Alüvyon yelpazesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
3. satır:
'''Alüvyon yelpazesi''', tortuların herhangi bir su akıntısı ile taşınması sırasında ortaya çıkan bir kesinti nedeniyle akıntının ağzında biriken toprak ya da kaya parçalarından oluşan düz koni biçimi. Alüvyon yelpazelerine çeşitli ikilm koşullarında rastlansa da, sıradağlarla çevrili kapalı çöl havzalarında daha çok görülür.
Bir ırmak yatağıyla (sözgelimi bir kanyon) sınırlı akarsu derin ve dar olduğundan hızlı akar; bu nedenle enine kesit çevresi en aza indirgenir. Dağ yatağından uzaklaştıkça, yayılmaya başlar; derinliği azalır ve genişliği artar; sonuçta da sürüklenmenin olacağı enine kesit çevresinde bir artış görülür. Uzunluğunun artmasıyla su akışı yavaşlar ve suyun tortu taşıma gücü azalır. Dolayısıyla akış boyunca tortu biriktirme gücü ve yeterliliği yavaş yavaş
Akarsuyun dağıtım kolları arttıkça ve akma hızı azaldıkça taşıdığı gereçlerin çapı da küçülür. Tas parçaları yelpaze başlarında birikir; ancak balçık ve kum, yepaze sınırları dışına taşınabilir. Bir alüvyon yelpazesinin herhangi bir kolundaki birikim o koldaki eğimi azaltır. Bu durumda daha dik komşu kollar, su akışını çekmeye başlar. Böylece tortu, yelpazenin tepesinden öteye doğru eşit olarak yayılır (bu işlevin tamamlanması binlerce yıl sürebilir.
| |||