Marsala: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Noyder (mesaj | katkılar)
Noyder (mesaj | katkılar)
73. satır:
==Tarihçe==
 
Marsala antik '''Lilybaeum''' sehrininşehrinin mevkindedir.
 
M.O. 397'de simdikişimdiki Marsala'ninnın hemen guneydogugüneydoğu aciklarindaaçıklarında "San Panteleo adalariadaları" adiadı verilen adalardan birinde bulunan ve daha onceönce yuzyillarayüzyıllara [[KartacalilarKartacalılar]] ussuüssü olarak kullanilmiskullanılmış olan "Mozia" kolonisi antik [[SirakuzaSırakuza]] TiraniTiranı Iİ. Dionysius tarafindantarafından ele gecirildigeçirildi. Bunun uzerineüzerine M.S. 398de KaratacaliKaratacalı "Hamilco" simdişimdi Marsala sehrininşehrinin bulundugubulunduğu mevkide KartacalilarKartacalılar tarafindantarafından ana mustahkemmüstahkem mevki ve deniz ussuüssü olarak kullanilmakkullanılmak uzereüzere "Lilybaeum" sehrinişehrini kurdu.
 
Lilybaeum onceönce Makedonya KraliKralı Epirus'lu [[Pirrhus]] tarafindantarafından ve sonra antik [[RomalilarRomalılar]] tarafindantarafından birkacbirkaç defa kusatmakuşatma altinaaltına alinmayaalınmaya karsikarşı durmayidurmayı basardibaşardı.
 
Lilybaeum M.OÖ. 241de [[Birinci Punik SavasiSavaşı]] sonunda KartacalilaraKartacalılara ile RomalilarRomalılar arasindaarasında yapilanyapılan antlasmaantlaşma sartişartı olarak Marsala RomalilaraRomalılara terkedildi. Sonraki Roma-Kartaca savaslarisavaşları sirasindasırasında Lilybaeum RomalilarRomalılar tarafindantarafından ana us olarakölarak kullanildikullanıldı. Uzun surensüren RomaliRomalı idaresi donemindedöneminde Lilybaeum gelisipgelişip zenginlesipzenginleşip Akdeniz'de onemliönemli RomaliRomalı merkezi oldu. Ilkİlk Roma Imparatoruİmparatoru [[Caesar Divi Filius Augustus|Augustus]] tarafindantarafından sehreşehre belediye olma imtiyazlariimtiyazları verildi. Imparatorlukİmparatorluk [[Principatus dönemi]] ya [[Pertinaks]] ya da [[Septimius Severus]] imparatorluk donemindedöneminde "Roma kolonisi" imtiyazlariimtiyazları verildi. RomalilarRomalılar donemindedöneminde sehirşehir ticaret ve deniz ulasimulaşım merkezi oldu; sehirdeşehirde "preator" ve "queastor" idarecileri bulundu; sehirşehir zenginlerin villalarivillaları ve buyukbüyük kamu yapilariyapıları ile donatildidonatıldı. SehirdeŞehirde M.OÖ. 76-75de "questor" gorevigörevi yapan unluünlü [[Marcus Tullius Cicero]] sehrişehri "splendidissima urbs (muhtesemmuhteşem sehirşehir)" olarak nitelendirdi.
 
MS 5. yuzyilinyüzyılın baslarindabaşlarında sehirşehir [[Vandallar]]inın hucumunahücumuna ugrayipuğrayıp talan edildi. M.S. 6. yuzyildayüzyılda ise [[I. Justinianos]]'un Italyaİtalya'yi fethi sirasindasırasında ilk defa Bizans ImparatorluguImparatorluğu eline gecengeçen sehirlerşehirler arasinaarasına olmusturolmuştur. Bundan sonra "Lilybaeum" Bizans ImparatorluguImparatorluğu'nun bir parcasiparçası oldu. Bu donemdedönemde ozellikleözellikle bu idarenin son yillardayıllarinda digerdiğer Sicilya sehirlerişehirleri gibi BizanslilarinBizanslıların ihmaline igradiiğradı ve sehirşehir bircokbirçok korsan hucumlarininhücumlarının hedefi oldu.
 
