76-mm tümen topu M1902/30

76-mm tümen topu model 1902/30 (Rusça: 76-мм дивизионная пушка образца 1902/30 годов) SSCB tarafından Büyük Vatanseverlik Savaşı sırasında kullanılan bir toptur. Silah Çarlık Rusyası döneminde tasarlanan ve I. Dünya Savaşı sırasında kullanılan 76-mm tümen topu model 1902'nin geliştirilmiş bir modeliydi.

76-mm tümen topu M1902/30
Çeşidi	Tümen topu
Uyruğu	Sovyetler Birliği
Hizmet geçmişi
Kullanıldığı savaşlar	II. Dünya Savaşı
Üretim tarihi
Üretici	Artillery Factory No. 92
Üretildiği tarih	1931-1937
Özellikler
Ağırlık	1,350 kg taşınma: 2,380 kg
uzunluğu	40 kalibre
Yükseklik	-5° ile 37° arası
Namlu Çapı	76.2 mm
Yükseklik	-5° ile 37° arası
Atış hızı	10 – 12 adet/dk
Etkili menzil	13,29 km

Tarihi

M1902 topu Çarlık Rusyası'nın I. Dünya Savaşı sırasında kullandığı en önemli topçu silahıydı. Bunun haricinde Rus İç Savaşı sırasında Bolşevik güçler ile Çarlık kuvvetleri tarafından ve Polonya ile Finlandiya tarafından kullanıldı. I. Dünya Savaşı sırasında savaş şartları içi mükemmel olan top savaşın ardından modası geçti.

Üstelik M1902 topunun ateş gücünü arttıracak yapısı vardı. Bu sebepten ötürü Bolşevik İhtilalinin ardından bu topların Kızıl Ordu bünyesinde kalmasına karar verildi. 1928 yılında Kızıl Ordu ya ait ordonat fabrikalarının elinde 2,500 adete yakın top malzemesi bulunuyordu ve bunların büyük çoğunluğu M1902 topuna aitti. 1930 yılında Sovyet tasarımcılar top üzerinde ağır bir çalışma yaptılar. Bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkan yarı yeni topun ateş gücü büyük bir ölçüde arttı.

Bu çalışmalarda namlu çapı 30 mm den 40 mm'ye çıkartıldı. Tek kuyruklu taşıma sehpasında delik açılarak topun yükselme açısı arttırıldı. Yeni sabitleme mekanizması ve panoramik dürbün takıldı. Sonuçta namlu ilk çıkış hızı 662 m/s ye, yükselme açısı 17 den 37 dereceye azami menzili ise 8,500 den 13,290 metreye çıktı. 1931 yılında sadece yeni L40 namlusu üretildi. 1930 yılların ortalarında yeni 6.3 kg'lık zırh delici mermi geliştirildi. Bu mermi M1930 topuna 500 m 30 derecelik çarpma açısı ile 56 mm'lik ve 1000 metreden aynı çarpma açısı ile 49 mm'lik zırhı delme özelliği kazandırdı. 820 m den 2 metrelik hedefi doğrudan vurabiliyordu. M1930 topu 1930'lu yıllarda herhangi bir tankı kolaylıkla etkisiz hale getirebiliyordu örneğin Fransız yapımı son model Somua S-35 ve B1 bis.

Geliştirme çalışmaları sırasında topun düşük hareket kabiliyeti ve yanal atış açısı geliştirilmedi. Bu sebepten dolayı atlar tarafından çekilen topun süspansiyonu olmayan sehpası azami 6 veya 7 km/s hızla ilerleyebiliyordu. Bu sınırlı hareket özelliğinden ötürü az da olsa tanksavar topu olarak kullanılan M1902/30 manevra topu olarak da etkisizdi ve 1937 yılında üretimi durduruldu. Yerini F-22'ye bıraktı.

Kullanımı

Büyük Vatanseverlik Savaşı'nın başlarında M1902/30 kullanılan top yerini daha etkili F-22, F-22USV ve ZiS-3 model 76.2-mm tümen toplarına bıraktı. Ön cephedeki topçu birliklerinden geri çekilen toplar piyade birlikleri bünyesinde kullanıldıktan sonra yerlerini ZiS-3 modeline bıraktı.

Kaynakça ve Dış bağlantılar

• Shunkov V. N. - The Weapons of the Red Army, Mn. Harvest, 1999 (Шунков В. Н. - Оружие Красной Армии. - Мн.: Харвест, 1999.) ISBN 985-433-469-4