Dekonstrüktivizm: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok
Wall-e Bot (mesaj | katkılar)
k Mekan ----> Mekân (Yazım düzeltmeleri), replaced: mekan → mekân (5) using AWB
32. satır:
=== Dekonstrüktivist felsefe ===
[[Dosya:Turning Torso 3.jpg|thumb|200px|[[Santiago Calatrava]]'nın Tasarladığı ve [[İsveç]]'in [[Malmö]] şehrinde yer alan [[Turning Torso]] Binası]]
Dekonstrüktivist felsefenin [[mimarlık teorisi]]ne yansıması [[Peter Eisenman]]'nın filozof [[Jacques Derrida]]'nın görüşlerinden etkilenmesiyle başlamıştır.<ref name="JacquesObit"/> Peter Eisenman bu hususta görüşlerini oluştururken [[yapısöküm]] düşünce hareketini felsefi bir başlangıç noktası olarak kabul etmiş ve Jacques Derrida ile [[Parc de la Villette]] projesinin yarışması dahil olmak üzere pratik alanda çalışmalar yürütmüştür. Yürütülen tüm bu çalışmalar Chora L Works adlı bir kitapta toplandı.<ref name="Chora">{{Kitap belirt| yazar=Jacques Derrida ve Peter Eisenman | başlık =Chora L Works | url =http://books.google.com/books?id=dn9wQgAACAAJ&dq=Chora+L+Works+Jacques+Derrida++Peter+Eisenman&hl=en&ei=z7Q4TIPbFYm6jAfI38WBBA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCUQ6AEwAA | erişimtarihi =10 Temmuz 2010 | erişimyılı =| erişimayı = | yayımcı=Monacelli Press | yıl=1997 | yer = | dil = | id = | bölüm = | sayfalar = | alıntı =}}</ref> Jacques Derrida ve Peter Eisenman'a ek olarak [[Daniel Libeskind]] de<ref name="Libesk">{{cite web|url=http://www.daniel-libeskind.com/projects/show-all/imperial-war-museum-north/ |başlık=Imperial War Museum North Earth Time" |yayımcı=Daniel Libeskind'den alıntı: ''"This project develops the realm of the in between, the inter-est.... Pointing to that which is absent"''.|erişimtarihi=11 Temmuz 2010}}</ref> “[[bulunuş metafiziği]]” konusuna ilgi duyuyorlardı ki bu kavram dekonstrüktivist felsefenin mimari teori ile açıklanmasının en önemli ve ana konusudur. Mimarlığın [[dil felsefesi]]nin metodları kullanarak iletişim kurma kapasitesine sahip bir dil olduğu kabul edilmektedir.<ref name="Chora">{{Kitap belirt| yazar=Jacques Derrida ve Peter Eisenman | başlık =Chora L Works | url =http://books.google.com/books?id=dn9wQgAACAAJ&dq=Chora+L+Works+Jacques+Derrida++Peter+Eisenman&hl=en&ei=z7Q4TIPbFYm6jAfI38WBBA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCUQ6AEwAA | erişimtarihi =10 Temmuz 2010| erişimyılı =| erişimayı = | yayımcı=Monacelli Press | yıl=1997 | yer = | dil =İngilizce | id = | bölüm = | sayfalar = | alıntı =}}</ref> Varlık ve yokluğun veya doluluk ve boşluğun diyalektiği kavramları Peter Eisenman'ın uygulama fırsatı bulan veya bulmayan tüm tasarımlarında yer alan kavramlardır. Hem Jacques Derrida hem de Peter Eisenman bulunulan mekanınınmekânının mimarlık olduğu ve de var olmak ile yok olmak diyaletiklerinin hem inşaat (İngilizce: construction) hem de dekonstrüksiyon (İngilizce: deconstruction) kavramlarından bulunduğu görüşünü benimsemektedir.