Yaz uykusu: Revizyonlar arasındaki fark

Zor şartlar altında yaz uykusuna yatan hayvanlar arasında; [[timsah]]lar, tropik bölgelerde yaşayan bazı tatlı su balıkları, [[çamurgolyan balığı]], salyangozlar, [[kurbağa]]lar sıralanabilir.

 

Ağustos günlerinde, dallar ve yapraklar altında kendilerini [[kamufle]] etmiş, kaskatı kesilerek toprağa yapışmış [[kurbağa]]lara rastlamak mümkündür. Kendilerini kurumuş bataklıklara canlı canlı gömenler de vardır. Bataklık kazıldığında bunlara rastlamak mümkündür. Böyle bir kurbağa alınıp bir [[akvaryum]]a bırakıldığında kısa bir zaman içinde tekrar canlanıp yüzmeye başlar. Ancak yüzüşü, bahar aylarındaki gibi enerjik değildir. Hiç ses çıkarmadan yavaş yavaş yüzer. Hatta arka bacakları çimdiklense bile vıraklamaz.

 

Hayvanların bir kısmı tam bir yaz uykusuna yatmaz. Ara sıra kovuklarında uyanırlar. [[Çizgili sincap]] kısmi bir uykucudur. Kütüğün altındaki toprak inini yapraklarla döşeyerek kendine bir yatak hazırlar ve üstünde uykuya dalar. Isıyı geçirmeyen serin toprak altında besine ihtiyacı yoktur. Uyku süresince vücut ısısı düşer. 2-3 hafta uykuda kalır. Şayet yumuşak toprak açılarak yatak odasına ulaşılacak olursa, uykuda yakalanabilir. Derisine dokunulduğunda, vücudunun soğuk olduğu hissedilir. Fakat tam bir yaz uykucusu olmadığından, dokunmayla tatlı uykusundan uyanacak ve rahatsız edildiğinden acı acı çığlıklar atacaktır.

 

[[Yer sincabı]], çizgili sincaptan daha fazla uykucudur. Gerçek bir yaz uykusuna yatar. Bir şubat günü yer sincabının kovuğu faaliyet içinde sarsılır. Bu altın sarısı hayvan havayı çığlıklarla doldurur. Bacakları telaşla koşuşur. Ağustos ayında ise kovuğu, terk edilmiş bir çöl şehri kadar sakindir. Dikkatlice toprağı eşeleyerek, düzgünce açılmış tünelden yer sincabının tabanı çimle döşenmiş yatak odasına ulaşılabilir. Çizgili sincabın tersine bu hayvan dokunulduğunda uyanmaz. Kafası aşağı bükülmüş, kuyruğu kulaklarına kadar kıvrılmış, vücudu tostoparlak bir vaziyettedir. Bu canlı kürk torbasına dokunulduğunda bir hayat emaresi fark edilmez.

 

[[Afrika]]'nın [[akciğerli balıklar]]ının da yaz uykusu meşhurdur. Nehir suları kuruyunca balçığa gömülerek uyuşuk halde suların tekrar gelmesini beklerler. Nehirler veya göller kuruduğu zaman dip çamurunda kendileri için bir oyuk açarlar. Etraflarında su geçirmez bir koza örerek bir mevsim kadar veya daha fazla bir zaman için derin bir uykuya dalarlar. Kozalarında [[akciğer solunumu]] sayesinde kurak mevsimi atlatırlar. Sularda [[solungaç solunumu]] yapan bu ilgi çekici balıklar ihtiyaç duydukları böyle zamanlarda akciğer solunumu yaparlar. Çift [[solunum]]lu manasında [[Dipnoi]] olarak da bilinirler. Çamurun arasından geçen bir delik vasıtasıyla [[oksijen]] ikmali yaparlar. Bu balıklar yaz uykusundayken kendi kas dokularının bir kısmını gerekli enerji için harcar. Kendi dokusunu besin olarak [[absorbe]] etmesi sonucu 3 cm'lik bir boy kaybı olur [[Avustralya]]'nın Burnett ve Mary Irmağındaki Akciğerli baramunda, [[Afrika]]'nın Senegal balçık balığı, Nil balçık balığı, Güney Amerika'nın Karamaru balıkları (?) hep yaz uykusuna yatan akciğerli balıklardır.

 

* [[Kış uykusu]]

 

* [http://kitap.hakikatkitabevi.com/cgi-bin/cgi.exe/rehber/query=!28limid+!7C+yay+/doc/{@93911}? Rehber Ansiklopedisi]

 

[[Kategori:Uyku]]

[[Kategori:Yaz]]

[[Kategori:Zooloji]]

 

[[cs:Letní spánek]]