İskitya

İskitya (İngilizce telaffuz: [ˈsɪðiə], [ˈsɪθiə];^[1] Yunancadan: Grekçe: Σκυθική, romanizasyonu: Skythikē), Klasik Antik Çağ'da Orta Avrasya'da yer alan bir bölgeydi. Sınırları Yunanlar tarafından belirsiz bir şekilde tanımlanan bu bölge Doğu İran İskitleri tarafından işgal edildi^[2]^[3] ve Orta Asya ve Doğu Avrupa'daki Vistül Nehri'nin doğusundaki kısımlarının doğu kısımları ile sınırdı. Antik Yunanlar, Avrupa'nın kuzeydoğusundaki tüm topraklara ve Karadeniz'in kuzey kıyılarına İskitya (veya Büyük İskitya) adını verdiler.^[4] Demir Çağı boyunca bölge İskit kültürlerinin gelişmesine tanık oldu.

Yunanlar, bölgede yaşayan göçebe halk için başlangıçta İskitler adını kullanmaktaydı ve İskitler en azından MÖ 1. yüzyıldan MS 2. yüzyıla kadar İskitya'da yaşamaktaydı.^[5] MÖ 7. yüzyılda İskitler, Karadeniz'den Sibirya'ya ve Doğu Asya sınırlarına kadar Avrasya'da geniş toprakları kontrol ettiler.^[6]^[7] İskitya diye adlandırılan toprakların konumu ve kapsamı zamanla değişti, ancak genellikle haritada gösterilenden daha batıya ve doğuya önemli ölçüde daha uzaklara uzanıyordu.^[8] Bazı kaynaklar İskitlerin hareketli ama barışçıl insanlar olduklarını belgelemektedir.^[9] İskitler hakkında çok fazla bilgiye erişilememektedir.

İskitya, MÖ 8. yüzyılda ortaya çıkan bir bozkır imparatorluğuydu. İskit kültürü, binicilik ve serbest yaşam çevresinde toplanmıştı.^[10] İskitler dönemini belgeleyen hiçbir yazı sistemi günümüze ulaşamamıştır, bu nedenle o tarihlere tarihlenen ve bölge ve sakinleri hakkında bilgiler veren yazılı bilgilerin çoğu, başta Eski Hindistan olmak üzere bölgeyle bağlantıları olan Antik Yunanistan, Antik Roma ve Antik Pers uygarlıklarının protohistorik yazılarından kaynaklanmaktadır. İskitler ile ilgili en kapsamlı araştırmalar Herodot'a aittir. Herodot hayatı boyunca İskitya'ya seyahat etmemiştir, bu nedenle aktardığı bilgilerle ilgili tartışmalar sürmektedir, yine de modern arkeolojik buluntuların çoğu Herodot'un iddialarından bazılarını doğrulamaktadır. Bu nedenle Herodot antik İskitya hakkında en faydalı bilgileri aktaran yazarlardan biri olmaya devam etmektedir. Herodot, İskitlerin kendilerini "Scoloti" olarak adlandırdıklarını da aktarmıştır.^[11]

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

^ "Definition of 'Scythia' | Collins English Dictionary". www.collinsdictionary.com (İngilizce). 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2017.
^ "Scythia". Columbia Electronic Encyclopedia. Columbia University Press. 20 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2015.
^ "The Scythians". history-world.org. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Scy´thia". Dictionary of Greek and Roman Geography (1854). 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "World History Maps". Talessman's Atlas. Thomas Lessman. 2004. 8 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2013.
^ Bell-Fialkoff, Andrew Villen, (Ed.) (2000). The role of migration in the history of the Eurasian steppe : sedentary civilization vs. "barbarian" and nomad. 1st. New York: St. Martin's Press. s. 190. ISBN 0312212070. OCLC 909840823.
^ "British Museum to go more than skin deep with Scythian exhibition". the Guardian (İngilizce). 30 Mayıs 2017. 31 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2018.
^ Giovanni Boccaccio's Famous Women translated by Virginia Brown 2001, p. 25; Cambridge and London, Harvard University Press; 0-674-01130-9 ".....extending from the Black Sea in a northerly direction towards Ocean." In Boccaccio's time the Baltic Sea was known also as Oceanus Sarmaticus.
^ "SCYTHIANS – Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org (İngilizce). 11 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2018.
^ "Great Empires of Central Asia, Part 3: Pirates on a Sea of Grass – The Strange Continent". The Strange Continent (İngilizce). 28 Ekim 2017. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2018.
^ Σκώλοτοι (Scōloti, Herodotus 4.6)

Konuyla ilgili yayınlar değiştir

Ovid's poems Tristia and Epistulae ex Ponto about his exile in Tomis contain some details of Scythia.
Lucian's Toxaris tells stories of Scythian friendship and heroism. 3 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Alekseev, A Yu.; Bokovenko, N.A.; Boltrik, Yu; Chugunov, K.A.; Cook, G.; Dergachev, V.A.; Kovalyukh, N.; Possnert, G.; van der Plicht, J.; Scott, E.M.; Semeetsov, A.; Skripkin, V.; Vasiliev, S.; Zaitseva, G. (2001), "Chronology of Eurasian Scythian Antiquities Born by New Archaeological and C14 Data", Radiocarbon, 43 (2B), ss. 1085-1107, doi:10.1017/S0033822200041746 Geçersiz |doi-access=free (yardım)
Bunker, Emma C. (2002). Nomadic art of the eastern Eurasian steppes: the Eugene V. Thaw and other New York collections. New York: The Metropolitan Museum of Art. ISBN 9780300096880. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
Khazanov, A.M. (1975), Золото скифов [Social history of Scythians] (Rusça)
Karyshkovskij, Pyotr O. (1988), Монеты Ольвии, ISBN 5-12-000104-1

Dış bağlantılar değiştir

"Scythie : Une bibliographie introductive" [An Introductory Bibliography on Scythia], Bibliothèque des Sciences de l'Antiquité, Université Lille (Fransızca), 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 29 Mart 2022

[1] "Definition of 'Scythia' | Collins English Dictionary". www.collinsdictionary.com (İngilizce). 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2017.

[CE_Scythia-2] "Scythia". Columbia Electronic Encyclopedia. Columbia University Press. 20 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2015.

[3] "The Scythians". history-world.org. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[4] "Scy´thia". Dictionary of Greek and Roman Geography (1854). 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] "World History Maps". Talessman's Atlas. Thomas Lessman. 2004. 8 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2013.

[6] Bell-Fialkoff, Andrew Villen, (Ed.) (2000). The role of migration in the history of the Eurasian steppe : sedentary civilization vs. "barbarian" and nomad. 1st. New York: St. Martin's Press. s. 190. ISBN 0312212070. OCLC 909840823.

[7] "British Museum to go more than skin deep with Scythian exhibition". the Guardian (İngilizce). 30 Mayıs 2017. 31 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2018.

[8] Giovanni Boccaccio's Famous Women translated by Virginia Brown 2001, p. 25; Cambridge and London, Harvard University Press; 0-674-01130-9 ".....extending from the Black Sea in a northerly direction towards Ocean." In Boccaccio's time the Baltic Sea was known also as Oceanus Sarmaticus.

[9] "SCYTHIANS – Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org (İngilizce). 11 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2018.

[10] "Great Empires of Central Asia, Part 3: Pirates on a Sea of Grass – The Strange Continent". The Strange Continent (İngilizce). 28 Ekim 2017. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2018.

[11] Σκώλοτοι (Scōloti, Herodotus 4.6)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]