Tjalling Koopmans: Revizyonlar arasındaki fark

'''Tjalling Charles Koopmans''' (d. [[28 Ağustos]] [[1910]], 's-Graveland-[[Hollanda]] – ö. [[26 Şubat]] [[1985]], [[New Haven]]-[[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]). 1975'de [[Nobel İktisat Ödülü]]'nü [[Leonid Kantoroviç]] ile ortaklaşa kazandı.

 

Koopmans Holanda'da [['s-Graveland]] şehrinde doğdu. 1927'de daha 17 yaşında iken matematik okumak üzere [[Utrecht Üniversitesi]]ne girdi, ama 1930'da teorik fizik bölümüne geçti. 1933'de aynı şekilde matematik ve fizik okuduktan sonra iktisatçı olan [[Jan Tinberge]] ile tanışti ve onun hocalığı altında matematik iktisat okumak için [[Amsterdam]]'a gitti. Koopmans matematik iktisat çalışmalari yanında [[istatistik]] ve [[ekonometri]] alanlarında da çalısmalar yaptı. Özellikle 1935 sonbaharında Norveç'e gidip [[Ragnar Frisch]] yanında çalışmalardan çok etkilendi. Tez hocası Leiden'e tayin olduğu için Koopmans üniversite master yüksek lisans diplomasını 1936'da [[Leiden Üniversitesi]]'nden aldı.

 

1936-1938'de hocası olan Tinbergen Genevre'ye [[Milletler Cemiyeti]] Maliye Bolumu'nde çalışmaya gidince, Koopmans Rotterdam'da [[Erasmus Üniversitesi]]'nde Tinbergen'in derslerini vermeye başladı. 1938'de Koopmans'da Genevre'ye gidip Milletler Cemiyeti'nde Maliye Bölümü'ne girdi ve burada Tinbergen'in ABD için hazırladığı ekonometrik konjontür tahmin modelinin benzerini İngiltere ekonomisine tatbik etmek için çalışmalara başladı. Burada çalışan tanınmış (sonradan Nobel İktisat Ödülü alacak olan) [[James Meade]] ile yakın araştırma ilişkileri kurdu. [[II. Dünya Savaşı]] başlayınca karısı ve küçük bebek olan kızı ile birlikte Koopmans 1940'da ABD çalışmaya gitti. Koopmans [[Washington]]da İngiliz Ticaret Gemicilik Misyonu'nda çalıştı ve İngiltere'nin Amerikan aldığı savaş malzemelerinin Atlantik Denizi üzerinde taşıma sorunlarıyla ilgilendi. Burada çalışmasını [[taşımacılık iktisatı]] üzerine, özellikle optimal ileti yolları, sorunu üzerine odaklandı. 1944de İngiliz hükümetinin yaptığı bir reorganizasyon dolayısıyla işini kaybeden Koopmans [[Şikago]]ya geçerek [[Şikago Üniversitesi]]'ne bağlı bir arastirma kurumu olan Cowles Ekonomik Araştırma Komisyonu'nda çalışmaya başladı. Koopmans 1946'da ABD vatandaşlığına geçti. 1948'de Koopmans çalıştığı araştırma kurumunun direktörlüğüne getirildi. Bu kurumun malî finansmanini sağlayan Cowles desteğini 1955'de [[Yale Üniversitesi]] vermeye başladı ve bu üniversitede yeni bir Cowles Ekonomik Araştırma Komisyonu kuruldu ve Koopmans da Yale Üniversitesi'ne geçti. Orada çalışmalarını [[optimal büyüme iktisadı]] ve eylem araştırması içinde bulunan [[eylem analizi]] üzerine çekti.

 

Koopmans'ın yaptığı ilk araştırma fen bilimi uzerinde [[Hartree-Fock]] teorisi üzerine oldu ve sonuç olarak [[kuantum kimya]] alanında gayet iyi bilinen [[Koopmans'in teoremi]] ile sonuçlandı. Matematik iktisat alanında araştırmaları eylem analizi, üretim, maliyet ve fiyatlama için girdi ve çıktılar arasındaki bağlantılar ve bunların [[ekonomik etkinlik]] ve [[fiyatlar]] ile ilişkileri üzerinde oldu. 1975'de Kantoroviç ile ortaklaşa kazandığı Nobel İktisat Ödülü kaynak dağılımı ve özellikle kaynakların optimal kullanılması teorisine yaptığı büyük katkılar nedeni ile verildi.

== Dış kaynaklar ==

* [http://nobelprize.org/economics/laureates/1975/koopmans-autobio.html Nobel otobiyografi]

* [http://vvvvvvvv.scriptmania.com/newfolder/megaw/nb/koopmans.htm Tjalling Charles Koopmans]

* [http://newton.nap.edu/html/biomems/tkoopmans.html Herbert Scarf tarafından hazırlanmış bibliyografik anılar]

 

{{Nobel Ekonomi Ödülü Kazananlar (1969-1975)}}