Amazon nehir yunusu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
fiziksel tanımlama eklendi |
koruma, mitoloji ve dış bağlantılar eklendi |
||
44. satır:
Bu tür yunuslar nadiren ikiden fazla birarda görülür ancak yirmiye kadar yunusun birarada görüldüğü de olmuştur. Diğer yunuslar gibi Amazon nehir yunusunun boyun omurları birarada kaynamadığı için başları daha geniş bir hareket alanına sahiptir. Gözleri küçük olmasına rağmen oldukça iyi görebilirler, ancak dışarı çıkık yanakları nedeniyle aşağıyı çok iyi göremezler. Ancak sırtüstü yüzerek bunu aşarlar.
== Koruma ==
Nehir yunuslarının içinde Amazon nehir yunusu en az tehdit altında olan yunus sayılabilir ancak [[IUCN]] tarafından [[1994]] ve [[2000]]'de yayımlanan [[IUCN Kırmızı Liste|Kırmızı Liste]]'de Amazon nehir yunusunun durumu ''hassas'' olarak sınıflandırılmıştır. <ref>Balinalar Uzmanlık Grubu (1996). [http://www.iucnredlist.org/search/details.php/10831/all Inia geoffrensis.] 2006 IUCN Kırmızı Liste. IUCN 2006. 11 Mayıs 2006'da çekildi. Bilgibankası girişinde bu türün neden tehdit altında olduğu açıklanmaktadır.</ref> Yakın geçmişte soyu tükenen [[Çin nehir yunusu]] ile [[Ganj ve İndus nehir yunusu]]nun doğal yaşam alanlarının hızla azalmasına karşın Amazon nehir yunusunun yaşam alanı zaman içinde oldukça sabit kalmıştır. Yağmurormanlarına ulaşmanın zorluğu nedeniyle popülasyon araştırmaları tam olarak yapılamadıysa da Amazon nehir yunusu popülasyonunun onbinlere ulaştığı sanılmaktadır.
Amazon nehir yunusları doğrudan hiçbir zaman avlanmamıştır. Ancak balıkçıların yakaladıkları balıkları ve malzemelerini korumak için yunusları öldürdükleri bilinmektedir. Bu uygulamanın yerel popülasyonlara zarar verecek kadar önemli olup olmadığı bilinmemektedir. 1988'den beri bu uygulama [[Brezilya]] ve [[Bolivya]]'nın tamamında, [[Peru]], [[Venezuela]] ve [[Kolombiya]]'nın koruma altındaki bölgelerinde yasaklanmıştır.
Amazon ve Orinoco havzalarında insan nüfusunun artması biliminsanları arasında endişe yaratmaktadır. [[Asya]]'da bulunan nehir yunuslarının soyunu tüketen tarzda çeşitli baraj projeleri bu bölge için önerilmektedir. [[Çevreciler]] bu projelere oldukça sert bir şekilde karşı çıkmaktadır.
Yaşam alanlarında [[cıva]] zehirlenmesi nedeniyle bazı yunus ölümleri olmuştur. [[Altın]]ı kayadan ayırmaya yarayan cıvanın kullanıldığı [[altın madeni|altın madenlerine]] yakın bölgelerde bu ölümlerle karşılaşılmaktadır.
==Mitoloji==
Geleneksel [[Amazon Nehri]] [[mitoloji]]sinde yunus geceleri yakışıklı bir erkeğe dönüşür, kızları baştan çıkararak hamile bırakır ve sabah tekrar nehre dönerek yunusa dönüşür. Bu yunusadamlara [[Brezilya]]'da [[encantado]] denir. Mitin ortaya çıkışına neden olarak yunus cinsel organlarının kısmen insan cinsel organlarına benzemesi öne sürülmüştür.
==Notlar==
<references/>
==Kaynakça==
*{{kaynak wiki | url=http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Boto&oldid=96899260 | tarih=28 Aralık 2006 | dil=İngilizce | madde=Boto}}
==Dış bağlantılar==
*[http://www.eco-animals.com/products.html Kitap: "Pink dolphin, friend of the river" (''Pembe yunus, nehrin dostu'')] (Web Sitesi - İngilizce & İspanyolca)
*[http://www.projetoboto.com/ Projeto Boto] - Amazon'a özgü iki yunus türünün (''Inia geoffrensis'' ve''Sotalia fluviatilis'') araştırılması için kâr gütmeyen araştırma projesi
*ARKive - [http://www.arkive.org/species/GES/mammals/Inia_geoffrensis/ Amazon nehir yunusunun ''(Inia geoffrensis)'' resim ve videoları]
*''Dolphins, Whales and Porpoises: 2002–2010 Conservation Action Plan for the World's Cetaceans.'' IUCN/SSC Cetacean Specialist Group 2003, Reeves et al. [http://www.iucn.org/bookstore/HTML-books/SSC-Dolphins-wales-porpoises/cover.html Kitap uzunluğundaki raporun HTML kopyası]
*[http://www.cms.int/reports/small_cetaceans/data/I_geoffrensis/I_geoffrensis.htm Göçmen Türler üzerine Konvansiyon'da Amazon nehir yunusu sayfası]
*[http://www.press.jhu.edu/books/walkers_mammals_of_the_world/cetacea/cetacea.iniidae.inia.html Walker's Mammals of the World Online - Amazon nehir yunusu]
*[http://www.animalinfo.org/species/cetacean/iniageof.htm Amazon nehir yunusu Animal Info sayfası]
*[http://web.archive.org/web/20050315093322/http://www.cetacea.org/boto.htm Cetacea.org sayfası] (İnternet arşivinden)
*[http://virtualexplorers.org/ARD/index.htm - Virtual Explorers]
| |||