vladikavkaz şehrine götürüp bir tüccarın yanına verdi. Aleksandre kısa süre sonra buradan ayrılarak Tiflis’e gitti. Annesinden gizli burayı terk ettiği için Duşeti’ye uğramadı.

Tiflis’te fotoğrafçılığı öğrenmesi değiştir

Tiflis’te ne iş olduğuna bakmaksızın birinin yanına çırak olarak girmek isteyen Aleksandre, hiçbir iş bulamadı. Bir rastlantı sonucunda ressam ve fotoğrafçı Hlamov kendisine iş ve kalacak yer teklif edince, Aleksandre onun yanında çırak olarak çalışmaya başladı. Bir başka varsayıma göre Aleksandre 14 yaşında babasız kalınca bir akrabası onu Tiflis’e tanıdığı bir rahibe getirmiş, rahip de Aleksandre’yi ünlü fotoğrafçı Hlamov’un yanına vermiştir. Aleksandre’nin Hlamov’un yanında çalışmaya başladığı zamanda bir meslek edinmek hayli zordu ve özellikle fotoğrafçılar mesleğini başkasına öğretmek istemiyordu. Dört-beş yıl sonra Aleksabdre Hlamov’un sağ kolu haline geldi.

Kendi fotoğraf stüdyosunu açması değiştir

1860-1865’te Aleksandre Roinaşvili Hlamov’un yardımıyla kendi fotoğrafçı dükkânını açtı. 19. yüzyılın ikinci yarısında Tiflis’te çok sayıda yabancı fotoğrafçı vardı; Aleksandre Roinaşvili ise kendi fotoğrafçı dükkânına sahip ilk Gürcü oldu. Roinaşvili, Gürcülerin yarattığı anıtların yıkılmaya bırakıldığı, tarihsel değere sahip nesnelerin çalınıp yurtdışına çıkarıldığı bir dönemde, bütün bunların fotoğraflarla belgelemenin iyi bir yol olduğunu düşündü. Öte yandan çağdaşı yazarların, şairlerin, sanatçıların, tarihçilerin fotoğraflarını çekti. Bunlar arasında İlia Çavçavadze, Akaki Tsereteli, Vaja-Pşavela, Aleksandre Kazbegi, Niko Nikoladze, İakob Gogebaşvili, Dimitri Kipiani, Lado Meshişvili, Elizabed Çerkezişvili, Davit Çubinaşvili gibi pek çok ünlü isim vardı. Bu arada Roinaşvili ünlü şair Şota Rustaveli’nin portrelerini bastı.

Evlenmesi değiştir

Aleksandre Roinaşvili kendi mesleğini tek başına yapmaya başladıktan sonra da Hlamov’un koruyuculuğunu kaybetmedi. Onun önerdiği Rus terzi bir kadınla evlendi. Ancak çocukluğunda kendisine destek çıkan köylüleriyle yakından ilgilenmesi Aleksandre Roinaşvili ile karısı arasında anlaşmazlığa neden oldu. Sonunda Aleksandre Roinaşvili 1880’de karısından ayrıldı. Bu tarihten itibaren Aleksandre Roinaşvili fotoğraflar çekmek amacıyla seyahatlere çıktı.

Seyahatleri değiştir

Aleksandre Roinaşvili Telavi’ye yerleşti ve Kaheti’deki tarihsel anıtları fotoğraflamaya başladı. Kaheti’nin tarihsel yapıtlarını fotoğrafladıktan sonra Dağıstan’a geçti. Temirhanşura’ya yerleşti ve sekiz yıl burada kaldı. Bu süre boyunca Dağıstan’ı yayan dolaştı, etnografik değere sahip her şeyi ve sayısız sikkenin fotoğrafını çekti. 1887’de gezici müze kurdu ve ilk sergileri Temirhanşura, Astrahan, Moskova ve Petersburg’da açtı. Bu gezici müzede arkeolojik, etnografik eserler ve sikkeler sergileniyordu. Roinaşvili Dağıstan’da topladığı arkeolojik malzemelerden dolayı Moskova ve Petersburg’daki bilim adamlarıyla yakın ilişki kurdu. Petersburg Kraliyet Arkeoloji Cemiyeti’ne üye oldu. Roinaşvili topladığı arkeolojik malzemeleri bazen satmak zorunda kalıyordu; ancak sattığı malzemenin fotoğrafını çekip arşivliyordu.

Vasiyeti ve son yılları değiştir

Aleksandre Roinaşvili 1886’da toplamış olduğu bütün malzemelerle birlikte Tiflis’e döndü. Roinaşvili, bir vasiyetnameyle bütün varlığını Gürcüce Okuryazarlığı Yayma Cemiyeti’ne bağışladı ve tekrar Temirhanşura’ya gitti. 1889’da tekrar Tiflis’e döndü ve kendini Gürcü kültürünü yayma çalışmalarına verdi. Yirmi yıl boyunca topladığı malzemelerle Tiflis’te bir ulusal müzenin açılması için çaba harcadı. Roinaşvili 11 Mayıs 1898’de Tiflis’te öldü. Roinaşvili’nin bütün negatifleri Tiflisli bir fotoğrafçı olan Dimitri Yermakov’a kaldı. Yermakov’un ölümünden sonra ise, hem Yermakov’un fotoğrafları, hem de Roinaşvili’nin negatifleri Tiflis’te Tarih-Etnografya Cemiyeti’ne geçti.

Fotoğraf galerisi değiştir

Şota Rustaveli
İlia Çavçavadze
Vaja-Pşavela
İakob Gogebaşvili
Aleksandre Kazbegi

Kaynakça değiştir

"ალექსანდრე როინაშვილი – პირველი ქართველი მესურათხატე" / "Aleksandre Roinaşvili - İlk Gürcü fotoğrafçı" (Gürcüce) 6 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
"ალექსანდრე სოლომონის ძე როინაშვილი" / "Aleksandre Solomonisdze Roinaşvili" 1 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Aleksandre Roinaşvili'nin fotoğraflar 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
"Pioneering Georgian photographer honoured in Tbilisi exhibition" / "Öncü Gürcü fotoğrafçı Tiflis'teki sergide onurlandırılıyor" 1 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.