Vikipedi

İnsansız kara aracı

İnsansız kara aracı (kısaca İKA), yerde giden ve üzerinde insan bulunmayan araçların genel adıdır. İnsan varlığının uygunsuz, tehlikeli veya olanaksız olduğu durumlarda kullanılır. Uzaktan kumandayla kontrol edilebildiği gibi sensörleri vasıtasıyla kendi hareket edebilen türleri vardır.

Bir insansız kara aracı

Tarihçe değiştir

Günümüzde kullanılan kara araçlarının tarihi 1760'lı yıllara dayanır. O zamanlar buharlı motorlar vasıtasıyla çalışan kara araçları 1800'lü yıllarda yerlerini içten yanmalı motorlarla çalışan kara araçlarına devretti. Günümüzde ise yazılım ve elektronik alanlarındaki teknolojik ilerlemeler vasıtasıyla kara araçlarına güvenlik arttırıcı sistemlerin entegre edilmesi ile gelişim sağlandığı görülmektedir. İnsansız Kara Aracı (İKA) fikri ise ilk olarak 1900’lü yıllarda atılmıştır.

İnsansız Kara Aracı üretmeye yönelik bilinen ilk girişimlerden biri 1915 yılında Fransız mühendisler tarafından "Torpille Terrestre" (Kara Torpido) adında uzaktan kumandalı bir askerî araç olmuştur.

1920’li yıllarda ise Houdino Radio Controlfirması tarafından, radyo aracılığıyla kablosuz olarak kontrol edilebilen "Chandler" marka insansız kara aracı üretilmiştir.[1]

 
Radio Controlled Car 1921

1930'larda Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) tarafından başka bir tanktan radyo ile uzaktan kumanda edilen ve 60 veya 100 kilogram (130 veya 220 lb) yüksek patlayıcı içeren makineli tüfekle silahlanmış bir tank olan Teletank'ı geliştirdi. Almanya'nın 1941'de SSCB’yi işgal etmesinden sonra Kış Savaşı'nda Kızıl Ordu tarafından Finlandiya'ya karşı kullanıldı.

II. Dünya Savaşı sırasında İngilizler, Matilda II (tank) piyade tankının "Kara Prens" adlı radyo kontrollü bir türevini 1941'de geliştirdi. Kara Prens’in asıl amacı yıkım görevleri için ve gizli tank karşıtı silahların ateşini çekmek için olacaktı. Fakat iletim sistemini Wilson tipli diş kutularına dönüştürmek aşırı maliyetli olduğu için 60 tank siparişi iptal edildi.[2]

1960’lı yıllarda Stanford Araştırma Enstitüsü tarafından (Defense Advanced Research Projects Agency) DARPA’ya finanse edilen yapay zekâ programı için "Shakey" adlı ilk büyük mobil robot geliştirme çabasına girişildi. Shakey, operasyonel arazilerde tamamen otonom olarak çalışan ilk İnsansız Kara Aracıydı.[3][4]

1977’de Japonya'da 1987 yılında başlatılan EUREKA PROMETHEUS (PROgraMme for a European Traffic of Highest Efficiency and Unprecedented Safety) projesi ve İtalya'da 1998 yılında başlatılan ARGO projeleri de otonom kara araçları ile ilgili olarak geliştirilen projelerdendir.[5]

İlerleyen yıllarda ise otonom kara araçları üzerine birçok çalışmalar yapılmış ve günümüze kadar devam etmiştir.

Kullanım alanları değiştir

Uzay uygulamaları değiştir

 
Üç farklı Mars keşif aracı tasarımı; Sojourner, MER ve Curiosity

Uzay uygulamalarına örnek olarak Rover'lar verilebilir. Rover, gezegenlerin veya gök cisimlerinin yüzeyinde gerekli görevleri yerine getirebilmesi için tasarlanmış uzay keşif araçların genel adıdır. NASA’nın 2011 yılında Mars keşif aracı projesi için göndermiş olduğu insansız uzay aracı olan Curiosty,[6] Mars’ta yaşam olup olmadığını ayrıca su barınabilirliği gibi insansı keşiflerin mümkün olup olmadığını araştırmak için gönderilmiştir. 2020 yılında ise yine benzer amaçlar doğrultusunda Perseverance uzay aracı gönderilmiştir.

