Toplumsal cazibe yanlılığı: Revizyonlar arasındaki fark

Toplumsal cazibenin kişiler tarafından farklı yorumlandığı diğer alanlar şunlardır:

 

 

Yapılan bir araştırmada toplumsal cazibe yanlılığı ortadan kaldırılamıyor ise araştırmacı, toplumsal cazibe yanlısı yanıtlarla kısıtlı olan bir örneklem oluşturur. Buradaki varsayı, bir kişinin belirli sorulara verdiği yanıtların tüm denekler için aynı sapma oranına sahip olacağıdır. Marlowe-Crowne Toplumsal Cazibe Ölçeği (MCSDS) toplumsal cazibe yanlısı yanıtların ölçümünde kullanılan testlere örnek olarak verilebilir <ref name="Crowne"> Crowne, D. P., & Marlowe, D. (1960). ''Psikopatolojiden bağımsız yeni bir toplumsal cazibe ölçeği''. Consulting Psychology, 24, 349-354</ref>. Toplumsal cazibe yanlısı yanıtlara gereğinden fazla bağımlı olan denekler araştırma kapsamından çıkarılır. Bu ölçeğe göre orta katmanda yer alan deneklerin deney [[istatistik]]lerine katılıp katılmayacakları ise araştırmacı tarafından belirlenir. Ancak, bu tür ölçeklerin büyük sorunlarından biri deneklerin toplumsal cazibeye olan bağımlılıklarının farklı düzeylerde olmasıdır. Bu, toplumsal cazibe yanlılığının bu olguyu ölçmeye yarayan yöntemler dizgesinin vardığı sonuçlarla ayrışmasına neden olur.

 

'''Toplumsal cazibe'''nin psikoloji ve sosyal bilimlerde gözlenme biçimi [[anket]]e katılan kişilerin toplumda genel olarak kabul gören eğilimleri sergilemeleridir. Bu, insanların olabildiğince 'normal' görünmeleri isteğine sahip olduklarını göstermektedir.

 

"Toplumsal cazibe", toplumla olabildiğince barışık olma eğilimini ifade ederken "uysallık", kişilerin karşılaştıkları soruları içerikten bağımsız olarak olumlu yanıtlaması olarak bilinir.

 

[[ampirik|Gözlemsel]] ve [[Sosyal psikoloji|psiko-sosyal]] araştırmalarda kullanılan [[deneysel yöntem]]ler elde edilen yanıtlardaki ''sosyal cazibe''nin yarattığı bozulmayı farklı aygıtlarla ölçebilirler <ref name= Corbetta >{{it icon}} Corbetta P., (2003) ''La ricerca sociale: metodologia e tecniche''. Cilt I-IV. Il Mulino, Bologna. </ref>.

 

Deneğin kişisel bilgilerinin gizli tutulduğu araştırmalar, deneğin sorulara verdiği yanıtlarda tümüyle dürüst davranamaması nedeniyle kimliksiz yönetim yöntemini öne çıkarır.<br />

Kimliksiz özyönetim doğallık, ayrışma ve rahatlama sağlar. Anket sorularının posta yoluyla ya da oy pusulalarına yazılarak dağıtılmasının daha iyi bir yöntem olacağı düşünülmektedir.

 

McBurney'nin 1994 yılındaki bir araştırmayı kaynak göstererek öne sürdüğü teze göre [[bilgisayar]] (özyönetim yazılımı) yardımıyla yapılan test yönetimi bilgisayarın kimliksiz oluşu nedeniyle ''toplumsal cazibe''yi azaltmaktadır. <ref name= McBurney > McBurney D.H., (1994) ''Araştırma Yöntemleri''. Brooks/Cole, Pacific Grove, California. </ref><br />

Genel anlamda bilgisayar, bu değişkenin etkilerini azaltmada etkili bir aygıt olabilir. Bunun nedeni, bilgisayarın en iyi anketörden daha doğal davranmasıdır (bilgisayarın yargılayıcı bir biçeme sahip olmaması ve denekle duygusal bir etkileşime girmemesi nedeniyle).

 

Toplumsal cazibe ölçümünde en yaygın biçimde kullanılan yöntem Marlow-Crowne Toplumsal Cazibe Ölçeği'dir <ref name="Crowne"/>. 33 madde içeren bu yöntemin kısaltılmış sürümleri sıkça kullanılmaktadır. [http://www.springerlink.com/content/g5771006303277ww/fulltext.pdf Thompson ve Phua] tarafından kullanılan 10 maddelik sürüm buna bir örnektir <ref> Thompson, E. R. & Phua, F. T. T. 2005. [http://www.springerlink.com/content/g5771006303277ww/fulltext.pdf Marlowe-Crowne kısaltılmış toplumsal cazibe ölçeğinin genel müdürler nezdindeki güvenilirliği], Journal of Business and Psychology, 19(4): 541-554.</ref>. <br />

1998 yılında konuyla ilgili araştırmalar yapan Paulhus Delroy, deneklerin sorulara verdikleri yanıtlardaki ''doğruluğu'' ölçmeye yarayacak bir psikometrik ölçek hazırlamıştır.<br />

Test, araştırmanın ana konusunu belirlemek amacıyla bir ana aygıtla (test ya da görüşme) desteklenmelidir.

"Paulhus Aldatma Ölçeği (PDS)" <ref name= Paulhus > Paulhus D.L., (1998) ''Paulhus Aldatma Ölçeği (PDS)''. Multi-Health Systems Inc., NY. </ref> adını taşıyan bu yöntem toplum tarafından daha kolay kabul edilen ve ''arzulanan'' yanıtları barındıran eski bir envantere dayanmaktadır.<br />

 

{{Kaynak viki

| url = http://en.wikipedia.org/wiki/Social_desirability_bias

{{Reflist}}

 

 

[[Kategori:Toplum bilimi]]