<ref name="Curl">{{ansiklopedi belirt |son= |ilk= |madde=A Dictionary of Architecture and Landscape Architecture |ansiklopedi= |editör=James Stevens Curl |yayımcı=Oxford University Press, ISBN 0-19-860678-8 |yer= |yıl=2006 |basım=2. basım |cilt= |sayfalar= 880 sayfa |erişimtarihi=11 Temmuz 2010}}</ref>
 
Jacques Derrida'ya göre metinlerin anlaşılması en kolay klasik açıklamalar ile mümkün olabilir. Bu bağlamda bakıldığında dekonstrüksiyon stilinde tasarlanmış herhangi bir mimarlık eseri de var olabilmesi için son derece köklü bir geçmişten gelen geleneksel bir yapının varlığına ihtiyaç duyar; böylece o yapının varlığına karşı esnek bir tasarım olduğunu ortaya koyabilir.<ref name="Derrida">{{ansiklopedi belirt |son= |ilk= |madde=Of Grammatology |ansiklopedi= |editör=Jacques Derrida |yayımcı=John Hopkins University Press |yer= |yıl=1967, 1998-son basım |basım= |cilt= |sayfalar= 360 sayfa |erişimtarihi=11 Temmuz 2010}}</ref>
59. satır:
Deformasyon yani biçiminin bozulması ve dislokasyon yani altüst olma kavramlarına yatkın olan dekonstrüktivizm akımı bunlara ek olarak [[Dışavurumculuk]] ve [[Dışavurumcu Mimarlık]] akımlarımdan da etkilenmiştir. Dekonstrüktivist bazı tasarımların [[Dışavurumculuk]], [[Yeni-Dışavurumculuk]] ve [[Soyut Dışavurumculuk]] akımlarının taşıdığı özellikleri aynen taşıdıkları bazı örneklere de zaman zaman rastlanmıştır. Bu duruma bir örnek vermek gerekirse [[Coop Himmelb(l)au]] tarafından tasarlanmış ve farklı açılardan oluşmuş şekillerden oluşan [[Ufa-Kristallpalast]] soyut geometrik şekillerden oluşan resimler yapmış [[Franz Kline]]'nin çalışmalarını anımsatmaktadır. Ufa-Kristallpalast açısal şekilleri ile [[Almanya]] kökenli dışavurumcu bir ressam olan [[Ernst Ludwig Kirchner]] tarafından tasarlanmış Almanya kasabalarının caddelerini anımsatır.<ref name="UfaK">{{cite web|url=http://www.das-neue-dresden.de/kino-kristallpalast.html|başlık=UFA- Kino "Kristallpalast"|yayımcı=Das-Neue-Dresden.de|erişimtarihi= 3 Kasım 2010}}</ref> [[Wassily Kandinsky]]'nin çalışmaları da dekonstrüktivist mimariye benzerlikler göstermektedir.<ref name="Kandinsky">{{ansiklopedi belirt |son= |ilk= |madde=Point and Line to Plane |ansiklopedi= |editör=Wassily Kandinsky |yayımcı=Dover Publications, ISBN 0-486-23808-3 |yer=New York |yıl= |basım=1979 |cilt= |sayfalar= 146 sayfa |erişimtarihi=11 Temmuz 2010}}</ref> Kandinsky'nin figüratif ve somut sanattan uzaklaşıp soyut dışavurumculuğa yönelmesi de dekonstrüktivist mimarların aşina olunan geometriyi süs olarak kullanmaktan vazgeçmesi arasında da oldukça belirgin bir benzerlik vardır.
