Pegasus (takımyıldız): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Feres sayfasına yönlendirildi |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
{{Diğer anlamı|Pegasus (anlam ayrımı)}}
{{Takımyıldız bilgi kutusu
| isim = Pegasus
| kısa = Peg
| genitive = Pegasi
| sembol = Pegasus/ [[Pegasus]]
| sağ_açıklığı = 23
| dik_açıklığı = 15
| alan = 1121
| alan_sıra = 7
| anayıldızsayı = 9, 17
| yıldız_sayısı = 5
| bfyıldızsayı = 88
| yılgezsayı = 8
| yakınyıldızsayı = 2
| enyakınyıldız = EQ Peg
| yıldızmesafe = 20.7
| messiersayı = 1
| en_parlak_yıldız = [[Epsilon Pegasi|ε Peg]] (Enif)
| en_parlak_kadir = 2.39
| meteor_yağmurları =
* [[Temmuz Pegasids]]
| çevreleyen =
* [[Andromeda (takımyıldız)|Andromeda]]
* [[Lacerta (takımyıldız)|Lacerta]]
* [[Cygnus (takımyıldız)|Cygnus]]
* [[Vulpecula (takımyıldız)|Vulpecula]]
* [[Delphinus (takımyıldız)|Delphinus]]
* [[Equuleus (takımyıldız)|Equuleus]]
* [[Aquarius (takımyıldız)|Aquarius]]
* [[Pisces (takımyıldız)|Pisces]]
| latmax = 90
| latmin = 65
| ay = Ekim
| notlar =
}}
'''Feres''' ya da '''Pegasus''', modern 88 takımyıldızdan biridir.
== Dikkate değer özellikler ==
=== Yıldızlar ===
[[Alfa Kanatlıat|α Peg]], [[Beta Kanatlıat|β Peg]], ve [[Gama Kanatlıat|γ Peg]], [[Alfa Andromeda|α Andromeda]] (Alferatz) ile birlikte ''Büyük Kare'' olarak bilinen [[yıldız deseni]]ni oluştururlar. [[51 Kanatlıat]], takımyıldız içinde [[Güneşdışı gezegen]]e sahip olan Güneş benzeri bir yıldızdır. [[IK Kanatlıat]], bir [[süpernova]] adayıdır. [[HD 209458 b]], spektroskopik analizleri sonucu [[Güneş sistemi]] dışında atmosferinde su buharı olduğu tespit edilen ilk Güneş dışı gezegen olmuştur. Bu gezegen [[HR 8799]] yıldızının yörüngesindedir.
=== Adlandırılmış yıldızlar ===
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center" width="400" style="margin-left: 1em"
! | [[Bayer belirtmesi]] || Adı || Kökeni || Anlamı
|-
| α || [[Alfa Kanatlıat|Markab]] || [[Arapça]] || at eyeri
|-
| β || [[Beta Kanatlıat|Scheat]] || [[Arapça]] || bacak
|-
| γ || [[Gama Kanatlıat|Algenib]] || [[Arapça]] || kanat
|-
| ε || [[Epsilon Kanatlıat|Enif]] || [[Arapça]] || burun
|-
| ζ || [[Zeta Kanatlıat|Homam]] || [[Arapça]] || yüksek ruhlu insan
|-
| η || [[Eta Kanatlıat|Matar]] || [[Arapça]] || yağmurun şanslı yıldızı
|-
| θ || [[Teta Kanatlıat|Baham]] || [[Arapça]] || çiftlik hayvanı
|-
| μ || [[Mu Kanatlıat|Sadalbari]] || [[Arapça]] || muhteşem şanslı yıldız
|}
=== Büyük Kare ===
Gökyüzünde yolumuzu bulurken, bazı [[işaretçi yıldız]]lardan ve takımyıldızlardan yararlanılır. Bunlardan biri de Kanatlıat takımyıldızı'nın gövdesini oluşturan Büyük Kare'dir. Takımyıldız genellikle bu kareyle tanınır. Büyük Kare'yi oluşturan yıldızlar aslında pek de parlak değildir. Ancak, hem birbirlerine yakın parlaklıklarda olmaları, hem de bölgedeki öteki yıldızların daha sönük oluşları, bu kareyi belirgin kılar.
