Batıcılık: Revizyonlar arasındaki fark

Osmanlı yenileşme hareketleri, batılı ve batılı olmayan kurumlar arasındaki ikilikleri kaldırmaya, bir yandan da batılı kurumlar ile Osmanlı Devleti’nin geleneksel kurumlarının bir arada ve uyum içinde tutulmaya yönelik hareketleridir.Osmanlı İmparatorluğu [[feodal]], teokratik değil ama ümmetçi bir yapıydı.Şeriat, devlet işlerinde ana kanun olmasına rağmen, örfi hukuk ve maslahat ile laik bir gelişme de vardı. Yükselme yıllarında şeriat olaylara uygun giderken, gerileme ve çöküş yıllarında olayların şeriata uygunluğu öne geçti. Olayların hızına yetişemeyince ictihad kapısı kapatıldı ki bu gericiliğin başlangıcıdır.İlmiye sınıfı Osmanlı'da hakim sınıftı Şeyhülislam, kazasker, kadı, müftü, hocalar kamuoyunu bunlar yapıyordu. Batı'daki ruhbanlarla karşılaştırıldığında ruhban sayılmazlardı ancak devlete ve topluma hakim kişiler topluluğuydu. Seyfiye ve kalemiye onların yanındaydı. Gerilemenin bir sebebi olarak da İlmiyenin bozulmasını sayabiliriz.Batılılaşma, batı gibi olmadır. Çünkü Batı ilim ve teknikte ilerlemiştir, üstündür, Osmanlı geri kalmıştır, savaşlarda artık yenilmektedir. Üstelik Batı sadece teknik değil medeni üstünlüğü de ele geçirmiştir. O halde Osmanlı da Batı'ya benzeyecektir. Kurumlar değiştirilecek, Batı'ya elçiler ve aydınlar gönderilecektir. Batının her türlü yeniliği alınacak, Osmanlı ülkesinde bunlar tatbik edilecektir.

Her tür yenilik girişimi İlmiye ve yeniçerilerin direnişi ile karşılaştı. İlk defa Lale Devri ile yenileşme başladı. Matbaa kuruldu, tiyatro oynandı. Fakat bu yenilikler Patrona Halil isyanı çıkmasıyla sekteye uğradı. Ulema ve Yeniçeri gücüyle bastırıldı. Fransız İhtilali sırasında tahta çıkan [[III. Selim]], Nizamı Cedit (Yeni Düzen) hareketini başlattı, bu hareket radikal bir hareketten çok eskiyle yeninin bir arada varolması demekti. Bu da yeniçeri isyanıyla, Kabakçı Mustafa isyanıyla patlak verdi. Selim öldürüldü. 2. Mahmud ve Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa Senedi İttifak'ı imzaladı. Sekbanı Cedid kuruldu. Ancak Yeniçeriler yine ayaklandı, Alemdar'ın evini bastılar ve Alemlar evi yakarak kendisiyle beraber yaklaşık 300 yeniçeriyi de öldürdü. 2. Mahmud, 1826'da İlmiye'yi yanına çekerek Yeniçeri Ocağı'nı yok etti. Bu büyük bir olaydı. Batılılaşma hareketi esas bu noktada başladı. Padişahın adı gâvur padişaha çıkmıştı.<ref>Berkes NİYAZİ, “Osm. İmparatorluğu’nun Son Döneminde Batı Uygarlığına Yaklaşım, Yenilikçi-Gelenekçi Tartışması”, CDTA, C.1, s.253</ref>

 

===BATILILAŞMA DÖNEMİ OSMANLI EĞİTİM SİSTEMİNİN GELİŞİMİNE BİR BAKIŞ===