Ajaks (Sofokles)

Ajaks (Sofokles) Aias, Sofokles'in günümüze ulaşan yedi oyunundan en eskisidir ve MÖ 450-442 arasında yazıldığı tahmin edilmektedir.^[1]^[2]

Oyun prologos,parados, dört epeisodion, dört stasimon ve bir eksodostan oluşur. Oyundaki koro Salamis Adasından gelen tayfalardan oluşmaktadır. Akha ordugahında Aias'ın çadırının önünde perde açılır.

Aias'ın babası Salamis Kralı Telamon ve annesi Periboia'dır.^[2] Aias zamanında Helen'e talip olan krallardan biri olduğu için, Helen ile Menelaos'un evliliğini korumaya yemin etmiş ve bu yüzden Truva'ya gelmiştir. Truva Savaşı'na on iki savaş gemisi ile katılmıştır. Kuzeni Akhilleus'tan sonra, Akha ordusundaki en güçlü kahramandır. Akhilleus'un babası Peleus ile, Aias'ın babası Telamon kardeştir.

Telamon, Herakles ile birlikte Truva şehrini yıllar önce kuşatıp aldığında; Herakles ona Truva Prensesi Hesione'u vermiştir. Böylece Telamon'un Hesione'dan Teukros isimli bir oğlu daha olmuştur.

Akhilleus savaşta öldükten sonra, onun silahlarını ödül olarak vermek için bir yarışma düzenlenir ancak hakemler kazananı Odyseus seçerler. Aias buna çok kızar ve özellikle Menelaos ile Agamemnon'un hile yaptığını düşünür.

Oyun buradan sonrasını anlatmaktadır.

Oyunun özeti değiştir

Aias, silahların kendisine verilmemesine çok sinirlenir ve Akha ordusu uyuyorken onlara saldırmak ister. Ancak tanrıça Athena hemen önlem alır ve sürüleri Akha ordusu gibi görmesini sağlayarak, Aias'ı sürülere saldırtır. Böylece Aias, Akhaları öldürdüğünü sanarken hayvanları katleder. Ertesi gün kendine geldiğinde yaptıklarını fark eder ve çok pişman olur. Savaş esnasında köle olarak aldığı ve çocuğunun annesi olan Tekmessa, onu ikna etmeye çalışsa da Aias, Hektor'un verdiği kılıca atlayarak intihar eder. Bunun üzerine Agamemnon ile Menelaos, onun ölüsünün gömülmesini engellemek isterler. Ancak üvey kardeşi Teukros'un karşı çıkması sayesinde ve Odyseus'un desteği ile Agamemon ve Menelaos bu taleplerinden vazgeçerler. Böylece Aias'a düzgün bir cenaze töreni düzenlenir.

Oyun hakkında önemli bilgiler

Çoğu Yunan Trajedisinde Koro hep sahnede bulunmasına rağmen, bu oyunda Koro bir süreliğine sahneyi terk eder. Buna çok nadir rastlanır. Bu oyun dışında Aiskhylos'un Eumenidler oyununda koro dışarı çıkmaktadır.
Sofokles theologeion'u nadir kullanır. Theologeion, antik tiyatrolarda tanrıların konuşması için konulmuş balkonlardır.
Agamemon ile Menelaos, konuşmalarında siyasi argümanlar kullanırlar. Sürekli kurallara uyulmazsa disiplin sağlanamayacağının altını çizerler.
Aias, Odyseus'u kırbaçladığını sanarak hayvanı kırbaçlar. Bu yüzden bazı kaynaklarda oyun Kamçılı Aias olarak geçmektedir.

Kaynakça değiştir

^ Marconi, Clemente (2015). The Oxford handbook of Greek and Roman art and architecture. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0190887124.
^ ^a ^b Fontaine, Michael (2014). The Oxford handbook of Greek and Roman comedy. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0190887216.

[AntikYunanSanatı-1] Marconi, Clemente (2015). The Oxford handbook of Greek and Roman art and architecture. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0190887124.

[Komedi-2] Fontaine, Michael (2014). The Oxford handbook of Greek and Roman comedy. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0190887216.

[1]

[2]