Büyük Kare'yi oluşturan dört yıldızdan birisi Kanatlıat takımyıldızına ait değildir. [[Alfa Andromeda|α Andromeda]] (Alferatz) adlı bu yıldız [[Andromeda takımyıldızı]]'nın sınırları içindedir. Aslında daha doğrusu, iki takımyıldız bu yıldızı paylaşmaktadır.
Karenin en parlak üyesi olan Alferatz'ın adı Arapça'dan gelmektedir. Bu yıldız, aynı zamanda Andromeda'nın en parlak yıldızıdır ve bu nedenle de Alfa (α) Andromeda olarak da bilinir. α Andromeda, 2,1 [[kadir (gökbilim)|kadirlik]] parlaklığıyla [[Kutupyıldızı]]'na yakın parlaklıkta bir yıldızdır. Karenin öteki yıldızları biraz daha sönüktür. α Kanatlıat 2,8, Gama (γ) Kanatlıat 2,5 kadir parlaklıkta; bir [[değişen yıldız]] olan Beta (β) Kanatlıat'ın parlaklığıysa 2,3 ile 2,8 kadirler arasında değişir.
Karedeki en ilginç yıldız Beta (β) Kanatlıat'tır. Bu yıldız, yaklaşık 250 milyon km çaplı bir [[kırmızı dev]]dir. Bu yıldızn kütlesi, [[Güneş kütlesi|Güneş]]'inkinin dokuz katıdır. Ancak, çapı onunkinin yaklaşık 100 katıdır. Bu, aynı zamanda kırmızı devlerin bir özelliğidir. Yaşamının sonuna gelen yıldız genişler ve buna bağlı olarak da dış katmanları soğur. Beta Kanatlıat, onun kadar parlak olmasa da [[Avcı (takımyıldız)|Avcı]]'daki kırmızı dev [[Betelgeuse]]'e benzer. Parlaklığının değişim periyodu yaklaışk 40 gündür.
Büyük kare, genişçe bir alan kapsamasına karşın, içerisinde çıplak gözle görülebilen çok az sayıda yıldız vardır. Aslında, buradaki çıplak gözle görülen yıldızların sayısıyla, o gece gökyüzünün gözlem için ne derece uygun olduğu anlaşılabilir. Karenin içerisinde en azından bir düzine yıldız görülebiliyorsa, gökyüzü gözlem için oldukça iyi denebilir.
=== Derin gökyüzü cisimleri ===
Kanatlıat takımyıldız, yıldızlar bakımından olduğu gibi, derin gökyüzü cisimleri bakımından da fakirdir. Ancak yine de ünlü bir gökcismini barındırır. Bu gökcismi [[Messier 15|M15]]'dir. Bir [[küresel yıldız kümesi]] olan M15, Kanatlıat'ın burnunu oluşturan Epsilon (ε) Kanatlıat'ın kuzeybatısında yer alır. Yani, küme atın burnunun tam ucunda denebilir. Ortalama 6,4 kadir parlaklıktaki M15, temiz gökyüzü koşullarında çıplak gözle de görülebilir. Bu küme, [[sonbahar]]ın en çok gözlenen gökcisimlerinden biridir. Kümenin, gökyüzünde dürbünle bulunması ve görülmesi çok kolaydır. M15, içerisinde bir [[gezegenimsi bulutsu]] ([[Pease 1]]) olduğu bilinen tek küresel yıldız kümesidir. Doğal olarak, bu gezegenimsi bulutsuyu bir dürbünle görmek olası değildir. Takımyıldız içindeki bir diğer cisim Tip 2 Seyfert gökadası olan [[NGC 7742]]'dir.
== Mitoloji ==
[[Dosya:The-Winged-Horse.jpg|thumb|left|Bellerophon, kanatlı at Pegasus'a biniyor.]]