 
1980'li ve 1990'lı yıllarda oluşturulmuş bazı sanat eserleri ve mimari yapılarda da dekonstrüktivizimin izlerini bulmak mümkündür. Buna en iyi iki örnek [[Maya Lin]] ve [[Rachel Whiteread]]'in çalışmalarıdır. Maya Lin'in 1982 yılında tasarladığı [[Vietnam Şehitleri Anıtı]]'nın granit plakaların yer döşemesi ile çok keskin bir biçimde pozisyonlanması bu duruma güzel bir örnektir.<ref name="Vietnamm"/> Bu plakaların adeta kırılmış dağılmış gibi gözükmeleri ve üzerlerindeki yazıların minimalist bir şekilde sınırlanmış olması ile bu tasarımın dağılmış, parçalanmış hissi verilmek istenmiş ve tasarımın kendisine yazıdan daha fazla okunması ve anlanması amaçlanmıştır ki bu dekonstrüktivizm anlayaşı ile birebir örtüşmektedir. Maya Lin dekonstrüktivist bir yapı olan ve [[Peter Eisenman]] tarafından tasarlanmış [[Wexner Sanat Merkezi]]'nin tasarlanması çalışmalarına da katılmıştır.<ref name="pete">{{Kitap belirt| yazar=Neil Edward Brooks ve Josh Toth | başlık =The mourning after: attending the wake of postmodernism | url = url=http://books.google.com/books?id=S2t2m20XVHkC&pg=PA126&dq=Wexner+Center+for+the+Arts+1989&hl=en&ei=_QhkTINhgpCMB67znbUJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CFwQ6AEwCDgU#v=onepage&q=Wexner%20Center%20for%20the%20Arts%201989&f=false| erişimtarihi =12 Ağustos 2010 | erişimyılı = | erişimayı = | yayımcı= | yıl= | yer = | dil = İngilizce | id = | bölüm = | sayfalar = | alıntı =}}</ref> [[Büyük Britanya]]lı bir heykeltraş ve sanatçı olan Rachel Whiteread'in tasarladığı mimari mekanmekân düzenlemeleri de çağdaş sanatın mimari ile biraraya geldikleri tasarımlar olarak nitelendirilirler. Mesela 1990 yılında yaptığı bir çalışma olan ''Ghost'' tüm bir mekanımekânı [[alçı]] ile kaplanmasıyla tüm boşlukların kapatılması simgelenmişti ki bu [[Jacques Derrida]]'nın mimarlığın var olma kavramı ile uyumludur.
 
Dekonstrüktivizim akımına etkisi olan veya birbirini etkileyan başka birisi de [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD'li]] bir sanatçı olan [[Gordon Matta-Clark]]'dır.<ref name="MattaC">{{cite web|url=http://www.cca.qc.ca/en/collection/31-gordon-matta-clark-archive|başlık=Gordon Matta-Clark Archive|yayımcı=Canadian Centre for Architecture|erişimtarihi= 29 Ekim 2010}}</ref> Eğitimi sırasında Fransız kökenli [[dekonstrüksiyon]] felsefecilerinden etkilenen Gordon Matta-Clark; süreç içinde ''[[détournement]]'' adı verilen ''var olan sanatsal unsurların yeni bir oluşum için kullanılması'' anlayışını ortaya koymuş ve tasarımlarını da bu yönde oluşturmuştur.<ref name=" GMCW">{{cite web|url= http://www.artinfo.com/news/story/24688/gordon-matta-clark-at-the-whitney/ |başlık= Gordon Matta-Clark at the Whitney|yayımcı= William Hanley, ARTINFO (11 Nisan 2007) |erişimtarihi= 29 Ekim 2010}}</ref> ''Bina parçaları/kesikleri'' (İngilizce: ''Building cuts'') adını verdiği; terk edilmiş kullanılmayan binaları bazen içlerindeki yer döşemeleri, tavanları, taşıyıcı sistemleri veya duvarlarını yıkarak sergi mekanımekânı olarak yeniden oluşturması (dekonstrüktive etmesi) ile sanat galerileri ve sanat eserlerini sergileme olanaklarını sunmuştur. Bu uygulama biçimleri sonradan hem dekonstrüktivizm felsefesine, hem de bunun mimarlıkta uygulanmasına oldukça önemli etkileri olmuştur.<ref name="GordonMatta">{{cite web|url=http://www.cca.qc.ca/system/items/3298/original/GMC_CCA.pdf?1255983295|başlık=The Gordon Matta-Clark Archive at the Canadian Centre for Architecture |yayımcı=Louise Désy ve Gwendolyn Owens|erişimtarihi= 29 Ekim 2010}}</ref>
[[Dosya:Prag ginger u fred gehry.jpg|thumb|200px|[[Frank Gehry]] ve [[Vlado Milunic]]'in [[Çek Cumhuriyeti]]'nin başkenti [[Prag]]'da tasarladıkları [[Dans Eden Ev]]]]
 
73. satır:
=== Bilgisayar destekli tasarım ===
[[Dosya:Wfm stata center.jpg|thumb|200px|[[Bilgisayar Destekli Tasarım]] ürünü olan ve [[Frank Gehry]] tarafından tasarlanan ve [[Massachusetts Teknoloji Enstitüsü]]'nün bir parçası olan [[Stata Merkezi]]'nin inşaatı 16 Mart 2004 tarihinde tamamlanmıştır.]]
