Katran (sigara): Revizyonlar arasındaki fark

[[Dosya:Corn Stover Tar from Pyrolysis by Microwave Heating.jpg|thumb|right|200px|Sigara katranı]]'''Sigara katranı''' veya Türkçe'de yaygın kullanılan [[İngilizce]]si '''''tar''''', [[sigara]]nın kısmî yanması sonucu dumanı oluşturan katı kısımdır. Sigaradaki katran miktarı sigaranın [[kanser]] yapma potansiyeli ile orantılı olduğu için, çoğu ülkede satılan sigaralarda bulunan katran miktarının ([[nikotin]] ve [[karbon monoksit]] miktarlarıyla beraber) belirtilmesini zorunlu kılan kanunlar vardır.

 

 

''Tar'' sözcüğü, bir iddiaya göre İngilizce ''Total Aerosol Residue'' (toplam aerosol artık)'dan kısaltmadır.<ref>[http://www.batmalaysia.com/oneweb/sites/BAT_62VKM3.nsf/vwPagesWebLive/C1256ED100527AA380256BF4000331A9?opendocument&DTC=&SID= Cigarette Manufacturer and Production - British American Tobacco Malaysia - Tar and Nicotine]</ref> Bu, muhtemelen sözcüğün kullanıma girmesinden sonra türetilmiş bir kısaltmadır, çünkü ''tar'''ın İngilizce katran anlamıyla ilk kullanımı, 1932'ye rastlar.<ref> {{dergi belirt|başlık=The tar of cigarette smoke contains nicotine, phenolic bodies, pyridine bases, and ammonia|yıl=1932|dergi=Amer. Jrnl. Cancer|cilt=XVI | sayfa=1513}} Oxford English Dictionary'de belirtilmiştir [http://dictionary.oed.com/cgi/entry/50247091]</ref> Sigara şirketleri sigaradaki "tar"ın yolları kaplamakta kullanılan [[katran]]dan (ziftten) farklı olduğunu belirtmek için İngilizce'de sözcüğü tırnak içinde kullanırlar. Aslında kimyasal anlamıyla katran, bitkisel ürünlerin [[yıkımlı damıtım]]ı sonucu oluşan bir maddedir, bu bakımdan sigara için kullanımı yerindedir.

 

 

Laboratuvar [[fare]]lerinin sırtlarına sigara katranı ekstresi sürüldükten sonra bu hayvanlarda sürülen katran miktarı ile orantılı sıklıkta kanser görülmesi üzerine sigaralarda ne kadar az katran olursa o kadar daha az tehlikeli olacakları kanısı yerleşti.

Sigara katranında bulunan çok [[ornatık]]lı [[fenol]] türevleri; [[lignin]], [[selüloz]] ve diğer bitki [[pigment]]lerinin pirolizinden kaynaklanır. Bu bileşikler hidrojen peroksit yaratarak DNA (ve diğer biyomoleküllerin) hasarına yol açarlar. o- and p-benzosemikuinon radikalleri de stabil serbest radikaller oluşturup DNA'ya hasar verebilirler. <ref>{{dergi belirt | yazarlar=William A. Pryor, Koni Stone, Lun-Yi Zang, & Eliezer Bermúdez | yıl= 1998 | başlık= Fractionation of Aqueous Cigarette Tar Extracts: Fractions That Contain the Tar Radical Cause DNA Damage | dergi= Chem. Res. Toxicol.| cilt=11 | sayfalar= 441–448 | doi= 10.1021/tx970159y}}</ref>

 

{{kaynakça}}

 

 

[[en:Tar (tobacco residue)]]