Pegasus (Kanatlı At), [[Perseus (mitoloji)|Perseus]] [[Medusa]]'yı öldürdüğü zaman Medusa'nın başından dışarıya uçar. Pegasus, zeka tanrıçası [[Athena]] tarafından [[Korint]]hos şehrinin kralı Glaukos'un oğlu [[Bellerophon]]'a verilir. Pegasus'un Bellerophon'a verilmesinin nedeni [[Khimaira]] adındaki bir canavarla savaşmaya gidecek olmasıdır. Bu canavar ağzından ateş saçan, aslan başlı, keçi gövdeli ve yılan kuyruklu bir yaratıktır.
Bellerophon, kanatlı atı Pegasus'a binerek canavarın ağzından fışkıran alevlerin yetişemeyeceği kadar yükseğe çıkar. Havadan saldırarak ucu kurşun ve demirden yapılmış uzun mızrağını Khimaira'nın çenesine saplar. Canavarın nefesi kurşunu eritir. Eriyen kurşun canavarın boğazından akarak ölümüne neden olur.
Bellerophon, Pegasus'a binerek tanrıların evi [[Olympos]]'a gitmek ve ölümsüzler arasına katılmak ister. Bellerophon tanrıların dağı [[Olimpos (mitoloji)|Olympos]]'un tepesine yükselmeye çalışırken [[Zeus]] bir at sineği gönderir. At sineği Pegasus'u ısırınca atın canı yanar. Pegasus çıldırmış gibi uçarken Bellerophon yere düşer ve yaptığı küstahlık nedeniyle öleceği güne kadar insanların yaklaşmaktan çekindiği kör, sakat biri olarak yaşar.
Pegasus ise yıldızların yanına kadar yükselir. Zeus, Pegasus'u yere indirmez ve yıldızlar arasına yerleştirir.
{{Commons|Pegasus}}
{{Takımyıldızların Listesi}}
{{takımyıldız-taslak}}
[[Kategori:Kanatlıat takımyıldızı|*]]
[[ar:الفرس الأعظم (كوكبة)]]
[[be:Сузор'е Пегас]]
[[bg:Пегас (съзвездие)]]
[[bn:পক্ষীরাজ মণ্ডল]]
[[ca:Constel·lació del Pegàs]]
[[co:Pegasus (Custellazione)]]
[[cs:Souhvězdí Pegase]]
[[da:Pegasus (stjernebillede)]]
[[de:Pegasus (Sternbild)]]
[[el:Πήγασος (αστερισμός)]]
[[en:Pegasus (constellation)]]
[[eo:Pegazo (konstelacio)]]
[[es:Pegaso (constelación)]]
[[fa:اسب بالدار]]
[[fi:Pegasus]]
[[fr:Pégase (constellation)]]
[[ga:Peigeasas (réaltbhuíon)]]
[[gl:Pegasus]]
[[he:פגסוס (קבוצת כוכבים)]]
[[hr:Pegaz (zviježđe)]]
[[hu:Pegazus csillagkép]]
[[id:Pegasus (rasi bintang)]]
[[it:Pegaso (costellazione)]]
[[ja:ペガスス座]]
[[ko:페가수스자리]]
[[la:Pegasus (sidus)]]
[[lb:Pegasus (Stärebild)]]
[[lt:Pegasas (žvaigždynas)]]
[[lv:Pegazs (zvaigznājs)]]
[[mk:Пегаз (соѕвездие)]]
[[ml:ഭാദ്രപദം (നക്ഷത്രരാശി)]]
[[ms:Pegasus]]
[[nah:Cītlalcuetzpalli]]
[[nl:Pegasus (sterrenbeeld)]]
[[nn:Stjernebiletet Pegasus]]
[[no:Pegasus (stjernebilde)]]
[[pl:Gwiazdozbiór Pegaza]]
[[pt:Pegasus]]
[[ro:Pegas (constelație)]]
[[ru:Пегас (созвездие)]]
[[sah:Пегас (сулустар бөлөхтөрө)]]
[[sh:Pegaz (zviježđe)]]
[[sk:Súhvezdie Pegas]]
[[sl:Pegaz (ozvezdje)]]
[[sv:Pegasus (stjärnbild)]]
[[th:กลุ่มดาวม้าบิน]]
[[uk:Пегас (сузір'я)]]
[[ur:اسپ بزرگ]]
[[vi:Phi Mã]]
[[zh:飞马座]]
[[zh-yue:飛馬座]]
| |||