[[Bilgisayar Destekli Tasarım]]<ref name="Bilg">{{Kitap belirt| yazar=Gerald E. Farin, Josef Hoschek ve Myung-Soo Kim | başlık =Handbook of Computer Aided Geometric Design | url = http://books.google.com/books?id=0SV5G8fgxLoC&printsec=frontcover&dq=Computer+Aided+GEOMETRIC+DESIGN&source=gbs_summary_s&cad=0#v=onepage&q&f=false| erişimtarihi =4 Kasım 2010 | erişimyılı = | erişimayı = | yayımcı= | yıl= | yer = | dil = İngilizce | id = | bölüm = | sayfalar = | alıntı =}}</ref> günümüzün çağdaş mimarlık eserlerinin inşaatı için oldukça önemli bir araçtır. Dekonstrüktivizm stilinde tasarlanmış projelerde bu teknolojinin kullanılması diğer mimari stillere kıyasla daha fazla önem taşımaktadır. Üç boyutlu modelleme ve hem kurgusal hem de gerçek animasyonlarda son derece karmaşık mekanlarınmekânların tasarlanması ''Bilgisayar Destekle Tasarım'' ile ([[İngilizce]]: ''CAD'' veya ''Computer Aided Design'') mümkün olmasının yanı sıra bu teknoloji ile tasarlanmış eserlerin ''Bilgisayar Destekli Üretim'' (İngilizce: ''CAM'' veya ''Computer Aided Manufacturing'') ile son derece karmaşık bina detaylarının birebir ve ekonomik olarak üretilmesi mümkündür.<ref name="Curves">{{cite web|url= http://www.farinhansford.com/books/cagd/|başlık=Curves and Surfaces for CAGD|yayımcı=Gerald Farin, Morgan-Kaufmann, 2002|erişimtarihi= 4 Kasım 2010}}</ref><ref name="ArchShape">{{cite web|url= http://www.emis.de/journals/NNJ/Butelski.html |başlık= The Architecture of Curved Shapes |yayımcı=Kazimierz Butelski, Cracow University of Technology|erişimtarihi= 4 Kasım 2010}}</ref>
 
Ayrıca zaman içinde teknolojinin gelişmesi ile daha karmaşık mimari modellerin oluşturulması imkanı doğmuştur. Bu yazılımlardan en popüler olanlarından birisi ve [[Frank Gehry]] tarafından da kullanılan Digital Project hem CAD programlarının, hem de [[CATIA]] adı verilen eşgüdümlü üç boyutlu etkileşimli uygulama programlarının bir araya getirilmesi ile oluşmuş programdır.<ref name="GehryTT">{{cite web|url=http://www.gehrytechnologies.com/ |başlık=Gehry Technologies|yayımcı=|erişimtarihi= 4 Kasım 2010}}</ref> [[VectorWorks]]<ref name="VectorW">{{cite web|url=http://www.nemetschek.net/ |başlık=VectorWorks| yayımcı=|erişimtarihi= 4 Kasım 2010}}</ref>, [[ArchiCAD]]<ref name="Acadg">{{cite web |url=http://www.graphisoft.com/products/archicad |başlık=ArchiCAD |yayımcı=GraphiSoft.com |erişimtarihi= 4 Kasım 2010}}</ref>, [[SolidWorks]]<ref name="SolidWorks">{{cite web |url=http://www.solidworks.com/ |başlık=SolidWorks |erişimtarihi= 4 Kasım 2010}}</ref>, [[Revit]]<ref name="RevitD">{{cite web |url=http://usa.autodesk.com/adsk/servlet/pc/index?id=3781831&siteID=123112 |başlık=Autodesk Revit Architecture |yayımcı=Autodesk |erişimtarihi= 4 Kasım 2010}}</ref> gibi farklı yazılımlar da bu amaçla kullanılmaktadır.