Orta Dünya evreni: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Tuleytula (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Tuleytula (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{dablink|Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreni ile ilgili yazdığı öykülerin büyük bir kısmının yaşandığı hayalî mekan için bakınız: [[Orta Dünya]]}}
 
[[J. R. R. Tolkien]], [[İngiliz Edebiyatı]]'na bir [[mitoloji]] kazandırmak gayesiyle "'''Orta Dünya evreni'''"ni<ref>Bu hayalî evreni adlandırmak için "'''Tolkien evreni'''", "'''Tolkien mitolojisi'''", "'''Tolkien efsaneleri'''", "'''Orta Dünya efsaneleri'''" gibi başka adlar da kullanılmaktadır.</ref> kurguladı.<ref>Tolkien'in bazı hayranları tarafından '''Orta Dünya mitolojisi''' tabiri kullanılır. Yüksek fantazi sınıfına giren kurgulamalar, insanlar ona inanmadıkları ve ruhâni (veya psikolojik) yaşantıyla bir bağ kurmadıkça, [[mitoloji]] seviyesine ulaşamaz. Günümüz itibariyle dünyada, Orta Dünya evreninin bir inanç olarak benimsendiğini kanıtlayacak bir bilimsel veri yoktur.</ref> [[Tolkien]] kurgusal Orta Dünya evreninde hiçbir dine değinmedi, ''[[Silmarillion]]''’da kendi yaratılış öyküsünü kurdu. Yazar, kitaplarında ögeleri birbiriyle tutarlı bir hayalî evren yapmaya büyük bir çaba harcadı. Öyle ki, 81 yıllık yaşamının büyük bir kısmını bu efsaneyi üretmeye adamıştır. Orta Dünya evreninin gerçek dünyayla alternatif ırkları, milletleri, dilleri, vs. vardır. Bu ırklar, [[Ainur]], [[Elf (Orta Dünya)|elfler]], [[İnsan (Orta Dünya)|insanlar]], [[Cüce (Orta Dünya)|cüceler]], [[Ork (Orta Dünya)|orklar]], vd.
 
'''"'''" da denilen bu yaratılmışlar aleminin bir yaratıcısı vardır. Elfler tarafından '''[[Eru Ilúvatar|Ilúvatar]]''' olarak isimlendirilen bu yaratıcı, kendisinden başka hiçbir şey yokken, önce "'''Ainur'''"u yarattı. Sonra Ainurla birlikte [[Ainulindalë|Büyük Müzik]]'i üretmiştir. Ardından, Ainura, müzikteki evreni -[[Arda (Orta Dünya)|Arda]]'yı inşa etmelerini emretti. Fakat, müziğin normal seyrine aykırı davranan [[Melkor]], Ilúvatar'ın istediği evrenin inşası sırasında da aynen müzik icra edilirken yaptığı gibi isyan etti ve yanına daha az güçlü olan başka yaratıklardan da toplayarak mükemmel tasarımın ortaya çıkmasını engelledi.
 
J. R. R. Tolkien'in kurgusal [[Orta Dünya]] evreninin başlangıcınıbaşlangıcının anlattığı eserianlatıldığı ''[[Ainulindalë]]'de'’de kainatın içindeki ve dışındaki bütün varlıkların hepsine birden (kainata) verilen isim '''Eä'''’dırEä’dır. Eä'nın etrafı varlık ötesi Boşluk'la çevrilidir. Eä'nın içinde yer alan uzaya ise '''"Arda'''" denir. Arda, Eä'nın tam ortasında yer alır. Arda'nın '''"Boşluk'''" denilen kısmı [[Ekkaia|Kuşatan Deniz]]'i her yönden sarmış durumdadır. [[Ainur]], Eä'nın merkezinde yaratılmış olan Arda'ya iner ve bomboş bulur. Daha önce Ainulindalë'de hayalini gördükleri yer değildir burası. Ainur, hayalini gördükleri varlığı Arda'yı yaratmak için işe koyulur. '''Ambar'''’ınAmbar’ın (Yeryüzü'nünyeryüzünün) üzerine yerşekillerini yaparlar. Fakat [[Melkor]] her zaman karşılarında durur. Asla, [[Valar]]'ın yapmayı arzuladığı şeyleri yapmalarına izin vermez. Sonuçta, Arda'nın yaratılması tamamlandığında Valar üzülür. Karşılarındaki evren, hayal ettikleri evren değildir. Melkor ve iyi Valar arasındaki mücadeleler, çağlar boyunca hiç bitmez ve daha sonraları hayata gözlerini açan ırklar, kendilerini iyi Valar ile kötü Melkor arasında tercih yapmak durumunda bulur. İyi tarafı ve kötü tarafı seçenler arasındaki savaşlar [[Birinci Çağ]]'ın sonunda Melkor yenilene kadar ve [[Üçüncü Çağ]]'ın sonunda Melkor'un en büyük hizmetkârı [[Sauron]] nihai olarak yenilene kadar devam eder.
 
Orta Dünya tarihini anlatan [[Silmarillion]], [[Húrin'in Çocukları]], [[Hobbit]], [[Yüzüklerin Efendisi (kitap)|Yüzüklerin Efendisi]], vd. kitaplarda Orta Dünya'nın aydınlığa erişmiş ve karanlıkta kalmış ırkları ve kavimleri arasındaki savaşlar, olaylar ve trajediler işlenir. Orta Dünya evrenini anlatan kitapların bir kısmı Tolkien'in ölümünden sonra, oğlu [[Christopher Tolkien]]'in -babasının yaklaşık 50 yıllık bir dönemde kaleme aldığı bütün notları incelediği- büyük çabası ile yayına hazır hale geldi.