Mihail Bahtin: Revizyonlar arasındaki fark

'''Mihail Mihayloviç Bahtin''' ([[Rusça]]: Михаил Михайлович Бахтин ,d. [[17 Ekim]] [[1895]] – ö. [[7 Mart]] [[1975]]). Rus filozof ve edebiyat teorisyeni.

 

Düşünür olarak, Bahtin, [[20. yüzyıl felsefesi|20. yüzyıl düşüncesinde]] etkili olmuş isimlerinden biridir ve geliştirdigi perspektif ve kavramlar dogrudan felsefi metinler üretmediğinde bile her zaman kuramsal tartışmaların merkezi konularında yeralmıştır. Kendisinin doğrudan haberi olmadan, yaptığı çalışmalar yetmişli yıllar sonrası kuramsal sorunlara bir yanıt olma konumundadır. Onun çalışmaları [[Marksizm]], [[Yapısalcılık]] (özellikle dilbilim), [[Göstergebilim]] alanlarıyla hem etkileşim halinde olmuş hem de bu alanları dolaylı ya da dolaysız etkilemiştir.

 

Bahtin düşün alanına [[karnaval]], [[diyaloji]], [[kronotop]] gibi çok önemli kavramlar armağan etmiştir. Döneminde Stalinizm ile başı derde girmiş ve Rabelais hakkındaki kitabını çok geç bastırabilmiştir.

 

Bahtin, zamanında bu kavram yaygınlaşmış olmamakla birlikte ''disiplinlerarası'' düşünmenin en özgün örneklerinden birini ortaya koyar. [[Dilbilim]], [[Marksizm]], [[filoloji]], [[antoropoloji]], [[edebiyat kuramı]], [[felsefe]] ve hatta [[etnografya]] Bahtin'in çalışma alanlarıdır; ancak Bahtin tek tek bu disiplerin içine sıkıştırmaz kendini, aksine geniş kuramsal çerçevesini bu disiplinlerin tamamına yayar.

 

Zaten her zaman anlamla yüklü olan dil, monologa imkân vermez. Diyaloji, burada normal bir diyalogtaki gibi, iki kişi arasındaki söyleşi durumu değildir, esas olarak çoğul konuşan özneler arasındaki anlam ilişkisidir. Bu nedenle, "Diyalogun bağlamları sınırsızdır" der Bahtin. Buna bağlı olarak da çok-dillilik kavramı ortaya çıkar. Çok-dillilik, sözceler çokluğu ile ortaya çıkar. Bütün sözcelerin indirgenebileceği, ve bütün dillerin yanyana gelebileceği tek bir düzlem sözkonusu degildir.

 

 

[[Karnaval]] teriminin ortaya çıkışı da bu noktayla ilişkilidir. Karnaval, yaşamın merkezcil bir yapıya sahip olduğu fikrinin yadsınması ve çok-seslilik üzerine bir anlayışın öne sürülmesini mümkün kılar. Bahtinci [[Karnavalesk]] terimi bu anlamda, yaşamın çok-sesliliğini ve anlam çokluklarını kuramsal alanda değerlendiren, Dil'i ya da Kültür'ü bu anlamda soyut bir yapı olarak anlayan anlayıştan ([[Saussure]]'ün [[Yapısalcı dilbilim]]'i) uzaklaşmak olarak görülür.

 

 

Bahtin, özellikle kendisinden sonra merkezi bir konu olarak belirginle [[Özne]] konusunda önemli ayrımlar ortaya koyar. Bilinen anlamda öznelciliğin geride bırakılmasının yanı sıra, [[Yapısalcılık]] ve sonrasında görülen katı özne reddiyesinin de aşılması arayışında olanlar Bahtin'de önemli ipuçları bulmaktadır.

 

Dolayısıyla da bu yaklaşım biçimi, Bahtin'in daha geniş bir bağlama sahip olan özne kuramının temel ögesidir. Buna göre ben, bir özne olarak kendi değerimi, ancak öteki ile, yani başka öznelerle ilişkilerimle belirleyebilirim. Bu bağlamda özne, Bahtin'e göre hem [[Etik]] hem de [[Estetik]] bir varlık olarak anlaşılır ve değerlendirilir. Eyleyen özne, aynı zamanda yaratan bir özne olduğu için de bu böyledir. Eyleyen ve yaratan özne, sorumluluk sahibi olmalıdır; çünkü Bahtin'ci anlamda sorumluluk, öznenin öznelliğini fark etmesi ve bunun gereklerini üstlenmesidir. Bunlar ve özne üzerine daha ayrıntılı öteki kuramsal çözümlemelerinden dolayı, Bahtin'in teorik edebiyat araştırmaları aynı zamanda özne felsefesine günümüzde bir çözüm arayışı içinde olanları da yakından ilgilendirir.

 

 

 

 

 

 

 

{{Şablon:Felsefe}}

 

[[Kategori:Rus filozoflar]]

[[Kategori:Rus filologlar]]

[[Kategori:Edebiyat kuramcıları]]

 

[[bg:Михаил Бахтин]]