Üçüncü Ur Hanedanı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Thijs!bot (mesaj | katkılar)
k r2.6.3) (Bot değişikliği Ekleniyor: nl:Derde dynastie van Ur
Kahrbela (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
[[Dosya:Weight Shulgi Louvre AO22187.jpg|Üstünde hilal şekli barındıran, Kral [[Şulgi]] tarafından [[Ur]]'daki ay tanrısının tapınağına adanmış yarım [[mina]]lık ağırlık. Gerçek ağırlığı 248 g. [[Louvre Müzesi]].|thumb|180px]]
'''Üçüncü Ur Hanedanı''', '''Üçüncü Ur Sülalesi''', '''Üçüncü Ur İmparatorluğu''' ve benzeri isimlerle anılan, [[Mezopotamya]]'da bir dönem egemen olmuş, [[Ur]] kenti temelli Sümer hanedanıdır. Kısa bir dönem boyunca (yaklaşık 100 yıl, ''M.Ö. 2100''-[[M.Ö. 2000]]) bölgesel bir siyasi güç olmuştur. Hanedan kısaca '''Ur III''' veya '''III. Ur''' olarak da anılmıştır.
 
Akkad yönetiminden ve peşi sıra gelen kısa dönemli Guti egemenliği ardından, Mezopotamya'nın lider siyasi gücü konumuna gelmiştir. [[İsin]], [[Larsa]] ve [[Eşnunna]] kentlerini yönetimi altına almıştır.
7. satır:
Akkadların yönetiminin zayıflamasıyla, III. Ur Hanedanı yükselişe geçmiştir. Son Akkad kralı, [[Şar-kali-şarri]], ile ilk III. Ur kralı, [[Ur-Nammu]], arasındaki döneme dair pek bir kayıta rastlanmamıştır ve bu nedenle de çok az şey bilinmektedir. III. Ur Hanedanının yükselişini çevreleyen etkenler de tam olarak bilinmemektedir. Bu konularda tarihçilerin farklı teorileri olmuştur.
 
Bunlardan bir tanesi [[Ur-Nammu]]'nınnun hanedanı kurduğu yönündedir. Bu düşünceye göre [[Uru-Nammu]] [[Uruk]] kralı [[Utu-khegal]]'in yerini almıştır ki [[Utu-khegal]] de kendinden önceki [[Guti]] kralı [[Tirigan]]'ı makamından etmiş, yerine geçmiştir. [[Sümer Kralları|Sümer kral listesi]], her ne kadar tarihi bir kaynak olarak temel alınmasa da, Utu-khegal'in yedi yıl boyunca iktidarda olduğunu gösterir. III. Ur'un yükselişine dair genel kabul görmüş ve gelenekselleşmiş kuram budur. Fakat diğer arkeolojik ve belgesel bulgular bu duruma yeni açılar getirmiştir.
 
Önem kazanmaya başlamış bir başka teoriye göre ise Utu-khegal Uruk'u yönetirken Ur-Nammu onun valisiydi. [[Ur]]'da Uru-Nammu'nın hayatını konu alan ve bu detayı barındıran iki dikilitaş ([[stela]]) bulunmuştur. Diğer teori ile kaynaştırarak bazı akademisyenler Ur-Nammu'nun bir ayaklanma ile Utu-khegal'i tahttan indirdiği ve yönetimi ele geçirdiği teorisini sunmuşlardır. Bunların dışında da çeşitli teoriler mevcuttur.
33. satır:
Dönemlerinin sonu yoğun göçler ve çevre toplulukların saldırıları ile gelmiş ve yönetimleri zayıflamıştır. III. Ur Hanedanı MÖ 2004 yılında Elam işgali sonucu düşerken, Babil de [[Amurrular]]ın etkisi altında kalmıştır. Ur Hanedanının yönetiminin sonu aynı zamanda Sümerlerin Mezopotamya'daki yönetimlerinin sonu demektir. Daha sonra Sümer kökenli olmayan kavim ve sülaleler egemen olmuşlardır. Yine de bu dönem kültürel, dini ve mimari açıdan medeni gelişimi büyük oranda etkilemiştir.
 
III. Ur Hanedanının kurucusu olarak bilinen kral [[Ur-Nammu]] aynı zamanda dünyanın bilinen ilk kanun koyucusudurkoyucularından bir tanesidir. Akadların ''tüm Mezopotamyayı'' yönetme düşüncesinin takipçilerinden olan Ur-Nammu kendisine unvan olarak 'Sümer ve Akad ülkelerinin kralı'nı uygun görmüştü. Ayrıca [[Ur]]'daki büyük [[ziggurat]]ı da o yaptırmıştır.
 
Hanedanın bir diğer önemli kralı da, Ur-Nammu'dan sonraki kral [[Şulgi]]'dir. Dünyanın bilinen ilk kanunnamelerinin ona ait olabileceği kanısı mevcuttur. Döneminin en büyük kralı olan Şulgi imparatorluğun yönetimsel işlemlerinde standartlaşma ve merkezileşme için çeşitli adımlar atmasının yanı sıra, vergi sistemi, ulusal takvim ve arşivsel belgeleme ona atfedilir.
 
Akad kralı [[Naram-Sin]] gibi ŞugalŞulgi da tanrılaştırılmıştır. Daha ölmeden tanrılaştırılan ve takdis edilen ŞugalŞulgi'ınnin adına tapınaklar yapılmıştır. Ayrıca adına Sümerce ilahiler de yazılmıştır.
 
== Kültür ==