Achillobator
Achillobator (Yunanca ve Moğolca kombinasyonu: Achilles (Akhilleus) bator (batur) "ölümsüz savaşçı"), 96 ila 89 milyon yıl önce (Geç Kretase) yaşamış, dromaeosauridae familyasından bir theropod dinozor cinsidir.[1][2] 225–460 kg (500-1,000 pound) ağırlığında olduğu ön görülen Achillobator, muhtemelen her iki arka ayağının ikinci parmak ucundaki orak şeklindeki pençeleriyle avlanan, iki ayaklı yırtıcıdır. 6 metre (20 ft) uzunluğunda olduğu tahmin edilen bu iri dromaeosaurid, bu büyüklükteki bilinen tek holotiptir.[3]
| Achillobator | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Yaşam restorasyonu | |||||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||||
| †Achillobator giganticus | |||||||||||||||||||
Açıklama değiştir
Bu vahşi yırtıcı, Asya kıtasında günümüz Moğolistan sınırlarında Dzunbayan-Khongil'in batısındaki Burkhan Khaldun'da keşfedilmiştir.[4] 1970'lerden itibaren hem bizzat kazıları gerçekleştirip hem de incelemelerini yaptığı Velociraptor, Protoceratops, Mononykus ve Erlikosaurus dinozorlarının ad babası Moğol paleontolog, Altangerel Perle (d. 1945) Achillobator'un fosillerini bulmuş ve ilk incelemeleri yapmıştır.[5] Achillobator, "kahraman savaşçı" adını iri gövdesi ve keskin pençelerinden almıştır. Boyut olarak Kuzey Amerika Utahraptorlarına benzer ve tahminen döneminin en gaddar avcılarından birisidir.[6]
Bu yırtıcı hem Deinonychus hem de Velociraptor'un bulunduğu Dromaeosauridae familyasına bağlıdır. Fakat bazı uzmanlar arasında ayrı ve yeni bir tür olduğu konusunda varsayımlar olmuştur. Familya içindeki bağları tam olarak anlaşılamasa da, Adasaurus ve bazı Kuzey Amerika dinozorlarının bulunduğu, Dromaeosaurinae alt ailesinden gibi görünmektedir.[7] Kretase dönemindeki diğer yırtıcılar gibi, Achillobator, genellikle modern kuşlar ile olan yakın evrimsel bir ilişkinin varsayımını vurgulayarak, sportif tüylerle resmedilir. Bu varsayım, herhangi bir katı fosil kanıtına dayanmamaktadır. Ancak çoğu yavru veya yetişkin küçük teropod dinozorlar tüysüz varsayımıyla tasvir edilmektedir.[8]
Morfolojisi değiştir
Perle'nin raporuna göre Achillobator büyük bir kafa, sağlam ve kütleli, oranla kısa arka ayaklara ve oranla daha uzun ön uzuvları ile dev bir maniraptorandır. Ön ve arka dişli marjları ile on bir maksiller dişe sahiptir. Anterior (ön) dişler çentikli posterior (arka) dişlerden daha küçüktür. Kısa, ağır, keskin köşeli boyun omuruna ve uzun kıvrak kuyruk omuruna sahiptir. Diğer bazı bulgulara göre uzun ve şişman olduğu ön görülmüştür. Perle, Achillobator'un omurga, bağırsak boşluğu ve ön-dorsal alan yapısından yola çıkarak uçabilen bir dinozor olduğunu savunmuştur. Hareketlerini arka uzuvları, ayaklarıyla yaptığı kesin görüşüyle ön uzuvlarının tüylü olduğu çıkarımında bulunmuştur.[9][10]
Ayrıca bakınız değiştir
- Dinozorlar listesi
- Aynı familyadan diğer dinozorlar
Dış bağlantılar değiştir
- dinosaurs.about.com19 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(İngilizce)
- Dinozor-Achillobator giganticus[ölü/kırık bağlantı](İngilizce)
- dinodata.org10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(İngilizce)
- Doğal Tarih Müzesi -NHM9 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(İngilizce)
Kaynakça değiştir
- ^ a b "Fossilworks: Achillobator". fossilworks.org. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
- ^ [1] 14 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Proceedings of Royal Society,2008-19 Mart 2012 erişim,(İngilizce),PDF
- ^ [2] 19 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Achillobator ,about.com,7 Ocak 2009,Bob Strauss-19 Mart 2012 erişim,(İngilizce)
- ^ [3] 18 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Raptors,about.com,Bob Strauss-19 Mart 2012 erişim,(İngilizce)
- ^ [4] 24 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 21 Şubat 2007,Therizinosauroids and Altangerel Perle Darren Naish -19 Mart 2012 erişim,(İngilizce)
- ^ [5] 17 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ageofdinosaurs.com,-19 Mart 2012 erişim,(İngilizce)
- ^ [6] 29 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Genbilim,25 Nisan 2010 -19 Mart 2012 erişim
- ^ [7] academia.edu Kuzey Amerika Theropoda'larıMakale-19 Mart 2012 erişim,(İngilizce) PDF
- ^ [8][ölü/kırık bağlantı] Moğolistan Üni. Perle Altangerel makalesi -19 Mart 2012 erişim,(İngilizce)
- ^ [9] 17 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Flightless bird from the Cretaceous of MongoliaNature Magazin, Nisan 1993 syf 623-626