8. yuzyildayüzyılda butunLilybaeum sehri de bütün Sicilya ile birlikte AraplarinArapların eline gectigeçti. Arap Sicilya EmirligiEmirliği'nin bir parcasiparçası oldu. Araplar sehrinşehrin isiminiismini "Marsala"'ya cevirdilerçevirdiler. Bu isimin asli sehrinşehrin limaninlimanın o gunlerdegünlerde cokçok buyukbüyük olmasinaolmasına atfen "Marsa Âlî (BuyukBüyük Liman)" veya "Marsa Allah" olduguolduğu iddia edilmektedir. Fakat bazilaribazıları bu ismin sehirşehir yakinlarindayakınlarında buyukbüyük deniz tuzlalarituzlaları bulundugubulunduğu iciniçin "Deniz Tuzu - Mar Sala" teriminden ortaya cikarildiginiçıkarıldığını savunmaktadirlarsavunmaktadırlar. Arap idaresinde sehirşehir ve limanilimanı demografik ve iktisadi bakimdanbakımdan gelistigelişti ve sehrişehri bir MagribiMağribi Arap sehrişehri gorumunugörümünü aldialdı.
 
11. yüzyılların sonlarında Sicilya'nın Normanlar tarafından istilası ile şehir bir Hristiyan yerleşkesi şekiline döndü. Bundan sonra Marsala, Normanlar, Swabia hanedanı, Angevin hanedanı ve Aragonlu hanedanı idaresi altında bulundu. İspanyol asıllı Aragonlular altında şehrini hinderlandında bulunan mümbit arazilerin tarıma açılması ve bunun da limana iş alanı sağlaması dolayısıyla çok refahlı bir dönem geçirdi. Fakat 1575de [[V. Karl (Kutsal Roma İmparatoru)]] Osmanlı donanmasının ve Osmanlılara bağlı Mağripli korsanların Akdeniz'de en büyük limanlardan biri olan Marsala limanı ele geçirmesi tehditi olduğu nedeni ile Marsala'nın büyük limanı yıktırdı. Bu nedenle iki yüzyıl Marsala şehri büyük bir kriz geçirip küçük bir sahil şehrine dönüştü.
<!--
The ancient harbor that lay on the northeast was destroyed by [[Charles V, Holy Roman Emperor|Charles V]] to prevent its occupation by pirates. The modern harbor lies to the southeast.
 
Marsala'nın tekrar gelişmeye başlaması 18. yüzyılın sonlarında Marsala şarabının bir ihraç malı olması ile oldu. John Webster adlı bir İngiliz şehire gezmeye geldiği zaman şehir yerli bağcılarınin üretiği şarabın doğal olarak devamlı yüksek alkollü, güzel içimli bir şarap olduğunu anladı. Fakat Marsala şarabi uzun deniz seyahatlarıne dayanamadığı için ihraç edilemekteydi. John Woodhouse deneyimler yaparak eğer bu yerel şaraba belirli oranda saf alkol katılırsa bu şarabın ihraç edilebileceğini ve o zaman çok revaçta ihraç şarapları olan [[Porto]] ve [[Madeira]] şarapları ile rekabet edeceğini buldu. John Woodhouse Marsala şaraplarını İngiliz donanması ve İngiltere'de büyük bir promosyonla satmaya başladı ve Marsala yeniden bir refah dönemine girdi. Woodhouse kendi fonlarını kullanarak Marsala'da bazı büyük imar yatırımları yaptı, Bunların başında Marsala da 1575de yıkılmis olan eski büyük limanın güneydoğusunda yeni Margetilo Limanı kurulması gelmekteydi.
On May 11, 1860, [[Giuseppe Garibaldi]] and his "thousand" landed at Marsala and began his campaign to overthrow [[Bourbon house|Bourbon]] rule in Sicily as a step toward Italy's unification.
 
Marsal için 19. yüzyılda en önemli olay İtalya birliğini sağlamak için 11 Mayıs 1860da [[Giuseppe Garibaldi]]'nin kurduğu "Binler" ordusunun Sicilya'nın Burbon Hanedanınin idaresinden alınıp İtalya Krallığı'na bağlanmasını sağlamak için Marsala çıkması gelmektedir.
-->
 
II. Dünya Savaşı'nda 11 Mayıs 1943de Marsala Büyük Britanya Hava Kuvvetleri tarafından çok büyük hava bombardımanı hücumuna uğradı. Şehrin limanı ve barok binalarla dolu olan tarihi merkezi çok büyük maddi hasara uğrayıp nerede ise yerle bir oldu. Bu hücum şehrin sivil halkı arasında da büyük sayıda ölümler olmasıyla sonuçlandı.
 
==Demografi==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Marsala" sayfasından alınmıştır