Askeri uygulamalar değiştir

 
Dört ayaklı bir robot olan BigDog

İnsansız kara araçları askerî alanda, ordu tarafından askerî üslerde, terörle mücadelede, tehlikeli ortamlarda insanların yapması gereken işleri yapmada örneğin; patlayıcıları, bombaları, mayınları etkisiz hale getirmek, zor koşullarda ağır eşyaları yüklemek ve düşman ateşi altında ortam koşullarının onarımını ya da güvenliğin sağlanması için devriye gezerek bilgi toplamak, saldırganlar için caydırıcı bir unsur olarak var olmak gibi kullanımları içerir.[7]

Sivil ve Ticari uygulamalar değiştir

İnsansız kara araçları birden çok sivil ve ticari ortamlardaki süreçlerde uygulanmaktadır.

Tarım değiştir

İnsansız kara araçlarının tarım alanında kullanımı günün her saati çalıştırılabilir olmasını, mahsullerin ve çiftlik hayvanlarının sağlığının izlenmesini, yabani otlarla mücadele edebilmeyi gibi tarımda verimliliği artırma yönünde kullanılmaktadır. Tarım robotu bu uygulama alanında örnek verilebilir.

Madencilik değiştir

Maden işletmelerinde maden tünellerini geçmek, hacim, kübaj hesaplamalarını yapmak ve açık maden ocaklarında 3 boyutlu kaya yüzeylerini haritalamak gibi görevler için kullanılmaktadır.[8]

Üretim değiştir

Üretim ortamında malzeme taşımak için kullanılır. Havacılık şirketleri gibi şirketler bu araçları, insanların tehlikeli alanlarla etkileşime girmesini engelleyebilmeleri ve büyük vinçleri kullandığımız zamandan daha az zaman alarak ağır, hacimli parçaları taşıdığı için tercih edilir.

Acil durum uygulamaları değiştir

İnsansız kara araçları, yangınla mücadele, nükleer müdahale, arama ve kurtarma operasyonları gibi birçok acil durumlarda kullanılır. 2011 yılında “Fukushima Daiichi Nuclear Power Plant” kazasında insan varlığının araştırılması için çok fazla radyasyon bulunan alanlarda insansız kara araçları kullanıldı. Kızılötesi kamerası ile uzaktan rahatlıkla haberleşilebiliyordu. İç algılayıcılarıyla kişinin tansiyonunu ya da hayati fonksiyonlarını algılayıp iletişim kurulmuştur.[9]

Türkiye'deki İnsansız Kara Araçları örnekleri değiştir

Kaplan değiştir

Aselsan tarafından üretilen KAPLAN İnsansız Kara Aracı (İKA) ailesi, yüksek hareket kabiliyetine sahip dayanıklı bir araç platformu üzerine göreve özel değişik faydalı yüklerin kolaylıkla entegre edilebildiği, ayarlanabilir otonomi seviyelerine sahip, modüler kontrol konsolu ile uzaktan komuta edilebilen son teknoloji ile donatılmış yeni nesil bir İnsansız Kara Aracı (İKA) ailesidir.[10]

Boğaç değiştir

Elektroland Savunma tarafından geliştirilen yerli ve millî insansız kara aracımız olan BOĞAÇ, 6x6 zorlu arazi koşullarıyla başa çıkabilip, üzerine entegre uzaktan komutalı silah kulesiyle ön plana çıkıyor. BOĞAÇ’ın kabiliyetlerine örnek olarak; 180 derece Teker kolu hareketi edebilmek (Ters-Düz Gidebilme), Kendi etrafında merkezi dönüş, Keskin nişancı tespiti, 3D çevre haritası yapabilme, Gece Sürüşü ve Keşif ve Gözetlemeye yardımcı olmak için belirli İHA’larla ortak çalışabilme gibi özellikler sayılabilmektedir.[11]

Demirhan değiştir

OğuzKağan Savunma tarafında üretilen DEMİRHAN,[12] karakol ve üs korumasında, meskûn mahal çatışmalarında, sınır devriyesi olarak ve değişik hava ve coğrafi şartlarda kullanılmak üzere tasarlanmış bir insansız kara aracıdır. 2363 mm uzunluğunda olup 1162mm yüksekliğe ve 1961 mm genişliğine sahiptir.[13] Teknik özellikleri:

  • Maximum Hız : 15 km/saat
  • Tırmanma : 45 derece
  • Yürüyüş Didtrimi :Palet
  • Motor Tipi : Dizel
  • Ağırlık :2000 kg
 
