Fiyat endeks formülleri listesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Otomatik metin değişimi: (-imkan +imkân) |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Kozmetik değişiklikler |
||
2. satır:
== Sabit bazlı endeksler ==
=== Laspeyres ===
:<math>P_L = \frac{\sum (p_{t}\cdot q_{0})}{\sum (p_{0}\cdot q_{0})}\times 100</math>
=== Paasche ===
:<math>P_P = \frac{\sum (p_{t}\cdot q_{t})}{\sum (p_{0}\cdot q_{t})}\times 100</math>
== Ağırlıksız endeksler ==
Ağırlıksız fiyat endeksleri fiyatları yalnızca iki dönem için karşılaştırırlar. Bu türlü fiyat endekslerine "ilkel" sıfatı uygulanabilir çünkü ne miktar ne de harcama ağırlıklarını kullanırlar. Genellikle bu türlü ağırlıksız endeksler aynı mal veya hizmetin değişik kaynaklardan fiyatları
=== Carli ===
[[1784]]de İtalyan iktisatçısı olan [[Giovanni Rinaldo|Carli]] tarafından geliştirilmiş bir formüldür. Bu formüle göre fiyat endeksi cari donem ''t'' ve temel (baz) dönemi ''0'' için her mal/hizmet için bulunan fiyat relatiflerinin aritmetik ortalaması olur:
20. satır:
:<math>P_C = \frac {1}{n} \sum (\frac {p_{t}}{p_0})\times 100</math>
=== Dutot ===
Bu formül [[1738]]de Fransız iktisatçısı olan [[Dutot]] tarafından geliştirilmiştir. Bu formüle göre fiyat endeksi cari dönem ''t'' 'de olan fiyatlar ortalamasının temel (baz) dönemi ''0'''deki fiyatlar ortalamasına oranıdır:
27. satır:
= \frac {\sum (p_{t})}{\sum (p_{0})}\times 100 </math>
=== Jevons ===
Bu formül [[1863]]de İngiliz iktisatçısı olan [[William Stanley|Jevons]] tarafından önerilmiştir.
34. satır:
:<math>P_J = \prod(\frac{p_{t}}{p_{0}})^{1/n}\times 100</math>
=== Fiyat relatiflerinin harmonik ortalaması ===
Bu endeks [[1865]]de Jevons ve [[1887]]de Coggenshall tarafından ileri sürülmus olup (Carli endeksinde kuullanılan aritmetik ortalama yerine) endeksin harmonik ortalama ile hesaplanması şeklinde ortaya çıkartılır. <ref>İhracat ve İthalat Elkitabı, Bölüm 20 say.8</ref>
40. satır:
:<math>P_{HR} = \frac {1}{\frac{1}{n} \sum (\frac {p_0}{p_t})}\times 100</math>
=== Carruthers, Sellwood, Ward, Dalén endeksi ===
Bu fiyat endeksi Carli fiyat endeksi ile harmonik ortalamalar endeksinin bir geometrik ortalaması olarak bulunur. Fisher 1922de fiyat endeks sayılarını belirli kriterlere göre değerlendirmek için endeks sayı teorisini
:<math>P_{CSWD} = \sqrt {P_C \cdot P_{HR}}</math>
=== Harmonik ortalamaların oranı ===
"Harmonik ortalamalar" fiyat endeksi fiyatlarin ''t'' dönemi ile ''0'' dönemi harmonik ortalaması oranıdır. Dutot endeksi aritmetik ortalamalar kullanırken, bu endeks için harmonik ortalama kullanılır. <ref>PPI Elkitabi, say.600.</ref>
52. satır:
:<math>P_{RH} = \frac {\sum \frac {n}{p_0}}{\sum \frac {n}{p_t}}\times 100</math>
== Sabit bazlı olmayan endeksler ==
=== Fisher'in ideal fiyat endeksi ===
Bu endeks Amerikan iktisatcısı [[Irving Fisher]] tarafından önerilmiştir ve Laspeyeres fiyat endeksi ve Paasche fiyat endeksinin geometrik ortalamasıdır:
60. satır:
:<math>P_F = \sqrt{P_P\cdot P_L}</math>
''İdeal''
<!--
71. satır:
-->
== Notlar ==
<references/>
== Referanslar ==
* [http://www.internationalmonetaryfund.com/external/np/sta/tegeipi/index.htm ''İhracat ve İthalat Fiyat Endeksi Elkitabı'']
81. satır:
[[Kategori:İstatistik]]
[[Kategori:Fiyat endeks sayıları]]
[[en:List of price index formulas]]
| |||