1222 Kıbrıs depremi
1222 Kıbrıs depremi, 11 Mayıs 1222 tarihinde saat 06:15 sularında merkez üssü Kıbrıs'ın güneybatısı olan, 7.0 Ms ~ 7.5 Ms arası bir büyüklükte meydana gelen deprem. Libya ile İskenderiye'de gözlemlenmiş bir tsunamiye yol açan deprem en şiddetli biçimde Lefkoşa, Limasol ve Baf'ta hissedildi.[1]
| Yerel tarih | 11 Mayıs 1222 |
|---|---|
| Yerel saat | 06:15 UTC |
| Büyüklük | 7.0 Ms ~ 7.5 Ms |
| Merkez üs | 34°42′N 32°36′E / 34.7°K 32.6°D |
| Maks. şiddet | IX (Çok yıkıcı) |
| Tsunami | Evet |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler | Kıbrıs Krallığı |
Tektonik durumu değiştir
Depremin tahmini konumu Kıbrıs'ın güneybatısı olup Kıbrıs arkı üzerinde gerçekleştiği düşünülmektedir. Kıbrıs arkı, Afrika levhasının Anadolu Levhasıyla olan levha sınırının bir parçasıdır.[2] Kıbrıs'ın batısında kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda bir gerginlik tespit edilmiştir ve bölgedeki büyük depremlerin sebebinin de bu olduğu düşünülmektedir.[2]
Zararlar değiştir
Limasol ve Lefkoşa gibi adanın başka yerlerinde de büyük zarar meydana gelmesine karşın depremde en büyük hasarı çok büyük can kaybının yaşandığı Baf almıştır.[3] Bizans İmparatorluğu'nun yapmış olduğu bir kale olan Baf Kalesi yıkılmış ve Lüzinyanlar tarafından yeniden yapılmak zorunda kalmıştır. Kaçmak için kalenin hendeğine atlamış; fakat daha sonra düşen taşlar tarafından öldürülmüş bir adamın cesedi kazılar sırasında bulunmuştur.[4] Sular önce limandan çekildi; fakat daha sonra geri dönüp şehri bastı. Bir kilisenin piskopos ve cemaati içindeyken yıkıldığı söylenmektedir. Fransisken papazlar, Baf'taki kiliselerini depremin ardından terk etti.[5] Depremden sadece 30 yıl önce inşa edilmiş olan ve limanı gözetleyen Saranta Kolones Kalesi deprem sırasında yıkıldı. Kuruyan limanı gözetlemek artık bir ihtiyaç olmadığından da tekrar inşa edilmedi.[6][7] Deprem, Baf kasabasını kalıcı biçimde değiştirdi. Limanı kullanılmaz hale getiren deprem, kıyıyı denize doğru genişletti ve bu nedenle limanın korunaklı yeri ortadan kayboldu.[7]
Özellikleri değiştir
Depremin tahmini büyüklüğü 7.0-7.5 olup, bu mercalli şiddet ölçeğine göre IX şiddetine denk gelmektedir.[1]
Kaynakça değiştir
- ^ a b Yolsal, S.; Taymaz, T. (2010). "Sensitivity Analysis on Relations Between Earthquake Source Rupture Parameters and Far-Field Tsunami Waves: Case Studies in the Eastern Mediterranean Region" (PDF). Turkish Journal of Earth Sciences. Cilt 19. ss. 313-349. doi:10.3906/yer-0902-8. 19 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2010.
- ^ a b Wdowinski, S.; Ben-Avraham, Z.; Arvidsson, R.; Ekström, G. (2006). "Seismotectonics of the Cyprian Arc" (PDF). Geophysical Journal International. Cilt 164. ss. 176-181. doi:10.1111/j.1365-246X.2005.02737.x. 17 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Aralık 2010.
- ^ Ambraseys, N.; Melville, C.P.; Adams, R. D. The seismicity of Egypt, Arabia, and the Red Sea: a historical review. Cambridge University Press. ss. sf. 40. ISBN 9780521391207.
- ^ Mitchell, P.D. (2004). Medicine in the Crusades: warfare, wounds, and the medieval surgeon. Cambridge University Press. ss. sf. 120. ISBN 9780521844550.
- ^ Antonopoulos, J. (1980). "Data from investigation on seismic Sea waves events in the Eastern Mediterranean from 1000 to 1500 A.D." Annali Di Geofisica. Cilt 33. ss. 179-198. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010.
- ^ Rosser, J. (1985). "Excavations at Saranda Kolones, Paphos, Cyprus, 1981-1983". Dumbarton Oaks Papers (Fransızca). Cilt 39. ss. 81-97. 6 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2010.
- ^ a b Pryor, J.H. (2006). Logistics of warfare in the Age of the Crusades: proceedings of a workshop held at the Centre for Medieval Studies, University of Sydney, 30 September to 4 October 2002. Ashgate Publishing. ss. sf. 115. ISBN 9780754651970. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2010.