Yıldız yapısı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Luckas-bot (mesaj | katkılar)
k r2.5.2) (Bot değişikliği Ekleniyor: ca:Estructura estel·lar
KumulBot (mesaj | katkılar)
(v2) Uyarı-1, G/ŞD (3 değişiklik)
4. satır:
| ilk=Martin | son=Schwarzschild | başlık=Structure and Evolution of the Stars | yayımcı=Princeton University Press | yıl=1958 | id=ISBN 0-691-08044-5}}<!-- Book republished by Dover as ISBN 0-486-61479-4, but ISBN in the cite book template is the one as published by Prin. Univ. Press--></ref>
 
Öğecik çekirdekleri yıldızın çekirdeğinde kaynaştıkça gama ışınları şeklinde erke yayarlar. Bu ışıközleri (foton) çevresini saran plazma ile etkileşime girerek çekirdeğe ısı erkesi eklerler. Ana dizideki yıldızlar hidrojeni helyuma çevirerek yavaş ama düzenli artan bir oran da çekirdekteki helyumu artırırlar. Sonunda helyum oranı baskın hâle gelir ve çekirdekteki erke üretimi durur. Bunun yerine 0,4 güneş kütlesinden büyük yıldızlarda yozlaşmış helyum çekirdeğin çevresinde yavaşça genişleyen kabukta çekirdek kaynaşması oluşur. <ref>{{citeCite web | url = http://aether.lbl.gov/www/tour/elements/stellar/stellar_a.html | başlık = Formation of the High Mass Elements | yayımcı = Smoot Group | erişimtarihi = 2006-07-11 | yayımcı = Smoot Group }}</ref>
 
Hidrostatik dengenin dışında kararlı bir yıldızın içinde erke dengesini sağlayacak ısıl denge de bulunur. İçeride bulunan ışınsal sıcaklık eğimi sonucunda dışarıya doğru sürekli olarak bir erke akısı oluşur. Yıldızın herhangi bir katmanından dışa doğru akan erke akısı , yukarıdan içeriye doğru gelen erke akısına tam olarak denktir.
11. satır:
[[Işınım bölgesi]] yıldızın içinde erke akısını sağlayacak kadar verimli bir ışınım aktarımı olan bölgedir. Bu bölgede plazma hareketsizdir ve herhangi bir kütle hareketi sönümlenir. Eğer böyle olmazsa plazma dengesiz hâle gelir ve [[ısıyayımsal bölge]] oluşturacak şekilde ısıyayım (konveksiyon) oluşur. Bu çekirdeğin yakınında ya da dış katmanın yüksek [[donukluk]] olan bölgelerinde, çok yüksek erke akısının ortaya çıktığı yerlerde ortaya çıkar. <ref name="Schwarzschild" />
 
Ana dizi yıldızının dış katmanlarında ısıyayımı oluşması tayf tipine bağlıdır. Güneş’in birkaç katı kütlesi olan yıldızların içlerinde ısıyayımsal, dış katmanlarında da ışınım bölgeleri bulunur. Güneş gibi küçük yıldızlar da ise tam tersi ısıyayım dış katmanlarda yer alır. <ref name="imagine">{{citeCite web | tarih = [[1 Eylül]], [[2006]] | url = http://imagine.gsfc.nasa.gov/docs/science/know_l2/stars.html | başlık = What is a Star? | erişimtarihi = 2006-07-11 | yayımcı = NASA | erişimtarihitarih = [[1 Eylül]], [[2006-07-11]] }}</ref> 0,4 güneş kütlesinden daha az kütleye sahip olan kırmızı cücelerin tamamında ısıyayım bulunur dolayısıyla da çekirdekte helyum birikmesi olmaz. <ref name="late stages">{{citeCite web | son = Richmond | ilk = Michael | url = http://spiff.rit.edu/classes/phys230/lectures/planneb/planneb.html | başlık = Late stages of evolution for low-mass stars | erişimtarihi = 2006-08-04 | yayımcı = Rochester Institute of Technology | erişimtarihiilk = 2006-08-04Michael | son = Richmond }}</ref> Yıldızların çoğunda yıldz yaşlandıkça ve içinin oluşumu değiştikçe ısıyayım bölgeleri de değişir. <ref name="Schwarzschild" />
 
Ana dizi yıldızının gözlemci tarafından görülebilen kısmına ışıkyuvar (fotosfer) denir. Bu katmanda yıldızın plazma gazı ışığın ışıközlerine (foton) karşı saydamlaşır. Çekirdekte üretilen enerji ışıkyuvardan uzaya doğru yayılır. [[Yıldızlekeleri]] ya da ortalamadan düşük sıcaklığa sahip bölgelere ışıkyuvarda ortaya çıkar.