İnsansız Kara Aracı UKAP

Ukap değiştir

Aselsan ve Katmerciler tarafından geliştirilen Türkiye’nin insansız mini tankı olarak adlandırılan UKAP, yüksek yük taşıma kapasitesi sayesinde, farklı silah ve keşif/ gözetleme ekipmanlarının entegrasyonunun yanı sıra, yaralı askerlerin savaş alanından tahliyesinde de kullanılabilmektedir. Araç 1.100 kg ağırlığa sahip olup 2000 kg’lık faydalı yük taşıma kapasitesine sahiptir. Aracın azami hızı ise saatte 25 kilometredir.[14]

Alpan değiştir

Havelsan ve TÜBİTAK-SAGE tarafında ortak geliştirilen KBRN çözümlü insansız kara aracı olan ALPAN, Türkiye’nin ilk ve tek KBRN operasyonları için tasarlanmış insansız kara aracıdır. KBRN sensörüyle bölgedeki Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer sızıntıları tespit edebilmektedir.[15]

Teknik özellikleri:

  • Ağırlık :500 kg
  • Maximun Hız : 10 km/saat
  • Tırmanma : 45 derece
  • Yürüyüş Didtrimi :Palet
  • Motor Tipi :Dc Elektrik

Alkar değiştir

Alkar, bir İstanbul firması olan Alpera tarafından geliştirilen savunma amaçlı İnsanız Kara Aracı örneğidir.[16] Her türlü arazi koşulunda sürücüsüz olarak yol alabilen bir araç olarak tasarlanmıştır. Birbirinden bağımsız dört elektrik motoru ile itki sağlanan R4, v-monokok tipi gövdesi, ölçeklenebilir koruma seçenekleri, 200 kg+ faydalı yük taşıyabilme özelliği ve nLOS iletişim kapasitesine sahiptir.[17]

Uzaktan Kontrollü Maden Robotu değiştir

Maden kazalarında ortaya çıkan göçük, yangın tehlikesi ve gaz sızıntısı riskleri altında arama çalışmalarını hızlandıracak ve can güvenliğini arttıracak uzaktan kontrollü mobil arama kurtarma robotudur. Uzaktan kontrollü maden robotu, Yeraltı kömür madenleri ATEX Grup1-M1 standartlarında, 5 farklı gaz (metan, oksijen, karbondioksit, karbonmonoksit, hidrojensülfür) için ATEX M1 koruma sınıfında ölçüm sistemine sahip, Fiberoptik kablo veya kablosuz modem ile haberleşme imkânına ve kendi batarya sistemine sahiptir.[18]

Ertuğrul değiştir

Aselsan firması tarafından geliştirilmiş olan ERTUĞRUL Bomba İmha Robotu, el yapımı patlayıcıların zorlu koşullar altında, güvenli bir mesafeden etkisiz hâle getirilmesi amacıyla üretilmiş bir araçtır. Şüpheli nesneleri güvenli bir mesafeden inceleyebilmek ve müdahale edebilmek üzere kablosuz veya kablolu kullanılabilen iletişim ve video aktarım sistemi ile çalışır. Su sızdırmaz araç platformu ve flipper sistemi ile karlı çamurlu yollarda, merdivenlerde ve zorlu çevre koşullarında kullanılabilir.

El Yapımı Patlayıcı (EYP) Tespit Robotu değiştir

El yapımı patlayıcıların zorlu koşullar altında, güvenli bir mesafeden tespiti için geliştirilmiştir. EYT üzerinde manyetik radar ve manyetik detektör içeren EYP tespit kiti bulundurmaktadır. Yüksek hareket kabiliyetine sahip dayanıklı bir araç platformu üzerine göreve özel değişik Faydalı Yüklerin kolaylıkla entegre edilebildiği, ayarlanabilir otonomi seviyelerine sahiptir.[19]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  13. ^ "Demirhan". Oguzkagansavunma.com. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  16. ^ "Yerli 'insansız kara aracı' yolda". itohaber.com, 17 Ağusos 2018. 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021. 
  17. ^ Türkiye Savunma Sanayii Kataloğu / syf 44 https://www.ssb.gov.tr/urunkatalog/tr/44/#zoom=z 7 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021. 
  19. ^ Türk Savunma Sanayii Ürün Kataloğu /syf 45 https://www.ssb.gov.tr/urunkatalog/tr/45/#zoom=z 7 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız değiştir

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İnsansız_kara_aracı&oldid=31144781" sayfasından alınmıştır