Keten: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
düzenle|Ocak 2008 etiketi kaldırılıyor. Madde aktarıldığı için geçmişinin de aktarılması gerekmektedir |
Superyetkin (mesaj | katkılar) k Keten sayfasının yeni adı: Keten tohumu: Geçmiş birleştirme |
||
1. satır:
{{
{{Taksobitki
| ad = Keten
| resim = Koeh-088.jpg
| resim_bilgisi =
| alem = [[Plantae]]
| bölüm = [[Magnoliophyta]] <br /><small>(Kapalı tohumlular)</small>
| sınıf = [[Magnoliopsida]] <br /><small>(İki çenekliler)</small>
| takım = [[Malpighiales]]
| familya = [[Linaceae]]
| cins = [[Linum]]
| tür = L. usitatissimum
| ikili_ad = Linum usitatissimum
| ikili_ad_yazar = Linnaeus
| dış_bağlantılar = {{commons-species|Linum usitatissimum}}
}}
'''Keten''' ([[Latince]] ''Linum usitatissimum''), [[Ketengiller]] familyasından familyasından [[Keten (cins)|keten]] cinsinin en yaygın türüdür. [[Haziran]]-[[Ağustos]] ayları arasında ipek gibi, mavimsi veya sarı renkli [[çiçek]]ler açan bir [[bitki]]dir.
15-60 cm boylanabilir. [[Tohum]]u ve [[lif]]i için yetiştirilen doğal ve kültür formu bulunur. Yaprakları sapsız, grimsi-yeşil renkli, dik veya yatık gövde üzerinde sıralanmışlardır. Ketenin kimyasal yapısında; %80 [[selüloz]], %3 [[pektin]], %10 su bulunur.
[[Tohum]]ları %40-45 yağ içeririr ve yağ eldesinde kullanılır. Bu yağ, [[omega 3]] yağ asitleri bakımından zengindir. "[[Bezir yağı]]" olarak bilinen bu yağ boyacılıkta kullanılır. Yağı alınan tohumlar hayvan yemi olarak kullanılır.
Keten her çeşit toprakta yetişebilir. [[Lif ketenleri]] nemli havayı, [[yağ ketenleri]] ise güneşli havayı sever. Anadolu'da keten yazlık ve güzlük olarak ekilmektedir. Kışlık ketenler Ağustos-Eylül, yazlık ketenler ise Mart ve Nisan aylarında ekilir. Lif ketenlerinin uzun boylu olanları makbuldür ve gübreli toprakta yetişir. Yağ ketenleri, iyice olgunlaştıktan sonra toplandığı halde, lif ketenleri olgunlaşmadan toplanır. Keten tohumları kapsülden dövülerek çıkarılır ve elenerek temizlenir. Gövdeler iyice ezilerek içinden lifleri çıkarılır. Demet haline getirilerek havuzlara daldırılır. Bir müddet bekletildikten sonra çıkarılıp kurutulur. Taraklardan geçirilerek düzeltilir ve yumaklar halinde hazırlanır.
[[Dosya:Grand-Reng_JPG01.jpg|thumb|left|200px|Keten tarlası ([[Belçika]])]]
Keten en eski kültür bitkilerindendir. [[Mısır]]'da [[M.Ö. 4. yüzyıl]]da keten yetiştirildiği, mabetler ve mezarlar üzerine yapılan resimlerden anlaşılmıştır. Keten, 4000-5000 yıldan beri [[Yakın Doğu]] ve Akdeniz bölgelerinde [[lif]]i ve tohumları için yetiştirilmekte; dünyanın çok yerinde üretilmektedir. Dünya'da keten üretiminde ilk sırayı [[Rusya]] ve ikinci sırayı [[Polonya]] alır {{kaynak belirt}}. Memleketimizde bazı keten türleri tabii olarak yetişir. Türkiye'de yetiştiği yerler, Batı ve İç Anadolu ve Karadeniz'de fazla olmak üzere Anadolu'nun çoğu yeridir.
== Ayrıca bakınız ==
* [[Keten yağı]]
== Kaynakça ==
* [http://kitap.hakikatkitabevi.com/cgi-bin/cgi.exe/rehber/query=keten+/doc/{@49832}? Rehber Ansiklopedisi]
[[Kategori:Ketengiller]]
[[Kategori:Tekstil terimleri]]
[[Kategori:Bitkisel lifler]]
[[ar:كتان]]
[[bg:Културен лен]]
[[bn:তিসি]]
[[ca:Lli]]
[[chr:ᎤᎦᏔ]]
[[cs:Len setý]]
[[da:Almindelig Hør]]
[[de:Gemeiner Lein]]
[[el:Λινάρι]]
[[en:Flax]]
[[eo:Ordinara lino]]
[[es:Linum usitatissimum]]
[[et:Harilik lina]]
[[eu:Liho]]
[[fa:کتان (گیاه)]]
[[fi:Pellava]]
[[fr:Lin cultivé]]
[[gl:Liño]]
[[gn:Lino]]
[[he:פשתן]]
[[hi:अलसी]]
[[hsb:Prawy len]]
[[hu:Len]]
[[ia:Lino]]
[[id:Flax]]
[[io:Lino]]
[[is:Hör]]
[[it:Linum usitatissimum]]
[[ja:アマ (植物)]]
[[ko:아마]]
[[kv:Шабді]]
[[la:Linum]]
[[li:Vlas]]
[[lt:Sėjamasis linas]]
[[lv:Sējas lini]]
[[ml:ചെറുചണ]]
[[mn:Маалинга]]
[[mr:जवस]]
[[new:सन]]
[[nl:Vlas (gewas)]]
[[nn:Lin]]
[[no:Lin]]
[[pdc:Flax]]
[[pl:Len zwyczajny]]
[[pt:Linho]]
[[qu:Linu]]
[[ro:In]]
[[ru:Лён обыкновенный]]
[[sco:Lint]]
[[sh:Lan]]
[[simple:Flax]]
[[sk:Ľan siaty]]
[[sr:Лан]]
[[stq:Floaks]]
[[sv:Lin (växt)]]
[[uk:Льон]]
[[vls:Vlas]]
[[zh:亚麻]]
| |||